ایران نیز طی سال‌های اخیر قصد دارد با تکیه بر فناوری‌های نوین و کمک به استارت آپ به رشد بیشتری در زمینه علمی و اقتصادی دست یابد. درحالی که تحلیلگران مختلف فضای رشد فناوری و استارت آپ در ایران را بسیار مناسب می‌دانند، اما چالش‌هایی نیز وجود دارد.
به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از مهر، از سوی دیگر ایران نخستین کشوری نیست که سعی دارد صنعت فناوری را در کشور پرورش دهد. طی سال‌های اخیر کشورهای متعددی این مسیر را طی کرده‌اند. در واقع می‌توان نوآوری را رمز رشد اقتصادی در قرن بیست و یکم دانست
فناوری، بزرگ‌ترین صنعت اشتغال‌زای هند
بخش اعظم رشد اقتصادی هند در سال‌های اخیر مرهون گسترش R&D در صنعت فناوری بود. این بخش در سال ۱۹۹۸ حدود 2/ 1درصد تولید ناخالص ملی را به خود اختصاص داده بود و سهم آن از تولید ناخالص ملی در سال ۲۰۱۲ به 5/ 7درصد رسید. بودجه R&D هند در سال ۲۰۱۵ معادل 5/ 66میلیارد دلار بوده که البته این رقم فقط 85/ 0درصد از تولید ناخالص داخلی این کشور
است. درآمدزایی این بخش در سال ۲۰۱۵ به ۱۴۷میلیارد دلار رسید که از این مقدار ۹۹میلیارد دلار به صادرات محصولات و ۴۸میلیارد دلار دیگر به درآمد داخلی تعلق داشت. این صنعت در سال ۲۰۱۲ حدود ۲۳۰هزار شغل ایجاد کرد که 8/ 2میلیون شغل مستقیم و 9/ 8میلیون غیرمستقیم بود. سهم کل فناوری از صادرات هند از ۴درصد در سال ۱۹۹۸ به ۲۵درصد در ۲۰۱۲ رسید.
آمریکا و اقتصاد مبتنی بر فناوری
مرکز فناوری در آمریکا «سیلیکون ولی» است. این شهر که محل فعالیت شرکت‌هایی مانند اپل، فیس‌بوک و گوگل بوده، بر اقتصاد این کشور تاثیر زیادی داشته است. صنعت فناوری آمریکا نقش اساسی در گردش چرخ اقتصاد آن دارد. به‌طوری که 7/ 1 درصد از کل تولید ناخالص کشور به این بخش تعلق دارد. طبق آخرین آمار وزارت کار آمریکا در سه ماه دوم ۲۰۱۶ در سیلیکون ولی بیش از 5/ 1میلیون فرصت شغلی ایجاد شده که 7/ 25درصد از این فرصت‌های شغلی نیز به قسمت خدمات و محصولات نوآوری و اطلاعاتی تعلق دارد. هم اکنون در سیلیکون ولی حدود 7/ 6میلیون نفر مشغول فعالیت هستند. بودجه R&D آمریکا در سال ۲۰۱۳ معادل 4/ 473میلیارد دلار معادل 7/ 2درصد تولید ناخالص داخلی بود.
آلمان مهد فناوری از گذشته تا امروز
آلمان کشوری با سابقه طولانی در حوزه فناوری بوده و صد سال قبل برلین مهد فناوری عصر خود به شمار می‌رفت. در سال ۲۰۱۴ بودجه R&D این کشور اروپایی 4/ 109میلیارد دلار بوده که 869/ 2درصد از تولید ناخالص داخلی آن را تشکیل می‌دهد. در سال ۲۰۱۴ حدود ۹۶۰هزار نفر در بخش فناوری اطلاعات، مخابرات و تولید محصولات مصرفی الکترونیکی فعال بودند. جالب آنکه این کشور در حوزه تولید و استفاده از فناوری‌های سبز پیشرو است، به‌طوری که درآمد شرکت‌های فعال در حوزه فناوری سبز حدود ۲۰۰میلیارد یورو تخمین زده می‌شود. درآمد کلی بخش‌های متکی بر فناوری در آلمان در سال ۲۰۱۳ به ۸۰۰ میلیارد یورو رسید. همچنین آلمان با ثبت ۲۶۵۰۰حق امتیاز اختراعات ثبت شده در اروپا رتبه نخست را دارد.
