اقتصاد آنلاین – محبوبه قرمزچشمه؛ بیش از 4 دهه است که یکی از مهمترین چالش‌های دولت در ایران تولید مسکن است. تمرکز میلیونی شهروندان در تهران در مقابل روستاهای متروکه و یا شهرهایی با جمعیت کمتر از یک هزار نفر، نشان از جای خالی عاملی به نام آمایش سرزمینی در برآوردها و محاسبات کشوری دارد.
ژان پل لاکاز می‌گوید: «منظور از آمایش سرزمین، رسیدن به مطلوب ترین توزیع ممکن جمعیت، توسط بهترین شکل توزیع فعالیت‌های اقتصادی و اجتماعی در پهنه سرزمین است» در فرهنگ لغات لاروس، آمایش چنین تعریف شده است: بهترین نوع توزیع جغرافیایی فعالیت‌های اقتصادی با توجه به منابع طبیعی و انسانی.
موضوع آمایش سرزمینی بعد از جنگ جهانی دوم، مورد توجه دولت مردان قرار گرفت. پیش قراول این امر مهم فرانسه بود و ایران نیز اندکی بعد به این جرگه پیوست. با جنگ ایران و عراق این موضوع اولویت خود را از دست داد و بعد از دهه 60 بار دیگر مورد توجه سیاستمداران ایران قرار گرفت. اما هنوز چندان که باید اجرایی نشده است.
ایرج رهبر، نائب رئیس انجمن صنفی انبوه سازان مسکن و ساختمان تهران در گفت و گو با اقتصادآنلاین اظهار کرد: مسئله کلی و اصلی در مسکن امروز ایران، شیوه پرداخت وام مسکن و یا نحوه ثبت نام در طرح اقدام ملی مسکن نیست، مسئله اصلی آمایش سزمینی است. آمایش سرزمینی، امری متعارف و برآمده از برنامه ریزی است که دولت باید انجام دهد.
وی در ادامه با بیان اینکه وام و تسهیلات مسکن تنها برای تولید مسکن است، گفت، تولید مسکن نیاز به زیربنا و مطالعات دقیق دارد. آمایش سرزمینی در تمام دنیا، به عنوان زیربنایی برای اتخاذ تصمیمات و تدوین برنامه‌ها و اجرای پروژه‌ها در نظر گرفته می‌شود که مسکن و سکونت یکی از مهمترین این موضوعات است.
رهبر گفت: ارائه تسهیلات ساخت و تولید مسکن، تمرکز جمعیت در تهران و برخی کلان شهرها را بیشتر می‌کند، این جمعیت نیازمند مراکز درمانی، بهداشتی، مراکز تفریحی، آموزشی، جاده، راه، اتومبیل است. با صرف پرداخت وام و ساخت مسکن نمی توان مدعی شد که معضل سکونت حل شده است.
نائب رئیس انجمن صنفی انبوه سازان مسکن و ساختمان تهران گفت: طرح اقدام ملی مسکن، طرح مسکن مهر تنها تعداد مسکن را اضافه می‌کند، اما آیا ارائه این طرح‌ها و تسهیلات بر اساس آمایش سرزمینی صورت گرفته است؟
وی سخنان خود را این گونه ادامه داد: امروز نه تنها برای تولید مسکن در تهران مشکل داریم بلکه برای سایر ساختارهای زیربنایی همچون ترافیک شهری، اداره کردن خانوار، تغذیه شهروندان مشکل وجود دارد.
رهبر گفت: سوال اینجاست، آیا هر که وارد شهرهای بزرگ شد باید برای آن مسکن ایجاد کنیم؟ شهروندان بسیاری از شهرها و روستاهای کوچک و بزرگ به امید زندگی بهتر به تهران مهاجرت می‌کنند، ابتدا سرپرست خانواده به دنبال کار به تهران می‌آید، روزهای سختی را می‌گذراند، شب و روز کار می‌کند، بسیاری از شب‌ها در ماشین می‌خوابد و بعد از جاگیر شدن در تهران، کل خانواده به شهر مهاجرت می‌کند، این تازه اول داستان است، این خانواده در کنار مسکن نیازهای دیگری نیز دارد، آیا تهران گنجایش این افزایش جمعیت را دارد؟
وی افزود: میلیون‌ها نفر حاشیه‌نشین اطراف تهران و کلان شهرهای دیگر زندگی می‌کنند. در تولید مسکن باید اصل اول برنامه ریزی توسط دولت بر اساس آمایش سرزمینی، باشد تا از مهاجرت به شهرها جلوگیری شود.
رهبر در نهایت خاطر نشان کرد: اولویت مستمر دولت باید جلوگیری از مهاجرت‌ها از طریق ایجاد شغل در شهرهای کوچک و روستاها باشد. در کل سرزمین باید با اجرای سیاست‌های جامع و برنامه‌ریزی شده با راهکارهایی جلوی مهاجرت را گرفت. تنها راه جلوگیری از مهاجرت، نیز کشف درآمد در روستاها و شهرها است.
