به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از فارس، هوای تهران امروز دوباره آلوده شد. انگار ذرات معلق دست از سر پایتخت نشینان بر نمی‌دارد. مشکلات تنفسی و ریوی زیادی از ابتدای پاییز گریبان تهرانی‌ها را گرفته است. فوت بیش از ۳هزار تهرانی در سال گذشته به دلیل آلودگی هوا که علیرضا رئیسی معاون وزارت بهداشت آن را اعلام کرد هم زنگ هشدار جدی برای مسؤولان به ویژه دولتمردان است تا هرچه زودتر اقدامی اساسی برای مقابله با آلودگی هوا را انجام دهند.
۲.۴۸درصد تولید ناخالص ملی ضرر سالانه آلودگی هوا
علاوه بر ضررهای جانی و مشکلات جسمی و روحی که آلودگی هوا برجای می‌گذارد زیان تعطیلی‌های مدارس و بخش‌های مختلف اقتصادی هم کم نیست .طبق برآورد سازمان بهداشت جهانی در مجموع هزینه سالانه آلودگی هوا در ایران ۳۰ میلیارد دلار و برابر با ۲.۴۸ درصد تولید ناخالص ملی است. موضوعی که محسن هاشمی رئیس شورای شهر هم آن را مطرح کرد و بیان داشت:خسارت تعطیلی پایتخت روزانه هزار میلیارد تومان است و این در حالی است که ما برای حمل و نقل عمومی و آلودگی هوا ۳۰ هزار میلیارد تومان بودجه نیاز داریم. بنابراین باید وضعیت تهران از نظر آلودگی هوا و مشکلات ترافیکی به صورت ویژه مورد توجه قرار گیرد تا سال بعد در همین ایام مجدد چنین مشکلاتی را شاهد نباشیم.
امسال نسبت به سال گذشته پایتخت روزهای بیشتری هوای آلوده داشت و این نشان می‌دهد که دولت باید به داستان غفلت از توسعه حمل و نقل عمومی در کلان شهرها به ویژه تهران پایان دهد. داستانی که از دولت نهم آغاز و اکنون همانند زخمی کهنه سرباز کرده است. زخمی که دردش با آمار سرسام آور بیماری‌های ناشی از آلودگی هوا و اتلاف وقت و انرژی و زندگی مردم در ترافیک به جان‌ها نشست.
سال‌هاست که بسیاری از کارشناسان راه‌حل مشکل آلودگی را توسعه حمل و نقل عمومی به ویژه مترو می‌دانند و معتقدند بقیه راهکارها دور باطل است. برای همین علت تلاش برای رفع گره‌های ترافیکی، آلودگی هوا و صوت از طریق توسعه حمل و نقل عمومی به ویژه حمل و نقل ریلی در صدر برنامه‌های کشورهای توسعه یافته قرار گرفته است.
افزایش 30 درصدی مسافران مترو با گرانی بنزین
علاوه بر غفلت دولت در توسعه حمل و نقل عمومی، امسال مردم با گرانی قیمت بنزین بیشتر مسافر مترو شده‌اند اما به دلیل افزایش حجم مسافران جایی در واگن‌ها برای خود نمی‌یابند. علی امام مدیرعامل شرکت راه آهن شهری تهران و حومه از افزایش 23درصد مسافر در پی افزایش 300 درصدی قیمت سوخت در ایستگاه های مترو خبر داد و فرنوش نوبخت مدیرعامل شرکت بهره برداری مترو تهران این آمار را در ساعات شلوغی مترو حدود 30 درصد اعلام کرد.
ضعف زیرساختی در حمل و نقل عمومی عامل تشدید آلودگی هوا
به گفته کارشناسان از نیازهای مهم برای کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه ایجاد سیستم حمل و نقل کامل، منظم، گسترده و کارآمد است.
علی اصغر یوسف نژاد عضو هیات رئیسه مجلس شورای اسلامی هم بر این موضوع تأکید کرده است.
وی در باره آلودگی هوا گفت: امروزه فرسودگی و کمبود واگن، ضعف زیرساختی ناوگان حمل و نقل عمومی و عوامل تشدید آلودگی هوا و ترافیک سنگین در کلانشهر میلیونی تهران است. متاسفانه در این بخش همراهی‌های لازم وجود نداشته و باید در بودجه 99 به توسعه حمل و نقل عمومی به ویژه حمل و نقل ریلی توجه ویژه شود.
یوسف نژاد بیان داشت: متاسفانه طی سال‌های اخیر به رغم آنکه از سوی مجلس بر دولت تکلیف شده در توسعه حمل ونقل عمومی سهم دارد، اقدامی جهت تحقق این مهم صورت نگرفته است.