ایجاد مناطق فناوری در چین
علم و فناوری از سال ۱۹۹۰تا ۲۰۱۰ با سرعت زیادی در چین رشد کرد. دولت چین تاکید زیادی روی سرمایه‌گذاری، اصلاح و وضعیت اجتماعی علم و فناوری به‌عنوان بخش بنیادین توسعه اقتصادی اجتماعی کشورش دارد. بودجه R&D چین در سال ۲۰۱۵ معادل ۴۰۹ میلیارد دلار بود که 1/ 2 درصد تولید ناخالص داخلی این کشور را تشکیل می‌دهد. تا پایان ۲۰۱۳ میلادی ۲۶هزار و ۸۹۴شرکت تولیدکننده در حوزه فناوری پیشرفته در چین فعالیت می‌کردند. در سال ۲۰۱۳ نزدیک به 13میلیون نفر در بخش تولیدات کارخانه‌ای فناوری پیشرفته فعالیت می‌کردند که نسبت به تعداد کارکنان این بخش در سال ۲۰۰۸ میلادی 9/ 36درصد رشد داشته است. درآمد شرکت‌های تولیدکننده بخش فناوری پیشرفته در سال ۲۰۱۳ نزدیک به ۱۱۶۰5میلیارد یوآن بوده است. دولت چین نیز برای گسترش فناوری و نوآوری برنامه‌های مختلفی مانند برنامه اسپارک(فناوری مناطق حومه‌نشین) و برنامه تورچ(تجاری‌سازی فناوری‌های نوین با ایجاد مناطقHigh Tech) ایجاد کرده است.
رشد دو برابری بودجه R&D کره جنوبی
نوآوری و فناوری عوامل اصلی رشد صادرات کره جنوبی و افزایش قدرت اقتصادی آن در دهه گذشته به شمار می‌روند. این کشور در دهه ۱۹۶۰ یکی از فقیرترین کشورهای دنیا به شمار می‌رفت اما در سال ۲۰۱۴ سیزدهمین قدرت اقتصادی دنیا شد. در سال ۲۰۱۳ رئیس‌جمهوری کره جنوبی اعلام کرد اقتصاد کشور باید خلاقانه‌تر باشد و به همین دلیل وزارت جدید علوم، ICT و برنامه‌ریزی آتی را ایجاد کرد. در ۲۰۱۴ بودجه این وزارتخانه از مرز ۱۲ میلیارد دلار گذشت که بیش از ۲ میلیارد دلار به‌طور مستقیم صرف رشد اکوسیستم استارت آپ‌ها و حذف بسیاری از محدودیت‌های مربوط به همکاری‌های مشترک در این بخش بود. این کشور موقعیت خود را مرهون سرمایه‌گذاری کلان در بخش R&D است. کره جنوبی در ۲۰۱۴ میلادی 29/ 4 درصد از تولید ناخالص داخلی خود را به R&D اختصاص داده است.
سرمایه‌گذاری سنگاپور در استارت‌آپ‌ها
سنگاپور یکی از قطب‌های فناوری درآسیا به حساب می‌آید. دولت این کشور نیز از گسترش فناوری حمایت زیادی می‌کند. طبق آمار ۲۰۱۴ بانک جهانی، بودجه R&D این کشور ۱۰ میلیارد دلار است که 1/ 2 درصد از تولید ناخالص داخلی این کشور را تشکیل می‌دهد. بنابراین تعجبی ندارد طی ۵ سال منتهی به ۲۰۱۵ دولت این کشور ۱۶۷ میلیون دلار در استارتآپهایی مانند Tree Box(در حوزه امنیت موبایل) و iCarClub(اشتراک‌گذاری خودرو) به‌صورت یارانه کمک کرده است.
درآمد ۲۰ هزار میلیارد تومانی ایرانی‌ها
طی سال‌های اخیر ایران نیز در حوزه فناوری پیشرفت‌هایی داشته و شرکت‌های دانش‌بنیان مختلفی در آن رشد کرده‌اند. طبق آمار موجود در سال ۱۳۹۵ فروش محصولات شرکت‌های دانش‌بنیان به ۲۰ هزار میلیارد تومان رسید. پیش‌بینی می‌شود تا سال ۱۳۹۸ به ۱۰۰ تا ۲۰۰هزار میلیارد تومان برسد. طی سال گذشته ۲۶ شرکت دانش‌بنیان به‌عنوان فعال مجاز اقتصادی شناخته شدند. همچنین این شرکت‌ها از معافیت‌های گمرکی بهره‌مند شده و برای جابه جایی و باربری تخفیف ۵۰ درصدی دریافت می‌کنند. از سوی دیگر رئیس صندوق نوآوری و شکوفایی اعلام کرده برای تشویق شرکت‌های دانش‌بنیان به صادرات، تسهیلات ارزا‌ن‌تر در اختیار آنها قرار می‌دهد. باید دید این اقدامات حمایتی و تلاش دانشجویان و محققان تا چه اندازه می‌تواند ما را در آینده به اهداف اقتصاد دانش‌بنیان نزدیک کند.
