به گزارش خبرنگار اقتصاد آنلاین، وزارت صنعت، معدن و تجارت در ۴ دی ماه سال جاری دستورالعمل مدیریت بازار کالاهای واسطه‌ای و نهایی را ابلاغ کرده که صدور آن، واکنش برخی تولیدکنندگان و انجمن‌های صنعتی را در پی داشته است.
حالا تولیدکنندگان با ارسال نامه‌ای به سیدرضا فاطمی امین، وزیر صنعت، معدن و تجارت با برشمردن موانع اجرایی شدن طرح، اعلام کرده اند که اگرچه با طرحی که شفاف‌سازی قیمت و رعایت حقوق مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان است، موافق هستند؛ اما معتقدند که وجود برخی موانع و اشکالات بر سر راه اجرای آن، تحقق آن را با مشکل مواجه ساخته و مانع از اجرای موفق طرح خواهد شد.
البته در یک پله بالاتر تولیدکنندگان به وزارت صمت هشدار داده‌اند که اگر ایرادات جدی این طرح را برطرف نکند، علاوه بر اینکه اجرای آن ناقص باقی خواهد ماند، موجب ترویج و کمک به قاچاق کالا شده و کاهش تولید را رقم خواهد زد؛ ضمن اینکه موجب چالش و درگیری بین مصرف‌کننده، تولیدکننده و فروشنده می‌شود.
موانع اجرایی شدن طرح از دید تولیدکنندگان
۱- در کنار هم قرار دادن کالاهای F.M.C.G و کالاهای لوازم خانگی برقی که ماهیت کاملا متفاوتی دارند و حکم کلی یکسان برای آنها صادر کردن صحیح نیست.
۲- کالاهای F.M.C.G عموما سریع‌المصرف، دارای تاریخ مصرف و نگهداری کوتاه، عرضه سریع پس از تولید، عدم نیاز به خدمات پس از فروش و عمومیت مصرف برای همگان هستند و بنابر این ویژگی‌ها قابلیت نصب تاریخ مصرف و قیمت در روی خطوط تولید به وسیله جت پرینتر را دارند.
۳- محصولات لوازم خانگی به ویژه برقی عموما کالاهای بادوام، سرمایه ای و نیازمند نصب و خدمات پس از فروش، آموزش برای استفاده هستند و پس از تولید تا مرحله فروش به مصرف‌کننده مدتهای طولانی و حتی سالها در انبارهای تولیدکننده و فروشنده نگهداری می‌شود.
۴- عرضه آنها به صورت بازشده در نمایشگاهها و فروشگاهها و به صورت کارتن باز ارایه می‌گردد و مصرف کننده پس از بررسی و آگاهی از ویژگی‌ها و قابلیت های آنها و مقایسه آن با برندهای مختلف با توجه به اتیکت قیمت که در فروشگاه در معرض دید قرار دارد تصمیم به خرید می‌گیرد و در خصوص محصولات بزرگ مثل یخچال، تلویزیون، ماشین لباسشویی، اجاق گاز حمل آن با کارتن از طریق انبار با فاصله زمانی یک یا دو روز انجام می گیرد و توسط نصاب نحوه استفاده از آن آموزش و تحویل می‌شود و الصاق قیمت تولید روی کارتن حتی اگر در کارخانه الصاق شود مصرف کننده پس از خرید در منزل متوجه آن می شود.
۵- در صورت الزام به درج لیبل قیمت توسط تولید کننده روی کارتن بصورت برچسب بر خلاف کالاهای F.M.C.G که به وسیله جت پرینت روی محصول انجام می‌شود، امکان جعل، کنده شدن، تغییر قیمت و الصاق هر گونه برچسب دیگر وجود دارد. حتی هولوگرام هم قابل جعل است مانند طرح شبنم که برچسب‌های آن خرید و فروش می‌شد.
اجرای این طرح به قاچاق کالا کمک می‌کند
۶- ایجاد این همه ضوابط جدید و دست و پا گیر و خلق الساعه، نظم و ثبات را از تولید کننده داخلی سلب می کند.
۷- باعث افزایش هزینه‌های تولید و افزایش قیمت تمام‌شده و نیز عدم امکان رقابت با کالاهای خارجی وارداتی می شود.
۸- باعث عدم رغبت فروشندگان برای عرضه و فروش تولید داخلی می شود.
۹- شرایط فروش کالاهای قاچاق را که از مبادی رسمی و غیر رسمی و بدون پرداخت عوارض و مالیات و بیمه و امثالهم به صور مختلف عرضه می شود برای فروشندگان آن تسهیل می نماید و به تجربه هم اثبات شده است که امکان جلوگیری و برخورد با آن نیز تابحال میسر نبوده است و همه این ضوابط دست و پا گیر و ایجاد سامانه ها ، قید و بندی برای تولید کنندگان داخلی است که به بهانه مبارزه با قاچاق صورت می‌گیرد.
احتمال چالش و درگیری میان مصرف‌کننده و فروشنده:
۱۰- خریدار لوازم خانگی پس از تحویل کالا در منزل متوجه قیمت درب کارخانه می‌شود و سالها زمان می برد تا همه مصرف‌کنندگان در سراسر کشور متوجه معانی و تفاوت قیمت‌های درب کارخانه، عوارض ارزش افزوده، قیمت فروشنده ، هزینه های مترتب بر آن درصدهای سود آن و نحوه محاسبه ارزش افزوده گردند و از همان ابتدا چالش و مشکلات آغاز می گردد.