سید حسین نقوی حسینی نماینده مردم ورامین در مجلس هم درباره این موضوع گفت: افزایش 300 درصدی بنزین تقاضای حمل ونقل عمومی را افزایش داده که متاسفانه ناوگان عمومی پایتخت به هیچ عنوان پاسخگوی نیاز شهروندان و این حجم از تقاضا نیست و اکنون لشکری از مسافر در ایستگاه های مترو و اتوبوس سرگردان‌اند.
لشکر مسافران مترو سرگردان‌اند
محمد رضا بادامچی نماینده مردم تهران در مجلس نیز درباره این مضوع اظهارداشت: در شرایطی با کمبود ناوگان عمومی اعم از واگن در خطوط مترو مواجه هستیم که متاسفانه طی چند سال اخیر حمایت از حمل و نقل عمومی از سوی دولت مغفول مانده است.
افزایش ایمنی و تکمیل خطوط سیاست شرکت مترو
مصطفی بروجردی، مشاور مدیرعامل شرکت مترو تهران گفت: شرکت مترو در هر دوره مدیریتی متناسب با شرایط موجود یک روش مدیریتی را در پیش گرفته است.در دوره ریاست محسن هاشمی بر متروی تهران روش مدیریت افتتاح قطعه به قطعه به عنوان روش مدیریتی در نظر گرفته شده بود و چون در آن سال‌ها دولت همراهی خوبی برای تامین بودجه داشت، توسعه مترو پیشرفت خوبی داشت.
وی افزود: در انتهای دوره قبلی مدیریت شهری عملیات اجرایی بخش ساختمانی بیش از 120 کیلومتر خطوط درون و برون شهری مترو شامل خود 3،6، 7 و نیز خط فرودگاه امام خمینی (ره) بر خلاف روش‌های گذشته که رویکرد بر توسعه تدریجی خطوط بود را به یک باره آغاز و حجم بالایی از نقدینگی را به خود جذب کرد اما به دلیل نبود توجه به تامین بخش تجهیزات این خطوط به بهره‌برداری نرسیدند.
مشاور مدیرعامل شرکت مترو تهران ادامه داد: این در حالی است که هزینه بسیار بالایی صرف عملیات ساختمانی این خطوط شده اما تکمیل خط و تجهیز آن نیازمند هزینه بیش از 2 برابر هزینه صورت گرفته بود.
مشاور مدیرعامل شرکت مترو همچنین در خصوص سیاست مدیریت کنونی مترو گفت: تمام تلاش مسؤولان مترو در پایتخت در دوره مدیریت فعلی، افزایش ایمنی و تکمیل خطوط باقیمانده در کنار توسعه خطوط و آغاز خط جدید است. به همین دلیل دیدگاه بهره برداری تدریجی را انتخاب کرده‌ایم.
وی بیان داشت: در دوره بعدی مدیریت شهری از مجموع خطوطی که بروجردی از آن نام می برد حدود ۳۰ کیلومتر از خط ۳ با نواقص بسیاری در بخش تجهیزات توانست به بهره‌برداری برسد. این بهره برداری در حالی بود که سر فاصله حرکتی قطارها در این خط حدود ۱۰ دقیقه بود اما سرفاصله مورد انتظار ۲ تا ۳ دقیقه بود.
بروجردی گفت: از سوی دیگر بهره برداری ناکام ۳۰ کیلومتر خط فرودگاه امام خمینی (ره)که به جای فاصله ۶ تا ۱۰ دقیقه با سرفاصله ۶۰ تا ۸۰ دقیقه فعالیت می‌کند و نیز ۲۰ کیلومتر از خط ۷ که در نهایت تعطیل و پس از رفع نواقص ایمنی به صورت تدریجی در حال بهره برداری است از نتایج این اقدام بود.
وی بیان داشت: می‌توان گفت بیش از 5 سال، حجم بالایی از سرمایه‌گذاری صورت گرفته توسط شرکت مترو در زیرزمین قابلیت بهره‌برداری نداشت و در پی غفلت دولت، تهران مبالغ میلیاردی را از دست داد.
بروجردی بیان داشت: تکمیل خطوط نیاز به بودجه دارد و هنگامی که دولت همراهی در این حوزه ندارد حدود 5 سال میلیاردها تومان سرمایه‌ای که برای توسعه خطوط جدید سرمایه گذاری شده است در زیر زمین معطل مانده در نتیجه می توان گفت با احتساب سود بانکی 18 درصد در 5 سال گذشته، تهران مبالغ میلیاردی که شاید معادل حجم اوراق مشارکت سال جاری بود را از دست داده است. مبلغی که به قطع برای بهره برداری حداقلی از خط 7 کافی بود.
