این در حالی است که در کشور ما فقط دلال‌ها با بکار گماردن کودکان کار و خیابان، معتادان، افراد کارتن خواب و دیگر اقشار آسیب‌پذیر جامعه از زباله‌های این شهر سود کسب می‌کنند. در این میان در سال‌های اخیر اقدامات فراوانی همچون تجهیز و ایجاد کانکس‌ها در محلات سطح شهر انجام شده است، اما در عمل نرخ بازیافت و تفکیک زباله در شهر تهران از مبدأ چندان مناسب نیست. از سوی دیگر تاکنون از سوی رسانه‌ها برای تفکیک زباله از مبدأ فرهنگ سازی نشده است. همچنین برخی افراد هم تفکیک زباله از مبدأ را یک اقدام بیهوده دانسته و بر این باورند که در آخر تمامی زباله‌های خشک و تر در کنار یکدیگر قرار گرفته و به مراکز شهرداری منتقل می‌شود. در روزهای اخیر هم شهردار تهران با بیان اینکه پرونده زباله سوز و تولید برق بسته نیست، اظهار امیدواری کرد که در سال ۹۷ اتفاق مناسبی در این زمینه رخ می‌دهد. محمد علی نجفی درباره سرانجام راه‌اندازی زباله سوز و تولید برق از زباله در تهران افزود: « فرآیند مناقصه تهیه شده و شرایط اعلام شده و شرکت‌های بین الملی و نمایندگانش در تهران در صورت تمایل می‌توانند برای ایجاد زباله سوز و فرایند استخراج برق از زباله پیشنهادات خود را ارائه دهند.»
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از آرمان، آنچه در ادامه می‌خوانید نظرات الهام فخاری، نایب‌رئیس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهر تهران درباره فعالیت‌های انجام شده در زمینه مدیریت پسماند در کلانشهر تهران است.
تهران به‌عنوان پایتخت کشور بیشترین جمعیت دیگر شهرهای کشور را در خود جای داده است. این موضوع باعث می‌شود میزان تولید زباله نیز در این شهر افزایش یابد. به‌طور میانگین میزان تولید زباله روزانه در تهران چقدر است؟
جامعه شهری تهران به‌دلیل جمعیت و ساختاری که دارد شب و روز در حال تولید پسماند است. روند تولید پسماند در تهران به‌صورت دقیقه‌ای رقم قابل توجهی است. میانگین افزایش پسماند در هر دقیقه در تهران شش تن زباله است و همین مساله باعث شده که جمع آوری پسماند در تهران بی‌‌‌‌وقفه انجام می‌شود. بر اساس گزارش‌های آماری، در تهران روزانه 9هزار تن پسماند تولید می‌شود؛ فرض کنید اگر یک روز روند جمع آوری پسماند در تهران متوقف شود تهران با چالش جدی در وضعیت بهداشتی و آشفتگی فضای شهری روبه‌رو می‌شود. در این شرایط باید گفت که جمع آوری زباله در این کلانشهر به شکل مناسب انجام می‌شود.
در این شرایط می‌توان گفت چه میزان از زباله تولیدی خشک و چه مقدار تر هستند و در این روند چه اقداماتی برای تفکیک آنها انجام می‌شود؟ این در حالی است که در کشور ما تاکنون اقدام مناسبی برای بازیافت و تفکیک زباله از مبدأ انجام نشده است. حتی برخی از شهروندان دلایل تفکیک زباله از مبدأ را نمی‌دانند.
