به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از اعتماد، رهبران ناتو هفته گذشته به مناسبت هفتادمین سالگرد اتحادشان در نزدیکی لندن با یکدیگر دیدار کردند. این مراسم برای نمایش اتحاد کشورهای عضو و همچنین تکرار چندباره بر اهمیت ناتو به عنوان ساختار دفاعی امنیتی برتر جهان بود، اما تحت‌الشعاع اختلافات شدید اعضا بر سر مسائل امنیت ملی قرار گرفت. این اتفاق ازسوی امانوئل مکرون، رییس‌جمهور فرانسه تشدید شد. او گفت، ناتو دچار «مرگ مغزی» شده است؛ سخنی که موجب انتقاد شدید دونالد ترامپ، رییس‌جمهور امریکا شد. فرانسه معتقد است حمله نظامی اخیر ترکیه به شمال سوریه که عملا با چراغ سبز امریکا انجام شد، نشانه ضعف ناتو و ناتوانی آن در انجام اقدامی مشترک بود. خرید بحث‌برانگیز سامانه دفاع موشکی اس 400 ترکیه از روسیه نیز باعث ایجاد آشفتگی شده است.
مقابله با تروریسم
رجب طیب اردوغان، رییس‌جمهور ترکیه پیش از نشست ناتو گفت که از متحدان خود انتظار داشته تا در مبارزه کشورش علیه تروریسم از آنکارا حمایت بی‌قید و شرط کنند. ترکیه از ناتو می‌خواهد که یگان‌های مدافع خلق کرد (ی‌پ‌گ)، جزو اصلی نیروهای دموکرات سوریه که تحت حمایت امریکا هستند را رسما تروریست اعلام کند و کمک‌ها و حمایت‌های نظامی خود را علیه آنها به کار بگیرد. «ی‌پ‌گ» زیرمجموعه سوری حزب غیرقانونی کارگران کردستان است و از دید ترکیه به دلیل سه دهه شورش یک گروه تروریستی است. اردوغان پیش از سفر به لندن به خبرنگاران گفت: «اگر دوستان‌مان در ناتو کسانی را که ما به عنوان سازمان تروریستی می‌شناسیم، تروریست اعلام نکنند؛ ما در مقابل هر حرکتی از سوی آنها ایستادگی می‌کنیم.» مکرون روز سه‌شنبه هفته گذشته گفته بود در مورد تعاریف و روش‌های مشترک تعیین تهدیدات مشروع علیه اعضا نیاز به اطمینان بیشتری داریم. او افزود: «ما در مورد تروریسم تعریف مشترکی نداریم.» نظر مکرون، سخنان قبلی مارک اسپر، وزیر دفاع امریکا را تکرار می‌کرد. او از ترکیه خواسته بود که در ناتو روی «مسائل مهم‌تری» کار کند و اعلام کرده بود: «همه نمی‌خواهند مشکل ترکیه را در دستور کار خود قرار دهند؛ چیزی که برای آنها تهدید محسوب می‌شود برای دیگران نیست.» همان‌طور که در ماده 5 اساسنامه ناتو نوشته شده «همه برای یکی و یکی برای همه»، این سازمان برمبنای تعهد خود به دفاع از اعضا بنا شده است. اگر قرار باشد این اصل اساسی از هم بپاشد، پیمان ناتو ازبین می‌رود.
ترکیه به دلیل تهدید به کارشکنی در طرح دفاعی پیشنهادی برای لهستان و کشورهای بالتیک به‌شدت مورد انتقاد قرار گرفت. این حرکت مدرکی تلقی می‌شد مبنی بر اینکه ترکیه در ناتو تبدیل به یکی از خرابکاران طرفدار روسیه شده است. چنین ادعاهایی از سوی مقامات ترک رد شده است، آنها گفته‌اند همه اعضا حق وتو کردن را دارند. موضع ترکیه این بود که ناتو باید به صورت برابر از منافع امنیتی همه اعضا حمایت کند. این کشور روز چهارشنبه گزارش داد که از اعتراض خود نسبت به این طرح صرف‌نظر کرده است.