۱۱- کالای لوازم خانگی کالاهای سرمایه ای، با دوام و با قیمت بالا به نسبت F.M.C.G میباشد و فروش آن به مصرف کننده از تاریخ تولید در خوشبینانه ترین حالت و در شرایط رونق حداقل شش ماه می باشد و این در حالی است که شرایط تورمی حاکم به اقتصاد کشور نرخ ارز و به تبع آن نهاده های تولید چندین بار تغییر خواهد نمود و مدلهای یکسان محصول که در زمانهای مختلف تولید و عرضه شده با نرخ های متفاوت به دلیل موجودی های گذشته وجود خواهد داشت.
۱۲- ماهیت کانالهای مختلف توزیع شامل کل فروشان، عمده فروشان، خرده فروشان ، برند شاپها و..
۱۳- فروشگاههای زنجیره‌ای و هایپرمارکتها، اتحادیه‌ها و تعاونیها، فروشگاههای مستقیم، فروشگاههای اینترنتی و غیرحضوری بنا به سرویس‌های مختلفی که به تولیدکننده و مصرف‌کننده می‌دهند، دارای ماهیت و هزینه های گوناگون و شرایط خرید متفاوت از تولید کننده و فروش به مصرف کننده می باشد که در دستورالعمل بصورت کلی به آن پرداخته است.
۱۴- تمام تلاش تولید کنندگان و شبکه های مختلف توزیع آنستکه برای فروش بیشتر و حضور فعال‌تر در بازار رقابت با توسل به شیوه‌های مختلف بازاریابی توجه و رضایت مصرف‌کنندگان فراهم و آنها را به سوی خود جلب نمایند و بنابراین هدف نهایی تولیدکنندگان رشد فروش بیشتر به صور مختلف و ایجاد تقاضای بیشتر است که در این راستا توجه به قسمت عرضه محصولات با نرخ مشخص و ثابت به مصرف‌کننده در تمام نقاط کشور یکی از اهداف است که متاسفانه در دستورالعمل به این مهم توجهی نشده است و این مهم را با نحوه درج قیمت از تولیدکننده سلب نموده است و تولیدکننده به این ترتیب از مدیریت قیمت در بازار و کنترل آن محروم نموده است.
۱۵- موجب کاهش تولید می گردد لوازم خانگی ابعاد و صور مختلفی برای بهره مند شدن از انواع مشارکت ها در مراحل مختلف تامین، تولید، توزیع و فروش دارد که اعمال مدیریت موثر بر بهینه نمودن این فرآیندها است که امکان کاهش هزینه‌ها و افزایش تولید و در نهایت کاهش بهای تمام‌شده و امکان رقابت بهتر و بیشتر در قبال تولیدکنندگان داخلی و بویژه تولیدکنندگان خارجی را فراهم می‌آورد از جمله اشاره به تولید OEM، روش‌های پیش فروش، مبادرت به تولید تخصصی یک محصول با تیتراژ بالا و عرضه آن با برندهای مختلف، استفاده از کانال‌ها و شبکه فروش مشترک از جمله آنها است که در دستورالعمل به هیچ یک از آنها توجهی ننموده است که همه این موارد باعث کاهش تولید خواهد شد.
۱۶- دستور العمل کالا با دید صرفا کنترل و نظارت و مچ گیری به موضوع پرداخته و در تمامی فصول آن، این دیدگاه کاملا هویدا است و بویژه در فصل ۸ آن به صراحت مسئولیت مدیریت بازار از مرحله تامین، توزیع، عرضه محصولات در ابعاد مقدار، قیمت، کیفیت و مدیریت بازار در محدودیت جغرافیایی هر استان و شهرستان را به عهده سازمان صمت هر استان و در هر رشته فعالیت را به عهده دفاتر تخصصی ستاد وزارتی گذاشته است و برای تولیدکننده که مهمترین وظایفش توجه به این موارد است هیچ نقشی در این راستا ندارد.
۱۷- در ماده ۴۶ که فصل‌الخطاب دستورالعمل است عنان و اختیار همه امور تولید کنندگان و توزیع‌کنندگان و تصمیم‌گیری در خصوص آن را به کارگروه سپرده است که پرواضح است که از هم اکنون باید شاهد صدور دستورالعمل و بخشنامه های گوناگون با ایجاد قیود و موانع مختلف برای همه فرآیندهای تولید از مرحله تامین تا توزیع باشیم و شاهد سرگردانی تولیدکنندگان در راهروهای ادارات مختلف و این همان معنی (حمایت ، توجه به تولید ، پشتیبائیها، مانع زدایی‌ها از دید تهیه‌کنندگان دستورالعمل است.
۱۸- در خاتمه با توجه به موارد معروض پیشنهاد اکید این انجمن‌ها و اتحادیه لوازم خانگی که در برگیرنده تجارب آزمون شده سالهای طولانی گذشته است که کاملا قابلیت اجرایی داشته و اهداف برشمرده در دستورالعمل را محقق می نماید درج قیمت تولید کننده، عمده فروش و مصرف کننده در سامانه ۱۲۴ و الصاق قیمت مصرف کننده در محل فروشگاه و محل عرضه کالا برای رویت مصرف کننده منطبق با قیمت مندرج در صورتحساب فروش ( فاکتور ) است
