۰ نفر

آیا ترامپ پرونده جنگ طولانی افغانستان را می‌بندد؟

۱۸ آذر ۱۳۹۸، ۱۱:۲۱
کد خبر: 400530
آیا ترامپ پرونده جنگ طولانی افغانستان را می‌بندد؟

دونالد ترامپ، رییس‌جمهور امریکا، روز 28 نوامبر چند ساعتی را در افغانستان بود و در همین زمان کوتاه سه موضوع مهم را اعلام کرد.

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از اعتماد، او گفت: در روزهای آینده حملات طالبان متوقف و مذاکرات صلح دوباره از سر گرفته می‌شود. از سوی دیگر، او به مقامات افغان نیز اعلام کرد امریکا تعداد کمی از نیروهای نظامی خود را فعلا در این کشور نگه می‌دارد. وی درباره طالبان افزود: «آنها نمی‌خواستند آتش‌بس را اجرا کنند، اما اکنون می‌خواهند این کار را انجام دهند.» ترامپ گفت: «احتمالا مشکل با این روش حل می‌شود.»

متاسفانه، طالبان با این دید به موضوع نگاه نمی‌کند. ترکیب مفاهیمی که ترامپ در سخنان خود استفاده کرد برای شبه نظامیانی که تقریبا 20 سال علیه دولت افغانستان و نظامیان خارجی جنگیده‌اند، نوعی نقض توافق است. شورشیان طالبان پیش از حصول اطمینان درباره خروج کامل نظامیان امریکایی از خاک افغانستان، سلاح‌های خود را پایین نخواهند آورد. ماندن نظامیان امریکایی در افغانستان احتمالا موجب توقف دوباره مذاکرات خواهد شد. سهیل شاهین، سخنگوی طالبان در گفت‌وگو با نشریه تایم گفت: «تنها پس از امضای قرارداد صلح، آتش‌بس اعلام می‌کنیم.»

شاهین می‌گوید: این ترامپ است که باید امتیاز بدهد، زیرا او بود که نشست صلح برنامه‌ریزی شده با طالبان را با پیامی توییتری لغو کرد. وی افزود: «از نظر ما توپ در زمین واشنگتن است. آنها بودند که از مذاکرات صرف‌نظر کردند. اگر می‌خواهند برای این مشکل راه‌حل صلح‌آمیزی پیدا کنند بستگی به خودشان دارد که سر میز مذاکره بیایند.»

مشخص نیست ترامپ با این پیام‌های جدید چه کسی را مخاطب خود قرار داده است. او که در سخنرانی 2019 خود در برابر کنگره وعده داده بود به مشارکت امریکا در جنگ‌های بی‌پایان خاتمه می‌دهد، با اظهارات اخیرش، عمل به آن را پیچیده‌تر کرد. مطمئنا دستیاران ترامپ به او گفته‌اند حتی اگر نیمی از آنچه طالبان می‌خواهد را به آنها بدهد- یعنی علنا اعلام کند درباره ادامه مذاکرات کاملا جدی است- بعید است مذاکرات تحت شرایطی که ترامپ اعلام کرده خوب پیش برود. این موضوع هر امیدی را برای دستیابی به توافق صلح از بین می‌برد. هر چه مذاکرات بیشتر به طول انجامد، جان افراد بیشتری گرفته خواهد شد؛ به گزارش سازمان ملل تنها در 9ماه نخست سال 2019 بیش از 8200 مورد تلفات غیرنظامی در افغانستان وجود داشته است.

این آشفته بازار باید به دست زلمی خلیل‌زاد، سفیر صلح امریکا جمع شود. خلیل‌زاد باید از طریق گفت‌وگو طالبان را به کاهش حملات علیه نیروهای امریکایی و افغان راضی کند، بدون اینکه آن را آتش‌بس بنامد. این در حالی است که ترامپ و دولت افغانستان نیز باید متقاعد شوند اصل آتش‌بس اجرایی شده و فقط نام آن را یدک نمی‌کشد.

تعهدات ترامپ به اشرف غنی، رییس‌جمهور افغانستان کار خلیل‌زاد را پیچیده‌تر خواهد کرد. مقامات فعلی و پیشین افغان در مورد مکالمه رهبران دو کشور در جریان دیدار ترامپ گفتند او به غنی قول داده در مذاکرات بعدی با طالبان، نقش پررنگ‌تری را به دولت کابل بدهد. اما طالبان از مدت‌ها پیش چنین ایده‌ای را رد کرده است. ترامپ همچنین به دولت افغانستان گفته است برخی نظامیان امریکایی در این کشور باقی خواهند ماند. ترامپ در ماه آگوست در مصاحبه با شبکه رادیویی فاکس نیوز گفت: «ما می‌خواهیم در آنجا حضور داشته باشیم. البته این حضور به‌طور قابل ملاحظه‌ای کاهش می‌یابد، اما تمام نخواهد شد.»

