اقتصادآنلاین - فائزه مومنی؛ معضل چگونگی جمع‌آوری زباله در تهران هنوز حل نشده و تهرانی‌ها همچنان از وضعیت مخازن زباله محله‌‌های خود گلایه دارند. شهروندان مصرانه می‌گویند که تهران نسبت به گذشته کثیف‌تر شده است. سید آرش حسینی میلانی، رییس کمیته محیط زیست شورای شهر تهران به انتقاد شهروندان در اینباره پاسخ می‌دهد.
او در پاسخ به این پرسش که تهران دیگر همانند سابق تمیز نمی‌شود به خبرنگار اقتصادآنلاین گفت: می توان این سوال را که آیا شهر تهران نسبت به قبل کثیف تر شده را به این صورت مطرح کرد که آیا زباله در شهر تهران به صورت پایدار مدیریت می‌شود؟ چون می‌توان یک شهر بسیار تمیز داشت و زباله ای در سطح شهر نباشد و همه شهروندان راضی باشند اما محیط اطراف شهر خیلی کثیف باشد و به بدترین شکل زباله در آنجا بریزند و محیط زیستش را نابود کنند. این که آیا جمع‌آوری پسماند از سطح شهر طبق اصول پسماند مدیریت می‌شود موضوع مهمی است.
او با بیان اینکه همه تلاش مدیریت خدمات شهری این بوده که در شهروندان حداکثر رضایت را ایجاد کند، اضافه کرد: سیستم و وضعیت مخازنی که وجود دارد در این جهت بوده که شهروندان کمترین زحمت را به خود دهند و بیشترین نظافت در کوچه ها و معابر فراهم شود. شهرداری تلاش کرده آن را موتوریزه کند و سرعت جمع آوری را افزایش دهد، بر روی این موضوع در مجموعه مدیریت شهری حساسیت زیادی وجود دارد.
میلانی ادامه داد: اما نواقص و ایراداتی وجود دارد که یکی از آنها این است که نتوانستیم تفکیک از مبدا را عملیاتی کنیم، البته در معدود شهرهای ایران کار تفکیک از مبدا میسر شده است؛ چون الگوی تهران به شهرهای دیگر انتشار پیدا کرده است. مسئولیت شهروندی یک بحث و اصلاح ساختار جمع آوری زباله و پردازش آن بحث دیگری است اما دو مقوله به هم پیوسته اند.
رییس کمیته محیط زیست شورای شهر تهران با بیان اینکه رضایت شهروندی باعث شده که مخازن زباله در هر جا که کمترین زحمت برای مردم داشته باشد گذاشته شود و بیش از ده سال است که این شرایط ادامه پیدا کرده است، گفت: هدف سازمان مدیریت پسماند این است که تفکیک از مبدا را شروع و با مردم کار کند و به جلو ببرد. ما هم تاکید کردیم که آسیب شناسی قوی داشته باشند تا ببینند چرا طرح های قبلی شکست خورده است؟
او با تاکید بر این نکته که با یک حمایت گلخانه ای می‌توان تفکیک از مبدا را در یک جا ایجاد کرد اما به محض این که شیشه گلخانه برداشته شود و در معرض باد و آفتاب قرار گیرد خشک می شود، گفت: بحثی که در موضوع کاهش پسماند تحت عنوان کاپ وجود دارد این است که تفکیک را از نقاطی مثل مجتمع‌ها و شهرک‌ها شروع کنند که امکان زیرساخت تفکیک در آنها وجود دارد و هزینه دفن پسماند را برای ساکنان و مجموعه شهرک کاهش می‌دهد. در برخی نقاط مثل شهرک اکباتان در حال انجام است.
برای جا انداختن فرهنگ تفکیک از مبدا باید تشویق و الزام را توامان در نظر بگیریم
میلانی با بیان اینکه سازمان مدیریت پسماند برخی اقدامات فرهنگی آغاز کرده است، گفت: اولین آن ورود به موضوع تولید زباله هیئت‌های مذهبی بود. در این گونه مراسم‌ها میزان تولید زباله مخصوصا زباله‌های پلاستیکی زیاد است اما با مردم و NGOها گفت و گو کردند تا میزان آن کاهش یابد. این موارد آغاز فعالیتهایی است که باید ادامه یابد.
او ادامه داد: موضوع دیگری که وجود دارد این است که چرا شهروند باید پای کار تفکیک بیاید؟ مسأله‌ای که وجود دارد این است که برای شکل گیری تفکیک از مبدا بایستی تشویق‌ها و الزاماتی بگذاریم. یکی از الزامات این است که در ساختمان جدیدی که ساخته می شود موضوع مخزن تفکیکی در نظر گرفته شود.
مکانیزم عوارض مالی و بهای خدمات پسماند
او در واکنش به پرسشی مبنی بر مکانیزم اخذعوارض و جریمه تاکید کرد: مکانیزم عوارض مالی و بهای خدماتی که پرداخت می‌شود مکانیزم وزنی است که هر مقدار میزان زباله بیشتر باشد باید هزینه بیشتری پرداخت شود. این مورد مستلزم سیستم اندازه گیری است که باید طراحی و ایجاد شود. نرخی که مشخص می‌شود تابع دستورالعملی است که وزارت کشور به صورت واحد در کل کشور وضع میکند؛ قدرت مانور شهرداری تهران برای این که بتواند این فرمول را متناسب با این الزامات عملی کند محدود شده است. البته جلساتی برگزار می کنند و آنها هم همکاری لازم را دارند.
میلانی ادامه داد: مثلا برای اندازه گیری میزان زباله؛ نیازمند یک پایگاه دادهای و بانک اطلاعاتی هستیم تا مردم بدانند در محله یا ناحیه شهرداری میانگین میزان تولید زباله چقدر است و سپس مشخص شود چگونه باید میزان عوارض را بپردازند. طبق بررسی های ما در محلات بالای شهر تهران میزان هزینه ای که برای رفت و روب و نظافت می‌شود به دلیل شیب زیاد و تولید زباله بیشتر، چهار برابر هزینه در پایین شهر است. در این حوزه عدالت برقرار نیست؛ باید سعی کنیم اینها را اصلاح کنیم. بخشی از آن از طریق تعامل و گفتگو با وزارت کشور و بخشی دیگر از طریق شورای عالی استانها.
او در پایان تاکید کرد: باید قوانین و مقررات را به گونه‌ای تنظیم کرد که این الزام را ایجاد کند، اگرنه تشویق 30 درصد جامعه را پوشش می‌دهد که مورد تایید شهرداری نیست. از راه آگاهی بخشی، ایجاد انگیزه در مجتمع‌ها و شهرک‌هایی که بتوان در آنها از نظر فیزیکی این کار را اجرایی کرد، کار تفکیک از مبدا امکان پذیر است. پس از این موارد بحث شهرسازی و زیرساخت در نظر گرفته می‌شود و سازمان پسماند با شهرسازی در حال پیگیری است. البته که این حوزه سریع جواب نمیدهد و در دراز مدت نتایجی به همراه دارد.