درک درستی در دولت در زمینه حمل و نقل عمومی وجود نداشته است
محمد علیخانی رئیس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر تهران در مورد ضرورت توسعه حمل و نقل عمومی در پایتخت گفت: بخشی از درآمد حاصل از افزایش قیمت بنزین باید به این موضوع اختصاص یابد و در همه دنیا نیز این مسأله مورد توجه قرار گرفته تا حمل و نقل عمومی هر چه بیشتر گسترش یابد.
وی افزود: در حال حاضر دولت سهمی از محل افزایش قیمت بنزین به حمل و نقل عمومی نداده در حالی که بیشترین استفاده‌کنندگان از این نوع حمل و نقل اقشار ضعیف و کم درآمد مانند کارگران و کارمندان هستند.
رئیس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر تهران ادامه داد: درک درستی در دولت در زمینه حمل و نقل عمومی تا کنون وجود نداشته در حالی که این مسأله همچون کالاهای اساسی و دارو برای مردم حائز اهمیت است.
وی بیان داشت: دولت علیرغم اینکه سهمی باید در پرداخت بلیت مترو داشته باشند ولی هیچ موقع این موضوع محقق نشده و اخیراً بخش بسیار کمی پرداخت شده است.
علیخانی تصریح کرد: طبق قانون به طور مثال اگر بلیت مترو 3 هزار تومان باشد یک هزار تومان آن را باید دولت، یک هزار تومان را شهرداری و یک هزار تومان را مسافر پرداخت کند ولی دولت تاکنون سهم خود را نداده است و به بهانه‌های مختلف کمک در این حوزه بسیار ناچیز بوده است.
تکرار داستان مرغ و تخم‌مرغ توسط دولت
رئیس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر تهران خاطرنشان کرد: دولت گاهی اعلام می‌کند که شهرداری واگن بخرد تا ما بعداً هر مقدار سفر که به حمل و نقل عمومی اضافه شد به ازای آن 10 سنت پرداخت کنیم که در واقع این تکرار داستان مرغ و تخم‌مرغ است قطعا اگر شهرداری پول داشت خودش مینی‌بوس و واگن می‌خرید و از دولت کمک نمی‌خواست.
وی اعلام کرد:به نظرم این‌ها بهانه‌هایی است برای اختصاص ندادن بودجه و پول برای توسعه حمل و نقل عمومی و به نظرم در حال حاضر مسئول شجاع برای اجرای قانون در این زمینه در دولت جای آن خالی است .
علیخانی گفت:اگر به خاطر ازدحام جمعیتی مشکلی در مترو به وقوع بپیوندد دولت باید پاسخگو باشند ولی گویا تا بحران ایجاد نشود مسؤولان دولت متوجه اهمیت این قضیه نخواهند شد.
سرمایه‌های زیرزمینی در تهران
به نظر می‌رسد سرمایه زیرزمینی مترو مغفول مانده و با توجه به حجم مسافران و نیاز شهروندان چاره‌ای جز تکمیل خطوط نیست. توسعه مترو برای رفع آلودگی هوا و کاهش ترافیک دغدغه مردم تهران است و شهروندان چشم انتظار تصمیم‌هایی معقولانه در قالب بودجه 99 و عمل به این تصمیم‌ها در سال آتی هستند.
مسؤولان شهری از جمله علی امام معتقدند که در حال حاضر بیش از ۵۰ کیلومتر از خطوط مترو تهران با تزریق مناسب منابع مالی می‌تواند طی یک تا یک سال و نیم آینده در مدار بهره برداری قرار گیرد.
با آغاز بررسی لایحه پیشنهادی دولت برای سال آتی در کمیسیون های تخصصی مجلس شورای اسلامی، فعلا کمیسیون عمران با این پیشنهاد که از منابع آزاد شده ناشی از حذف 3 دهک بالای درآمدی برای کمک به توسعه مترو (بر اساس قانون حمایت از توسعه حمل و نقل ریلی درون شهری که دولت ۵۰ درصد هزینه مترو را پرداخت می‌کند)مصرف شود، موافقت کرده است.
در صورت تصویب این پیشنهاد در صحن علنی مجلس شورای اسلامی منابع مهمی که بین ۵ تا ۱۰ هزار میلیارد تومان است برای توسعه مترو تخصیص می‌یابد. در غیر این صورت تهرانی‌ها در واگن‌های متراکم و هوایی روز به روز آلوده تر تردد می‌کنند در حالی که به گفته علی امام مدیرعامل متروی تهران در صورت تزریق بودجه تا دو سال دیگر پایتخت می‌تواند 20 ایستگاه جدید داشته باشد.
حال باید دید آیا مجلس، دولت و عوامل موثر در این موضوع می‌توانند این گام مهم را برای بهره برداری سریع از سرمایه گذاری صورت گرفته در راستای کاهش هزینه مردم و افزایش رفاه و سلامت آنان بردارند؟