هر دو قول ترامپ نقض پیش‌نویس توافق قبلی میان امریکا و طالبان است، توافقی که مذاکره آن تقریبا یک‌سال به طول انجامید. این توافق شامل خروج کامل نظامیان امریکایی از خاک افغانستان و همچنین اتمام عملیات ویژه و اطلاعاتی امریکا بود. در چنین شرایطی، طالبان با توقف حمله به نظامیان امریکایی موافقت خواهد کرد، اما تا زمانی که شبه‌نظامیان و هیاتی از رهبران افغانستان راهی برای مذاکرات بعدی در شهر اسلو پیدا کنند، آنها همچنان به مبارزه علیه نیروهای افغان ادامه خواهند داد.

ترامپ در ماه سپتامبر درست بعد از لغو اجلاس سری در کمپ دیوید، ناگهان در پیامی توییتری از آن توافق کنار کشید. این اجلاس سری به منظور ایجاد توافقی میان شبه‌نظامیان و اشرف غنی- مشابه توافق کمپ دیوید 1978- ترتیب داده شده بود و غنی نیز دعوت به این نشست را پذیرفت. ترامپ دلیل لغو این مذاکرات را بمب‌گذاری طالبان در کابل اعلام کرد که موجب مرگ 12 نفر شد و یکی از آنان یک سرباز امریکایی بود، اما شاهین در این باره گفت این طالبان بود که بدون داشتن یک توافق و اجرایی شدن آتش‌بس از سفر به واشنگتن خودداری کرد.

موضوعی که پس از سفر ترامپ به افغانستان به وجود آمد، این است که به نظر می‌رسد موضع او نسبت به طالبان سخت‌گیرانه‌تر شده است و علت آن نیز می‌تواند انتقادات ژنرال‌های بازنشسته و قانونگذارانی مانند لیندسی گراهام باشد. گراهام به تایم گفت: «من نمی‌دانم چرا اصلا ما باید مذاکره با طالبان را از نو آغاز کنیم، وقتی آنها حاضر نیستند از خشونت خودداری کنند.»

دفتر سیاسی طالبان در دوحه همواره بر این موضوع تاکید کرده‌ که بدون توافق هیچ آتش‌بسی در کار نخواهد بود و بدون خروج کامل نظامیان امریکایی، هیچ توافقی را امضا نمی‌کنند. اما آنها نیز با افراد خسته و بی‌تابی روبه‌رو هستند که با لغو مذاکرات ماه سپتامبر ناامید شده‌اند.

یک مقام ارشد دولتی هفته گذشته به نشریه تایم گفت: مذاکره‌کنندگان امریکایی به دنبال «کاهش خشونت»- هم علیه نیروهای امریکایی و هم نیروهای افغان- هستند. او که نام خود را فاش نکرد، گفت: «کاهش خشونت قطعا بیشتر شده است و شامل نیروهای افغان‌ نیز می‌شود.»

وی همچنین ادعاهای مقامات افغان را در مورد اینکه ترامپ از دولت کابل می‌خواهد بیشتر درگیر روند صلح باشد، تایید کردند، اما درباره اینکه آیا ترامپ قول نگه داشتن نیروهای امریکایی در خاک افغانستان را داده است یا خیر، مستقیما نظری نداد. او گفت: «ما دایما در حال ارزیابی سطح نیروهای نظامی‌مان هستیم. ترامپ اعلام کرده است که می‌خواهد تعداد نیروها را کاهش دهد، اما او قصد ندارد کاری کند که برای امریکا یا مردم آن خطرناک باشد.» وقتی از او سوال شد اگر طالبان حضور تعداد کمی از نیروهای امریکایی در خاک افغانستان را بپذیرد چه اتفاقی خواهد افتاد، گفت: «ما فکر می‌کنیم طالبان نیز به دنبال توافق صلح است.»

بیشتر مردم افغانستان نیز خواستار این توافق هستند. کیت کلارک، مدیر شبکه تحلیلگران افغانستان در کابل می‌گوید: «یکی از ناامیدی‌های سال گذشته این بود که مذاکرات ادامه پیدا کرد، اما از نظر بسیاری از مردم حومه شهر، گویی جنگ تشدید شده است.» وی افزود: «مهم نیست این وضعیت از سوی طالبان باشد یا دولت افغانستان یا از طرف امریکا... حملات هوایی باشد یا حملات شبانه. مهم این است که هیچ‌کس مسوولیت آن را برعهده نمی‌گیرد.»