بحث دفاع موشکی
تنش‌ها میان واشنگتن و آنکارا بر سر خرید سامانه اس 400 ماه گذشته به بیشترین حد خود رسید، زمانی که ترکیه با آزمایش این سیستم ضدموشکی بی‌اعتنایی خود را نسبت به تهدید امریکا نشان داد. ترکیه با این کار ضربه سنگینی به کاخ سفید و سناتور‌های جمهوری‌خواه زد و در روابط دوجانبه فاصله بیشتری انداخت.
آنکارا با آنچه استاندارد دوگانه ناعادلانه متحدان خود در ناتو می‌داند، مخالف است و آن را دست‌کم گرفتن میزان تهدیدی می‌داند که در مرز جنوبی خود با سوریه با آن روبه‌رو است. اردوغان به دنبال ایجاد یک «منطقه امن» در شمال سوریه است که نیروهای ترکیه و روسیه در آن گشت‌های مشترک داشته باشند. او همچنین برای اسکان پناهندگان سوری در این منطقه درخواست حمایت کرده است.
ترکیه از متحدانش می‌خواهد متناسب با اهمیت استراتژیک آنکارا و سابقه حضور آن در درگیری‌های پرخطر از این کشور حمایت کنند. اردوغان پیش از حضور در نشست ناتو تکرار کرد که جایگاه جغرافیایی ترکیه نیازمند یک سیاست خارجی چند بعدی است. او گفت: «روابط ما با روسیه و دیگر کشورها جایگزین روابط با متحدان‌مان نیست، بلکه آن را تکمیل می‌کند.»
آینده ناتو در چند روز اخیر به سرخط رسانه‌های ترکیه تبدیل شده است. تحلیلگران حامی دولت دایما اهمیت وجود ناتو در دوره پساشوروی و نظم جهانی چندقطبی را زیر سوال می‌برند. یکی از این تحلیلگران تا جایی پیش رفته که می‌گوید ناتو دیگر متحد ما نیست، بلکه تهدیدی برای ترکیه محسوب می‌شود، این سازمان هیچ‌گاه در مبارزات پرهزینه علیه تروریسم واقعا با آنکارا شریک نبوده است.
نیکوکار و گروگان
این سخنان تنش‌زا از سوی دولت ترکیه رد شده است، در عوض آنکارا مدت‌هاست که ادعا می‌کند ناتو نسبت به جایگاه استراتژیک آن روی نقشه هم نیکوکار و هم گروگان بوده است و در یک منطقه بی‌ثبات برای ایجاد تعادل میان کشورها و منافع قدرت‌های خارجی تلاش کرده است.
ترکیه معتقد است در عصری که ماهیت درگیری به سرعت در حال تغییر است و در این حد درگیر تهدیدات نامتقارن -مانند جنگ سایبری و گروه‌های مسلح شبه نظامی- است، ناتو باید برای ادامه مسیر اصلاحاتی انجام دهد.
پس از این نشست دو روزه دو نکته مشخص شد؛ اول اینکه ناتو تنها به اندازه یک متحد سیاسی، متحدی امنیتی است. اتحاد و موافقت در مورد منافع امنیت ملی اعضا نیازمند تعهد پایدار و گام‌های عملی در طول زمان است.
دوم؛ با اینکه ترکیه به این زودی‌ها منافع ملی خود در سوریه را رها نمی‌کند، اما ناتو می‌تواند با گفت‌وگو و از طریق رویکرد «منافع مشترک» راه‌حل‌های متوازنی را ارایه دهد. این در حالی است که ناتو بدون اعمال خشونت سابقه انعطاف‌پذیری لازم را ندارد که راه‌حلی برای بن‌بست فعلی پیدا کند.
ترکیه نمی‌تواند به صورت قانونی از ناتو اخراج شود و با خطر تحریم‌های امریکا و انزوا در میان اعضای ناتو روبه‌رو است. منزوی کردن بیشتر لهستان و کشورهای بالتیک نیز هیچ منفعت خاصی برای آنکارا نخواهد داشت.
