به گزارش اقتصاد آنلاین ، یکی از مشکلات شایع پوستی ضایعات عروقی پوست هستند که دارای انواع مختلفی هستند.
ردپای بعضی میوه ها مانند توت فرنگی را هم می توانید روی پوست ببینید. شکل و شمایل این ضایعه بسیار شبیه توت فرنگی است و به همین دلیل نامش را لکه توت فرنگی گذاشته اند. این لکه ها حالت برجسته و ته رنگ قرمز دارند و طبق چیزی که دکتر محمد رضوانی توضیح می دهد: «این ضایعه ها از بدو تولد در کودک دیده نمی شوند یا اگر هم وجود دارند بسیار کوچکند اما در طول چند ماه پس از تولد شروع به بزرگ شدن می کنند. این لکه ها تا یک سالگی رشد می کنند و بعد رشدشان متوقف شده و پسرفت می کنند. این لکه ها نیازی به درمان ندارند. مگر اینکه در جاهای حساسی مانند بینی یا مقعد بچه قرار بگیرند که در این حالت حتماً باید تحت درمان قرار گیرد.» زن با نگرانی گفت «چند وقت پیش لکه ای روی پلک چشم بچه ام دیدم. فکر کردم یک حساسیت پوستی جزئی است و خود به خود خوب می شود اما مدتی بعد نه تنها از بین نرفت که بزرگتر هم شد. حالا کمی هم گوشتی شده است. حس می کنم روی دید چشم بچه ام هم تاثیر گذاشته و اجسام را واضح نمی بیند.» پزشک متخصص پاسخ داد: «فرزند شما مبتلا به یک ضایعه عروقی است که به مرور بزرگ شده و به همین دلیل هم روی بینایی اش تاثیر گذاشته است. با این حال اصلاً نگران نباشید؛ او را با همکاری متخصصان چشم پزشک درمان می کنیم.»
چه نوع بیماری هایی هستند؟
چه نشانه هایی دارند؟ کی باید آنها را جدی بگیرید و دنبال درمانش باشید؟ چه زمانی باید آنها را به حال خودشان رها کنید تا خود به خود بهبود پیدا کنند؟ آیا می توان از این ضایعه ها پیشگیری کرد؟ اگر این پرسش ها برای شما یا یکی از اطرافیان تان نیز مطرح است، ادامه مطلب را بخوانید چون دکتر همایون مژدهی آذر، دکتر داریوش دائر و دکتر محمد رضوانی، متخصصان پوست و مو به این پرسش ها پاسخ می دهند. ضایعه های عروقی پوستی، ضایعه هایی به شکل خال، لک، زخم یا ضایعه های بدخیم سرطانی هستند که جزو اصلی تشکیل دهنده شان رگ های سرخرگی ـ سیاهرگی و لنفاوی است. متخصص پوست برای تشخیص نوع ضایعه عروقی، به شکل و رنگ ضایعه در بیمار توجه می کند. اگر ضایعه ته رنگ قرمز یا ظاهری شبیه به رگی داشته باشد که خون در آن جریان دارد، به این نتیجه می رسد که منشا آن رگ است اما در بررسی های تخصصی تر ساختمان سلولی ضایعه هم بررسی می شود تا معلوم شود ضایعه، خطری برای بیمار در پی دارد یا نه.
انواع ضایعه های عروقی
دکتر دائر ضایعه های عروقی را به سه گروه طبقه بندی می کند:
الف ـ ضایعه
های عروقی که جریان خون در آنها شدت زیادی دارد و اختلال عمده در آنها در محل اتصال شریان ها با وریدها دیده می شود. به طور طبیعی فشار و شدت جریان خون در شریان ها بالاتر و در وریدها پایین تر است. در این اختلال دریچه ارتباطی بین شریان ها و وریدها کار طبیعی خود را انجام نمی دهند و خون با فشار بالا وارد وریدها شده، آنها را گشاد و از زیر پوست برجسته و ضربان دار می کند؛ برای مثال سندروم «پارکز ـ وبر». این اختلال ها به نسبت نادرند ولی شدت درگیری شان بالاست و خطرهای جدی ای نیز در پی دارند. در سندروم پارکز ـ وبر، به جز بروز اختلال در مسیر ارتباطی شریان ها به وریدها و قرمز رنگ شدن شدید پوست، افزایش بی رویه در رشد یک اندام مانند دست یا پا نیز وجود دارد ولی مشکل در پاها نمود بیشتری پیدا می کند. گاهی عروق لنفی نیز درگیر شده و پا به شدت متورم و بزرگ می شود. این بیماری درمان قطعی ندارد ولی استفاده از بانداژ فشاری از شدت آن می کاهد.
