پس از پیروزی حسن روحانی در انتخابات ریاست جمهوری در سال گذشته، هر دلار امریکا در بازار آزاد به قیمت 3150 تومان معامله شد. این در حالی است که این نرخ در روز قبل از پیروزی وی 3600 تومان بود. این روزها هم نرخ دلار تقریبا به روزهای پس از پیروزی روحانی بازگشته است. هرچند در طی این یکسال، نرخ ارز تا 2850 تومان هم پایین رفت و از آن طرف تا 3400 تومان هم افزایش یافت اما پس از یکسال بازگشت نرخ دلار به روزهای اول پیروزی حسن روحانی در سال 92 جالب است.
هرچند به نظر می رسد که این نرخ به معنای خوش بینی نسبی بازار به مذاکرات است اما شاید یکسانی نرخ ارز در روزهای پس از پیروزی و در روزهای پیش از مذاکرات که خوش بینی در فضا محسوس است بیش از هرچیز دیگر نشان از نرخ واقعی دلار در اقتصاد ایران دارد. منظور از نرخ واقعی، نرخی است که بدون دخالت دولت، بدون به هم ریختن بازار و نیز بدون سیاست های بی ثبات کننده اقتصادی و فشار از بالا در بازار شکل می گیرد.
البته نباید فراموش کرد که نرخ های روزهای گذشته حاصل معاملاتی اندک در بازار است. بر اساس گزارش های میدانی، این روزها کمتر معامله های بزرگ در بازار انجام می شود. از سوی دیگر، نوسانات چند ده تومانی روزهای گذشته نشانه ای از وجود یک جریان یا سیگنال قوی در بازار برای تغییر نیست. بطور کلی، نوسانات کمتر از 3 درصدی در نرخ ارز صرفا ناشی از هیجانات موقتی و محدود در بازار است و قابلیت تحلیل کلان ندارد.
به نظر می رسد در روزهای آتی نرخ ها در همین سطوح باقی بمانند. اما در آخرین روزهای مذاکرات احتمالا بازار گرفتار التهابات و در نتیجه نوسانات شدید خواهد شد. اگر مذاکرات موفق باشد، نرخ دلار برای کوتاه مدت به زیر 3000 تومان خواهد رسید ولی احتمالا از 2800 تومان پایین تر نخواهد آمد، و این افت هم کوتاه مدت خواهد بود و پس از چند هفته یا چند ماه نرخ دلار به حدود 3100 الی 3200 تومان که به نظر می رسد نرخ واقعی آن است باز خواهد گشت. اما اگر مذاکرات به نتیجه ای منجر نشود و توافق ژنو برای شش ماه تا یکسال دیگر تمدید شود، دلار بصورت موقت افزایش خواهد یافت، هرچند به نظر می رسد سقف افزایش حدود 3350 تا 3400 تومان باشد. در این مورد هم احتمال بازگشت نرخ به حدود 3200 تا 3300 تومان در عرض چند ماه محتمل ترین سناریو است. اما اگر مذاکرات شکست بخورد نیز احتمالا شکافی بین کشورهای 1+5 پیش خواهد آمد که به کشور امکان مانور برای چندین وقت می دهد. شکاف بین اروپا و آمریکا و شکاف شرق و غرب در این زمینه محتمل ترین اتفاق است. اگر این سناریو نیز محقق شود،نرخ ارز برای دوره ای موقت به شدت افزایش خواهد یافت اما پس از چندی تعادل خود را در نقطه ای بالاتر از تعادل ذکر شده در حالات قبلی پیدا خواهد کرد.
در کل در صورت ادامه شرایط فعلی دلار در نرخ طبیعی و واقعی خود یعنی حدود 3100 تا 3200 در نوسان خواهد بود.
