اقتصاد آنلاین- مریم شکرانی؛ تصادف قطارهای متروی کرج و تهران در بامداد امروز چهارشنبه تیتر یک بسیاری از رسانه‌های ایران شد. این حادثه در ایستگاه چیتگر رخ داد و بر اساس اعلام شهرداری ۲۲ مصدوم به جای گذاشت که حال ۲ نفر از آنها وخیم گزارش شده است.
تصادف قطارهای کرج و تهران در شرایطی رخ داده است که پیش از این بارها خبر اختلال در حرکت قطارهای پایتخت به گوش می‌رسید. با این حال علیرضا نادعلی، سخنگوی شورای شهر تهران در اظهارنظری عجولانه اعلام کرد که علت سانحه خطای انسانی بوده و به همین دلیل قطار عادی خط ۵ مترو زودتر از موعد وارد ریل اصلی و باعث برخورد ۲ قطار عادی و سریع شده است.
محسن محمدیان، سخنگوی متروی تهران اما این ادعای سخنگوی شورای شهر را رد کرده و به اقتصاد آنلاین می‌گوید: وقتی هنوز کمیسیون عالی سوانح برای بررسی حادثه شکل نگرفته است، ایشان چگونه تشخیص داد که علت حادثه خطای انسانی بوده است؟
او ادامه می‌دهد: بدون تشکیل این کمیته و بررسی فنی ماجرا نمی‌توان درباره علت حادثه حکم داد و فعلا چیزی مشخص نیست.
البته خوب است که بدانید ارجاع علت حادثه به کمیسیون عالی سوانح در شرایطی است که اعضای این کمیسیون از مدیران ارشد مترو به شمار می‌آیند و در واقع مدیران مترو بر عملکرد خودشان نظارت می‌کنند!
تعمیرات اساسی قطارهای مترو عقب افتاده است
تصادف قطارهای مترو امروز در حالی رخ می‌دهد که با بروز اختلال در حرکت قطارهای مترو بارها به موضوع مشکل تامین قطعات واگن‌ها و نگهداری تجهیزات مترو اشاره شده است.
مهدی شایسته‌اصل، مدیرعامل متروی تهران چندی پیش به روزنامه ایران گفته بود که بار مالی نگهداری و به روزرسانی تجهیزات مترو باعث شده است که اورهال یا تعمیرات اساسی قطارها هم به تعویق بیفتد!
او درباره وضعیت فعلی متروی تهران می‌گوید: نیاز به اورهال از دوره قبل هم وجود داشت اما ظاهراً به علت بار مالی به این دوره منتقل شد و ما هم‌اکنون به مرحله اورهال یا تعمیرات اساسی مترو رسیده‌ایم اما این که مثلاً بگوییم آیا همه قطعات به این مرحله رسیده‌اند یا نه بستگی به عمر مفید قطعاتی دارد که استفاده شده، چون بخشی از تجهیزات که کیفیت بالاتری دارند بعد از ۱۰ - ۱۲ سال به این مرحله می‌رسند و بخشی دیگر که از شرق یا چین تهیه شده بعد از شش سال به اورهال نیاز دارند.
شایسته‌اصل تاکید کرده است: ما برای رسیدن به شرایط ایمنی در مترو نیاز فوری به تأمین این قطعات راهبردی داریم که حدود ۵۰۰ میلیارد تومان هزینه دارد.
مدیرعامل متروی تهران توضیح داده است: تعداد زیادی از شرکت‌های دانش‌بنیان ایرانی در صنایع خیلی پیشرفته و صنایع متوسط برای همکاری با شرکت مترو اعلام آمادگی کرده‌اند. مکاتباتی هم البته از قبل وجود داشته اما تاکنون به مرحله اجرا درنیامده است. البته بخشی از این غفلت به چرخه معیوب در حوزه استانداردسازی برمی‌گردد که بر عهده شرکت‌های اروپایی است که به علت تحریم‌ها این بخش دچار وقفه شده است و از آنجا که قطعه داخلی باید برای بیمه نشان استاندارد بگیرد، خب تا وقتی قطعه تأیید نشود عملاً بیمه‌ای هم در کار نیست.