ب ـ ضایعه های عروقی که جریان خون در آنها شدت پایینی دارد و عملکرد مویرگ ها دچار اختلال می شود؛ مانند بیماری های «لکه سالمون» و «ماه گرفتگی»
سندرم پروتئوس
ج ـ ضایعه های عروقی مختلط که معمولاً در شریان ها، وریدها و مویرگ ها مشاهده می شوند. نمونه این اختلال بیماری «سندروم پروتئوس» است. در این بیماری دست ها و پاها به شکل بیمارگونه و غیر قرینه ای بزرگ شده و خال های متعدد برجسته نیز دیده می شوند. علاوه بر اینها، اختلال هایی نیز در شکل و اندازه جمجمه بروز می کند. این بیماری درمان خاص یا قطعی ندارد. خال های عنکبوتی شکل و قیافه ضایعه خال های عنکبوتی دقیقاً مانند این است که عنکبوت بسیار کوچک قرمز رنگی روی پوست تان نشسته باشد. این ضایعه نقطه ای است که مویرگ های بسیار ریزی از حاشیه اش خارج شده و شکل عنکبوتی به خود گرفته اند. خال های عنکبوتی خال هایی دو تا سه میلیمتری هستند و بیشتر در افراد دارای پوست روشن دیده می شوند. این بیماران می گویند: «وقتی این نقطه را با دست فشار می دهیم قرمزی اش از بین می رود اما بعد از مدتی دوباره قرمز می شود.» قرمز شدن دوباره ناحیه نشان دهنده این نکته است که این ضایعه منشا عروقی دارد و در دو فرم بدون دلیل و با دلیل دیده می شود. در فرم با دلیل می توان ردپای مصرف بعضی از داروها، مشکلات کبدی، تابش آفتاب، مصرف هورمون و… را دید. رگ های ریز کنار بینی هر جا که رگ باشد، سر و کله ضایعه های عروقی هم ممکن است آنجا پیدا شود، حتی پره های بینی هم از شر آنها در امان نیستند.
مویرگ های ریز بینی
دکتر مژدهی آذر به بیماری تلانژکتازی اشاره می کند و می گوید: «مویرگ های ریز کنار بینی از جنس سیاهرگی هستند و اندازه شان زیر یک میلیمتر است و به دلایل مختلفی مانند تابش آفتاب، ضربه خوردن یا زخمی شدن، داشتن زمینه بیماری های کبدی و کلیوی، مصرف بعضی داروها و… ایجاد می شوند. این ضایعه های عروقی گاهی به لیزر پاسخ درمانی مناسبی می دهند اما در بعضی موارد متخصص پوست از روش های تخریبی مانند حرارت برای درمان این ضایعه ها کمک می گیرند.» رگ های بد ترکیب در ساق پا کمتر کسی وجود دارد که واریس را نشناسد؛ یک بیماری عروقی که به قول دکتر رضوانی طوری زیر پوست دیده می شود که انگار چند کرم کنار هم چنبره زده اند. رگ های واریسی رنگ شان بنفش است و اگر خیلی مشهود باشد، بیمار حتماً باید به پزشک عروق مراجعه کند تا درمان زمینه ای انجام شود. بعد از درمان زمینه ای متخصص پوست وارد عمل شده و روی سطح پوست درمان می شود. ضایعه های عروقی با شیوع بسیار کم دکتر مژدهی آذر به ضایعه های عروقی اشاره می کند که میزان شیوع شان بسیار کم است و ممکن است به دنبال یک ضربه به وجود بیایند: «در ناحیه ای که سرخرگ و سیاهرگ به هم متصل می شوند، می توان یک ضایعه با ته رنگ خاکستری ـ آّی مشاهده کرد.
ضایعه عروقی بدخیم
ضایعه عروقی بدخیمی به نام «آنژیوسارکوم» وجود دارد که نادر است و به صورت تغییر رنگ قرمز ـ آبی و در حد وسیع در کف سر در سنین بالا به وجود می آید. بعضی وقت ها بدون علامت است و بعضی وقت ها هم با علامتی مانند تورم همراه است. در چنین مواقعی بیمار باید شیمی درمانی شود و از متخصصان سرطان شناسی هم کمک گرفته می شود. درصد بدخیمی ها بالا نیست اما خوش خیم ها درصد قابل ملاحظه ای را شامل می شوند. البته پیدایش بعضی ضایعه های عروقی به دلیل داشتن یک زمینه است. بیماری هایی مانند بیماری قلبی، اشعه درمانی، جراحی های سینه می توانند زمینه های ابتلا به بعضی سرطان ها با منشا عروقی را در افراد فراهم کنند.» میزان موفقیت با لیزر درصد موفقیت به قطر ضایعه های عروقی، میزان عمرشان و تازه یا قدیمی بودن شان بستگی دارد. ضایعه هر چه سطحی تر و ته رنگ قرمزتر داشته باشند و اشعه لیزر به عروقش برسد، طبعاً میزان موفقیت هم بالاست، مانند لکه های ماه گرفتگی و خال های عنکبوتی. ضایعه هایی که عمق بیشتری دارند و بنفش تر هستند، درمان مشکل تر است. در مواردی که ضایعه به درمان مقاومت نشان می دهد، می توان از لیزرهای دیگری مانند اندی یگ و دی اکسیدکربن استفاده کرد.
