اقتصاد آنلاین – سیده زهرا محمودی؛ روزهای پایان انتخابات در حالی به انتها می‌رسد که در این روزهای پایانی وعده جدید و خاصی مطرح نشده است؛ اقتصاد آنلاین در آخرین کلاب از نقد و بررسی وعده‌های نامزدهای ریاست جمهوری، به جمع‌بندی وعده‌هایی که تاکنون مطرح شده، پرداخته است. در ادامه مشروح آنچه در کلاب ۲۶خرداد گذشت را خواهید خواند.
غالب وعده‌ها بدون منابع پایدار است
علی کریمی، دبیر سرویس اقتصاد کلان اقتصادآنلاین، در ابتدای این برنامه اظهار داشت: درست است که شرایط اقتصادی ایران مطلوب نیست و نیازمند اطلاحات ساختاری است اما مبحث اصلی بحث تورم است و تمام سیاست‌ها در صورتی قابلیت اجرا دارند که تورم کنترل شود و بدون این امر تمام سیاست‌ها به شکست ختم خواهد شد. بنابراین اولویت رییس جمهور باید مهار تورم شود؛ اما آنچه مشهود بوده این است که غالب وعده‌ها بدون منابع پایدار بوده و از این جهت می‌تواند منجر به کسری بودجه شود و کسری بودجه نیز تشدید تورم را به دنبال خواهد داشت.
رقابت‌های انتخاباتی امیدوارکننده نبود
سعید عباسیان، سردبیر اقتصادآنلاین، بیان کرد: در دو الی سه هفته‌ای که شاهد رقابت‌های انتخاباتی بودیم، خیلی امیدوارکننده نبود و یکی از علل آن فضای انتخابات و غلبه سیاست است. دلیل مهم دیگر لیست نامزدها بود و همه این سوال را می‌پرسیدند که آیا افراد بهتری برای نامزدی وجود نداشتند؟ در این حوزه نیازمند اصلاحات ساختاری هستیم.
نیازمند برنامه‌های منسجم‌تری هستیم
وی ادامه داد: برای پرداختن به نامزدها از آقای رییسی آغاز می‌کنم. ایشان با توجه به اینکه خودشان بینش اقتصادی نداشتند و مواردی که مطرح کردند، دارای انسجام لازم نبود. ما نیازمند برنامه‌های منسجم‌تر و مشخص‌تری هستیم که از سوی ایشان مطرح نشد. آقای رضایی نیز وعده‌های زیادی چون یارانه، حقوق زنان خانه‌دار، مسکن و... مطرح کردند که منابع این وعده‌ها یا مشخص نبود و یا شدنی نیست و تورم را تشدید می‌کند.
قاضی‌زاده فرد بسیار باهوشی بود
به گفته سعید عباسیان، آقای قاضی‌زاده هاشمی، برنامه مشخصی نداشتند؛ اما فوق‌العاده فرد باهوشی بودند و از فرصت مناظرات و تبلیغات استفاده کردند. این حاکی از این است که اگر ایشان برنامه‌های بهتری داشته باشند، می‌توانند موفق باشند. آقای جلیلی برنامه‌هایی داشتند که جز طرح وان بقیه برنامه‌ها و وعده‌هایشان نامشخص بود. البته ایشان نسبت به ۸سال پیش پخته‌تر شدند. آقای همتی هم سعی کردند با استفاده از علم اقتصاد وارد شوند ولی من حس می‌کنم ایشان دیدند در مواردی حس کردند به این صورت نمی‌شود و چند وعده غیرشفاف چون یارانه یک میلیونی به سه دهک اول، ساخت مسکن و... مطرح کردند. سرجمع مواضع اقتصادی ایشان بهتر از باقی نامزدها بود؛ اما انتظار بیشتری از ایشان می‌رفت و باید برنامه‌های دقیق‌تری ارائه می‌کردند. به علت آسیب‌های نظام انتخابات، در این دو هفته چیز زیادی دستگیر ما نشد. الان شفاف نشده که تفکرات متضاد چیست تا تفاوت‌ها بین نامزدهای ریاست جمهوری شفاف شود.
۳پنجره طلایی بر سر راه ایران
صادق الحسینی اظهار داشت: این انتخابات که به خانه آخر خود رسید، در تاریخ ایران انتخابات خاصی خواهد بود و شبیه انتخابات سال۷۶ است. این انتخابات بسیار کلیدی بوده و از سال۹۲ بسیار مهم‌تر است. شرایط به سمتی می‌رود که اقتصاد و مردم ایران نمی‌توانند از این جریان بهره‌ای ببرند. ایران سه پنجره طلایی رو به خود دارد. پنجره جمعیتی که از ۱۴۰۶ تا ۱۴۲۳ بسته خواهد شد و فرصت زیادی نداریم. پنجره دوم، پنجره روابط خارجی است که شرایط حال حاضر آمریکا فرصت تنفس به ایران خواهد داد و بیش از آن دوام نخواهد داشت. پنجره سوم، پنجره راه‌ها و لوله‌هاست. راه ابریشم از شمال و جنوب ایران در حال تکمیل است. ایران متاسفانه آن سرعتی که باید را ندارد. از سمت دیگر جاده کتان، کوریدور شمال جنوب و راه خلیج فارس و مدیترانه متوقف است و ما در حال از دست دادن این راه‌ها هستیم.
