طبق آخرین آمار غیر رسمی که یکی از اعضای انجمن قطعه سازان ایران پیش از این اعلام کرده بود، سالانه حدود یک میلیارد دلار قطعه قاچاق در بازار لوازم یدکی مورد استفاده قرار می گیرد و یک سوم از بازار قطعات یدکی مصرفی در دست قطعات قاچاق است.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از فرصت امروز ، موضوع قاچاق قطعه از یک سو و از سوی دیگر تولید مونتاژ قطعات در کارگاه هایی که به اصطلاح آنها را تولیدکنندگان زیرپله ای می خوانند، مشکلاتی هستند که علاوه بر قطعه سازان واقعی، گریبان مصرف کننده را می گیرد. حالا وزارت صنعت برای ساماندهی این وضعیت اقدام به اجرای طرحی کرده که طبق آن قطعات خودرو، کد رهگیری می گیرند.
امیرحسین قناتی، در این زمینه می گوید: «ما سالانه حدود ۵ میلیارد تومان قطعات قاچاق داریم که در همین راستا وزارت صنعت برای همه قطعات کد رهگیری ملی تعریف خواهد کرد. تاکنون برای ۱۲ قطعه این کد رهگیری تعریف شده و به زودی اجرایی خواهد شد.»
طرح مبارزه با ورود کالاهای قاچاق، از زمان روی کار آمدن دولت یازدهم کلید خورد و حالا در سال پایانی دولت به بخش خودرو رسیده است. اکنون پرسش اینجاست که اجرایی شدن این طرح چقدر در مبارزه با ورود قطعاتی که بی کیفیتی آنها به نام قطعه سازان ایرانی تمام می شود، موثر خواهد بود؟
رضا رضایی، رئیس انجمن قطعه سازان، در پاسخ به این پرسش میگوید: «امروز تکنولوژی در صنعت به شکلی است که نیاز به ورود سیستم های آماری است؛ سیستم هایی که شناسنامه هر محصول را نشان می دهد تا در صورت بروز هر نوع مشکلی، مقصر شناخته شود. سال هاست قطعات قاچاق و بی کیفیت مورد استفاده قرار می گیرند و در نهایت هم به نام قطعه سازان داخلی تمام می شود.»
او می افزاید: «قطعات خودرو ساخت داخل همگی دارای شناسنامه هستند و اکنون با راه اندازی سامانه کد رهگیری که 100 درصد به آن نیاز داریم، تفاوت قطعات ساخت داخل و قاچاق مشخص خواهد شد. اختصاص کد رهگیری به قطعات خودرو فاکتور بسیار مهمی در جلوگیری از استفاده از قطعات قاچاق و غیراستاندارد است.»
بهرام شهریاری، قطعه ساز و کارشناس صنعت خودرو نیز در این باره بیان می کند: «برای مبارزه با قاچاق و جلوگیری از تولید محصولات زیرپله ای نیاز به یک سامانه و کد رهگیری برای قطعات خودرو است. آمار رسمی قاچاق قطعات خودرو هیچ گاه به صورت شفاف اعلام نشده، اما میزانش به حدی است که هم به ضرر مصرف کننده و هم به ضرر تولیدکننده داخلی تمام می شود.»
او ادامه می دهد: «وجود یک سامانه که در آن کد رهگیری قطعات خودرو مشخص می شود، الگویی استاندارد است که می تواند نقش موثری در جلوگیری از قاچاق و استفاده از قطعات بی کیفیت داشته باشد.»
بیشترین سود از بازار بزرگ قطعات یدکی خودرو نصیب واردکنندگان شده و قاچاقچیان از این بازار بیش از واردکنندگان سود می برند. در این میان اما از نقش دلال ها و واسطه ها نیز نمی توان گذشت؛ دلال هایی که از نبود نظارت بر توزیع قطعات یدکی در بازار نهایت استفاده را می برند. ضعف نبود نظارت فقط به بازار ختم نمی شود، بلکه همه قطعاتی که از مبادی رسمی هم وارد کشور می شوند شامل این نظارت نمی شوند و صرفا قطعاتی کنترل کیفی می شوند که شامل استانداردهای پنجاه وپنج گانه هستند.بنابراین خارج از این چارچوب هیچ نظارت کیفی روی قطعات وارداتی صورت نمی گیرد. این گونه است که دود سودجویی واردکنندگان به چشم مصرف کنندگان می رود. حالا اما با اختصاص کد رهگیری به قطعات خودرو می توان به قتل قاچاق در بازار قطعات خودرو امیدوار بود.