ضایعه های عروقی عمیق
ضایعه هایی که عمیق خیلی زیادی دارند و بخشی از آنها از تابش اشعه لیزر جان سالم می برد، قابلیت عود دوباره را دارند. در ضایعه های بزرگ و پر از رگ و خون، به دلیل خونریزی های زیاد و غیرقابل کنترلی که اتفاق می افتد از جراحی استفاده نمی شود و از سایر روش های درمانی کمک گرفته می شود. گرانولوم پیوژن لثه یکی از جاهایی است که ضایعه عروقی «گرانولوم پیوژن» در آن بروز می کند. به گفته دکتر مژدهی آذر گرانولوم پیوژن بیشتر به دنبال ایجاد یک زخم، خراشیدگی، گزش حشره یا وارد شدن ضربه و کمتر به صورت خود به خودی ایجاد می شود. این ضایعه شکننده، ترشح دار و مرطوب است و با یک ضربه کوچک بلافاصله خونریزی می کند. متخصصان پوست برای درمان این ضایعه سراغ روش های تخریبی مانند حرارت و لیزر می روند. البته لازم نیست با دیدن هر ضایعه ای در دهان تان نگران شوید زیرا گرانولوم پیوژن ویژگی های خاصی دارد. وقتی بخشی از بدن زخم می شود، بدن به سرعت آن را ترمیم می کند که البته این ترمیم در ناحیه دهان بسیار سریع تر از دیگر نقاط انجام می شود. حالا اگر درگیر بیماری گرانولوم پیوژن باشید، در کنار لثه تان دانه ای شبیه زگیل ایجاد می شود. این زخم چند هفته مداوم باقی می ماند و تمایلی به بهبودی از خود نشان نمی دهد و اگر ضربه مسواک تان به آن بخورد، خونریزی می کند. البته نگران نباشید چون ضایعه بدخیم نیست و به راحتی درمان می شود.
گرانولوم پیوژن
یک جای دیگر بدن هم رد پای گرانولوم پیوژن دیده می شود؛ جایی که ناخن وارد گوشت می شود و عامل ایجاد کننده اش هم چیزی نیست جز همان ناخنی که وارد گوشت شده است. توموری با منشا عروقی بیماری هایی هستند که جزو اختلال های عروقی نیستند اما منشا عروقی دارند؛ مانند تومور عروقی «همانژیوم مادرزادی». دکتر دائر می گوید: «این تومور در زمان تولد حداکثر اندازه را دارد و با افزایش سن اندازه اش کمتر می شود. اندازه اش متغیر است و به شکل توده ای گرد یا بیضی شکل به رنگ صورتی تا ارغوانی در سر، اندام ها یا نزدیک مفاصل دیده می شود. این ضایعه ها برگشت خود به خودی ندارند و با افزایش سن و تا حدود ۱۲ سالگی شکل کامل تری پیدا می کنند. خانم ها معمولاً به میزان سه به یک نسبت به مردان درگیر می شوند. در ۳۰ درصد موارد درگیری از زمان تولد وجود دارد و در ۷۰ درصد ممکن است بیماری طی اولین هفته های تولد دیده شود. بیشتر همانژیوم ها قطری حدود نیم تا پنج سانتیمتر دارند ولی ممکن است به ۲۰ سانتی متر نیز برسند. این ضایعه ها ممکن است دچار خونریزی، زخم یا عفونت شوند و با به جا گذاشتن جوشگاه بهبود یابند. درمان اصلی جراحی، استفاده از لیزر PDL یا پرتودرمانی یا تزریق دارون درون آنها است.»
درباره ضایعه های عروقی پوستی بیشتر بدانید
درمان لیزری ضایعات عروقی انواع مختلف این ضایعات می توانند به راحتی با استفاده از تکنولوژی مدرن نظیر لیزرها و IPL و سایر روش های تهاجمی و غیرتهاجمی تحت درمان قرار گیرند. تکنولوژی IPL عموما برای ضایعات عروقی کوچک تر و سطحی تر و لیزرهای نظیر Nd:YAG برای ضایعات عروقی عمقی تر مورد استفاده قرار می گیرند.
درصد موفقیت به قطر ضایعه های عروقی، میزان عمرشان و تازه یا قدیمی بودن شان بستگی دارد. ضایعه هر چه سطحی تر و ته رنگ قرمزتر داشته باشند و اشعه لیزر به عروقش برسد، طبعاً میزان موفقیت هم بالاست، مانند لکه های ماه گرفتگی و خال های عنکبوتی. ضایعه هایی که عمق بیشتری دارند و بنفش تر هستند، درمان مشکل تر است. در مواردی که ضایعه به درمان مقاومت نشان می دهد، می توان از لیزرهای دیگری مانند اندی یگ و دی اکسیدکربن استفاده کرد.
ضایعه هایی که عمیق خیلی زیادی دارند و بخشی از آنها از تابش اشعه لیزر جان سالم می برد، قابلیت عود دوباره را دارند. در ضایعه های بزرگ و پر از رگ و خون، به دلیل خونریزی های زیاد و غیرقابل کنترلی که اتفاق می افتد از جراحی استفاده نمی شود و از سایر روش های درمانی کمک گرفته می شود.