به امید ناچاریم
صادق الحسینی با تاکید بر اینکه متاسفانه این اندیشه در بین کاندیداها وجود ندارد که از این پنجره‌ها استفاده کنیم، گفت: اگر اقتصاد ایران نتواند از این پنجره‌ها استفاده کند، در سال‌های آینده ابزارهای ما کاهش یافته و ابزارهایمان برای رشد اقتصادی و رشد پایدار کم خواهد شد. متاسفانه کاندیداها نه تیم هماهنگ و نه اندیشه هماهنگ دارند. ما در شرایطی گرفتار شدیم که کشور هیچ برنامه منسجمی برای حرکت رو به جلو ندارد و من بسیار نگرانم که به سمت نامعلومی برویم و مسیری را طی کنیم که نه راننده نه شوفر مسیر را بدانند؛ مسافران در حال دعوا هستند و راه پر از سنگ است. این انتخابات می‌توانست تبدیل به انتخاباتی شود که در پایان آن فکر اقتصادی منسجمی داشته باشیم و این تفکر منسجم شرایط را بهبود دهد. حال باید دید این نگرانی و بدببینی چه قدر درست است. امیدواریم جمعه هر اتفاقی که می‌افتد، منفعت ایران و ایرانیان را به دنبال داشته باشد. من بسیار نگرانم اما ناچاریم به امید.
۱۰درصد صمصامی برای نابودی اقتصاد کشور کافی است
یکی از مخاطبان از الحسینی پرسید که آیا تفاوتی بین همتی و رییسی وجود دارد؟ و الحسینی اینگونه پاسخ داد: شما بیش از آنکه وعده‌ها را نگاه کنید باید ببینید جهت گیری و تیم اقتصادی نامزد کیست. تیم اقتصادی آقای همتی مشخص است و این افراد بهترین اقتصاددانان حال حاضر ایرانند که بحران را می‌شناسند و فهم درستی از اقتصاد ایران دارند. تیم آقای رییسی از آقای صمصامی و داوودی تا دکتر رهبر تشکیل شده است؛ آقای رهبر فهم خوبی دارد؛ اما ۱۰درصد آقای صمصامی برای نابودی اقتصاد کشور کافی است. از آنجا که رییس جمهور اقتصاد نمی‌داند بین این دو تیم تناقض آرا خواهد داشت و چرخه شوم عدم تصمیم، مساله را به مشکل، مشکل را به بحران، بحران را به چالش و چالش را به ابر چالش بدل خواهد کرد و در این شرایط فرقی جدی بین آقای رییسی و آقای همتی وجود دارد؛ آقای همتی حداقل می‌داند مدیریت کسری بودجه و... چگونه است و همین بسیار مهم است. ما در میان بحرانیم و اگر درست تصمیم نگیریم، بحران ما را درون خود می‌بلعد.
رییس جمهور برخلاف آنچه گفته می‌شود قدرتمند است
الحسینی در پاسخ به سوال یک مخاطب مبنی بر اینکه رییس جمهور چه قدر می‌تواند کار خود را انجام دهد گفت: بالاخره ایران کشوری است که ساختار سیاسی پیچیده‌ای دارد. همه کشورهایی که کمی در مسیر توسعه حرکت کردند، ساختار پیچیده‌ای دارند و دعوای جناح‌های مختلف طبیعی است و قطعا فضا را کند خواهد کرد. اما در ایران رییس جمهور برخلاف آنچه گفته می‌شود، بسیار قدرتمند است. آقای احمدی‌نژاد مصداق بارز این موضوع است. ایشان هرکاری که دلش می‌خواست، انجام داد و نشان داد رییس جمهور بسیار قدرتمند است. رییس جمهور در ایران دایره نفوذی دارد که در بسیاری از کشورها وجود ندارد. با وجود تناقض جریانات، حتما حرکت کند خواهد شد. اما تصور اینکه هیچ حرکتی ممکن نیست درست نیست.
باوجود پیچیدگی‌های متعدد ساختارها در ایران، اصلاح شدنی است
وی ادامه داد: اگر تیم درستی بیاید، اقتصاد ایران در ۴سال به نقطه‌ای می‌رسد که نمی‌توان تصور کرد. کمال درویش یک سال و ۱۰ماه مسئولیت داشت اما در همین مدت ریل ترکیه را متحول می‌کند. من می‌گویم این شدنی است. متوسط تورم ترکیه تا سال۲۰۰۲ حدود ۸۶درصد بود و این به معنی این است که در ایران هم شدنی است اما نیازمند ذهن و برنامه منسجم و اولویت‌گذاری صحیح است. به نظرم باوجود پیچیدگی‌های متعدد ساختارها در ایران همچنان امکان اصلاح وجود دارد.
با رای دادن دنبال این نیستیم که بگوییم دموکراسی داریم یا نه
محمد ناطقی نیز در ادامه نظر خود را اینگونه تشریح کرد: ما مدت طولانی است که به جای زدن جناح بی‌سواد، نخبگان را زدیم و در نتیجه بیسوادها روی کار آمدند. افرادی هستند که حرکات اصلاحی را قبول نداشته و راهکار خاصی هم ندارند. تصور می‌کنم دلیل رای ندادن این است که تصور از جایگاه ریاست جمهوری، جایگاه مافوقی است. رای‌دادن یا ندادن به حجاب و ... ربطی ندارد و رییس جمهور در زمینه مدیریت اقتصادی موثر است. ما با رای دادن است که می‌توانیم این‌ها را عوض کنیم. اگر فکر کنیم رای دهیم تا رابطه با آمریکا عوض شود و یا... اشتباه است. مفهوم دموکراسی یعنی شما با اکثریت قدرت را جابه‌جا کنی؛ ما در ایران چنین چیزی نداریم و تنها رای‌گیری داریم و این رای‌گیری ۴۰سال است که رای‌گیری است. ما در رای‌گیر دنبال این نیستیم که بگوییم دموکراسی داریم یا نه بلکه دنبال بهبود هستیم. رای ندادن منطقی است؛ رای دادن هم منطقی است. امید دارم آقای همتی بالا برود.