این مساله کم و بیش روشن است. به‌صورت میانگین هفت‌هزار تن از پسماند شهری روزانه تر و دو‌هزار تن پسماند خشک است. واقعیت این است که میزان تولید پسماند تر در تهران بالاست. اینکه در هر ساعت تقریبا 292 تن زباله تر در تهران تولید شود، یعنی ما آموزش درست درباره مدیریت مصرف و پسماند نداشته‌ایم. از سوی دیگر این پسماند کمترین امکان را در بازیافت دارد و همین مساله باعث می‌شود فضای زیستی شهر روزبه‌روز محدودتر و چالش‌های محیط‌زیستی پیچیده‌تر و بیشتر شود. به‌طور کلی میزان تولید پسماند در شهر تهران نسبت به پایتخت‌های جهان که درآمد بالایی دارند، بیشتر است. برای مثال توکیو با تولید ناخالص ملی بیش از‌هزار و 500میلیارد دلار و جمعیت 13میلیونی در رده اول شهرهای پر درآمد جهان قرار دارد و هر شهروند توکیویی سالانه 610 کیلوگرم پسماند تولید می‌کند، اما شهر تهران با ارزش تولید ناخالص داخلی سالانه بیش از 150میلیارد دلار، هر شهروند در سال 360 کیلوگرم پسماند تولید می‌کند که این رقم با توجه به تفاوت چشمگیر ارزش تولید ناخالص ملی آن نسبت به شهر توکیو بالاست.
بر اساس بازدیدهای میدانی بنده اگر فردی خواستار تفکیک زباله باشد و اقدامات آن را انجام دهد، اما زباله از سوی ماموران شهرداری به شکل یکجا جمع و به مرکز آن در کهریزک منتقل می‌شود. سوال اینجاست که این پسماندها در طول روز به چه روش‌هایی جمع آوری می‌شوند؟
طی ۱۰ سال گذشته جمع آوری پسماند در تهران به دو روش انجام شده است. شیوه نخست از طریق 460 کانکس ثابت در شهر این اقدام انجام می‌شود. قرار بود با مشارکت عمومی سهم جمع آوری پسماند از این طریق 10درصد باشد که در عمل کمتر از دو‌درصد انجام شد. شیوه دوم نیز از طریق پیمانکاران محلی و به‌صورت سیار است که به‌صورت دوره‌ای از جمله روزانه و خانه‌به خانه انجام می‌شود.
از مشارکت شهروندان گفتید. تاکنون میزان مشارکت شهروندان در بحث جداسازی پسماند چگونه بوده است؟ چون در عمل هیچ‌یک از این اقدامات چندان نتیجه بخش نبوده است.
تهران آمار مناسب و قابل قبولی در بحث مشارکت عمومی مدیریت پسماند و جداسازی پسماند ندارد. تقریبا در هر دو روش جمع آوری زباله مشارکت تهرانی‌ها اندک و رفته رفته با کاهش همراه بوده است. جالب است بدانید که این آمار در مناطق متوسط رو به بالا بدتر از سایر اقشار است.
تاکنون برای تفکیک زباله از مبدأ اقدامات فرهنگی انجام نشده است. درباره چرایی عدم موفقیت مدیریت شهری در تفکیک زباله توضیح دهید.
شاید مهمترین دلیلش بیتوجهی و نسنجیدن اثر بخشی و کارآیی طرح، بیتوجهی به بررسی کاستی‌های اجرایی و نبود اراده برای اصلاح طرح، باور نداشتن مدیران این حوزه به ضرورت بکارگیری‌های شیوه‌های همکارانه، منافع احتمالی گروه‌های ویژه حاشیه‌ای، بی‌‌‌اعتمادی و نبود انگیزه همکاری با شهرداری باشد. از سوی دیگر عدم آموزش صحیح در مدیریت پسماند و تفکیک و به صرفه نبودن این روش‌ها باعث شده است که میزان زباله روزانه تهران بیش از پیش و غیرقابل استفاده شود که این مساله باعث هدر رفت میزان قابل توجهی سرمایه در ابعاد مختلف در تهران می‌شود. هر یک از ما به‌عنوان شهروند مسئول بهتر شدن اوضاع زندگی در تهران هستیم و در این شهر دارای مسئولیت و حق هستیم. ما اگر می‌خواهیم وضعیت زندگی در تهران بهتر شود باید خودمان در زمینه بهتر شدن زندگی مشارکت کنیم. تفکیک زباله، نحوه مدیریت پسماند، کمتر کردن پسماندتر و مسائلی از این دست را باید هر فرد از خود شروع کند. فکر مصرف کننده‌بودن در زندگی باعث عدم توانایی در تولید ثروت می‌شود. مهمترین ثروتی که مشارکت می‌تواند به افراد بدهد حس آرامش در شهری است که خودمان در بهبود کیفیتش نقش داشته‌ایم.
