تعصب و تحجر به معنای ایستایی، تحولناپذیری و جمود است. ابن منظور در مورد معنای لغوی عصبیت میگوید: «ان یدعوا الرجل الی نصرة عُصبته و التالب معهم علی من ینویهم ظالمین او مظلومین: عصبه خویشاوندان پدری هستند و در پی آن شخص به دنبال طرفداری و دفاع از قوم و قبیله خود است.» تعصب و لجاجت مایه دوری از حق و محروم شدن از سعادت و عدم پیشرفت است. تعصب یک نوع وابستگی بیمنطق است که انسان حق را فدای آن میکند. تعصب از دیدگاه اسلام نیز منفور است و کسی که متعصب است را مورد سرزنش قرار میدهند. رسول خدا (ص) فرمودند: «مَن تعَّصب فَقَد خَلَعَ رِبقَ الایمانِ مِن عُنُقِهِ: کسی که تعصب بورزد حلقه ایمان را از گردن خویش باز کرده است.»
وقتی به قرآن رجوع میکنیم و قصههای انبیای گذشته را مینگریم، درمییابیم که علت اصلی انحراف اقوام پیشین سه امر بیشتر نیست و آن تعصب، لجاجت و تقلید کورکورانه بوده است. پس آنها با وابستگی شدید به افکار خرافی و اصرار داشتن بر آنها باعث نابودی خودشان و نسلهای بعد خودشان میشدند. بیاییم از قرآن درس بگیریم و از تعصبات خانوادگی بپرهیزیم. چون هدف اصلی قرآن از بازگو کردن این سرنوشتها، عبرت گرفتن ماست. همچنان که میفرمایند: «ای اهل خرد از این سرنوشتها عبرت بگیرید.» بیایید در انتخاب همسر آینده فرزندانمان تعصب را رها کنیم و با منطق و آگاهی بیشتر آنها را در انتخاب همسر یاری دهیم.