به گفته او تا پایان امسال باید قطعات راهبردی مثل چرخ قطار، سیستم سیگنالینگ و اورهال پله‌های برقی انجام شود که این فارغ از نوسازی کلی و خرید قطار است.
ریل اتریشی مترو، اصفهانی شد!
مدیرعامل متروی تهران در ۱۷ آذر امسال هم به مهر گفته است که قبلا ریل مترو از اتریش وارد می‌شد که با شروع تحریم ایران ناچار شد ریل مورد نیاز خود را از ترکیه و روسیه وارد کند اما کیفیت این خطوط ریلی مناسب نبود و هزینه تعمیر و نگهداری آن را افزایش داده بود، بنابراین در حال حاضر ریل مورد نیاز مترو را ذوب‌آهن اصفهان تولید می‌کند.
ناصر امانی، عضو شورای شهر تهران هم به همین منبع گفته است: زمان اورهال برخی قطارها رسیده است و ما با مشکل تعمیر و بودجه مواجهیم. از سال ۹۶ هیچ واگن جدیدی به تهران اضافه نشده است. اورهال نیز نیاز به قطعات دارد. بخش عمده حدود ۶۰ درصد نیازهای متروی ما از خارج از کشور تأمین می‌شود. الان قطعات در اختیار نیست تا کار بازسازی انجام شود خب وقتی اورهال انجام نشود از ظرفیت قطارها کم می‌شود. البته مذاکراتی با وزارت کشور و وزارت نفت برای بحث خرید واگن انجام شده است.
سیستم ترمز مترو داخلی‌سازی شد
اما در شرایط تحریم قطعات مترو از کجا تامین می‌شود؟ بیژن رفوئی، مدیرعامل یک شرکت داخلی صنایع ترمز ریلی سال ۹۸ به دنیای اقتصاد گفته است: ۱۰۰ درصد قطعات سیستم ترمز در واگن‌های باری و حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد قطعات را در واگن‌های مسافری را در داخل کشور می‌سازیم. در لوکوموتیو تعداد اقلام سیستم ترمز زیادتر و حدود ۳۰ نوع المان بوده درحالی‌که در واگن‌های باری حدود ۶ تا ۷ قطعه و در مسافری ۹ تا ۱۰ قطعه است. حدود ۸۰ تا ۹۰ درصد قطعات ترمز لکوموتیو را هم ساخته‌ایم و درحال ساخت بقیه قطعات هستیم.
او توضیح داد: از سال ۸۰ به بعد در زمینه سیستم ترمز ناوگان ریلی شامل واگن‌های باری، مسافری، لکوموتیو و بخشی از مترو به‌صورت تخصصی فعالیت کردیم. از آن زمان کار را با سیستم ترمز‌های واگن‌های باری آغاز کردیم که به‌صورت عمده از آلمان تامین می‌شد.
رفوئی افزود: برای تولید قطعات مورد نیاز، دستگاه‌های تست را براساس استانداردهای آلمان در شرکت ساختیم و بعد از انجام تست‌های مختلف از کیفیت و صحت کار آنها اطمینان حاصل کردیم. در ابتدا با روش مهندسی معکوس قطعات را ساختیم و تست‌های میدانی و عمر را انجام دادیم و بعد از اطمینان از صحت قطعات آنها را وارد ناوگان ریلی کردیم.
او در ادامه گفت: ترمز حساس‌ترین قسمت واگن‌ها است و سال‌ها تحت انحصار شرکت knorr آلمان بود. اولین شرکتی بودیم که وارد ساخت قطعات ترمز شده و موفق به اخذ استاندارد ایزو در زمینه قطعات ترمز شدیم. از سال ۸۳ و ۸۴ قطعات مورد نیاز سیستم ترمز واگن‌های باری به هیچ‌وجه از خارج کشور وارد نشد و قطعات داخلی در این واگن‌ها نصب شد.
در این شرایط به نظر می‌رسد که هم کیفیت نوسازی ریل‌های مترو، کیفیت قطعات قطارهای مترو و استانداردهای آن، رعایت زمان اورهال و نگهداری و ... باید بررسی شود تا وضعیت ایمنی قطارهای مترو به صورت دقیق روشن شود.
