اجلاس گروه ۷ پس از تحمل ۱۵ ماه بیماری پاندمی، موجب شد تا رهبران دنیا بار دیگر رودر‌رو همدیگر را ملاقات کنند. البته این به معنای پایان پاندمی در تمامی دنیا نیست و از قضا رهبران این کشورها به این دلیل دور هم جمع شده‌اند تا بتوانند راهکاری برای پایان بخشیدن به این بیماری جهانی پیدا کنند. به نوشته روزنامه نیویورک‌تایمز، پیش‌بینی می‌شود تا پایان سال ۲۰۲۲، رهبران ۷ کشور ثروتمند جهان بیش از یک میلیارد دز واکسن کرونا را برای کشورهای فقیر درنظر بگیرند.
جو بایدن،رییس‌جمهوری ایالات‌متحده، شامگاه پنج‌شنبه در سخنرانی خود در انگلستان، قبل از نشست گروه۷ گفت: «این مربوط به مسوولیت ما، تعهد انسان‌دوستانه ما، برای نجات هرچه بیشتر جان‌ها است.» وی افزود: «وقتی می‌بینیم مردم در هر جای دنیا آسیب می‌بینند و رنج می‌کشند، سعی می‌کنیم، از هر راهی که شده کمک کنیم.» این فقط یک رقابت برای نجات جان انسان‌ها نیست، بلکه بازگشت به وضعیت سابق و راه‌اندازی مجدد اقتصاد مدنظر است. در نشست رهبران هفت کشور صنعتی جهان که روز جمعه در سواحل کورنوال انگلستان با سخنان بوریس جانسون، نخستوزیر بریتانیا آغاز شد، او گفت: «تمرکز اصلی این نشست بر شیوع ویروس کرونا خواهد بود.»
جانسون در افتتاحیه اجلاس گفت که نیاز بسیار زیادی بود که این نشست انجام شود و وی خوشحال است که این دیدار به صورت حضوری است. وی تاکید کرد که رهبران گروه ۷ نیاز دارند تا از اتفاقاتی که پس از شیوع ویروس کرونا رخ داد، درس بگیرند و اشتباهاتی را که بدون‌شک مرتکب شده‌اند تکرار نکنند. به گفته وی این «خوش‌بینی» وجود دارد که اقتصاد کشورها بهبود یافته تا به وضعیت پیش از شیوع کرونا بازگردد. او گفت که آنها باید از نابرابری ناشی از بحران مالی ۲۰۰۸ در حال حاضر و پس از بحران کرونا جلوگیری کنند، تا شرایط بهتری ایجاد شود.
جانسون تصریح کرد: «آنچه خطر ایجاد می‌کند، وجود یک زخم ماندگار است و فکر می‌کنم نابرابری‌ها ممکن است ریشه دوانده باشند.» نخستوزیر بریتانیا همچنین بر فناوری‌های سبز تاکید کرد و آن را راهی برای ایجاد میلیون‌ها شغل برای افراد ماهر عنوان کرد.
اولین دیدار حضوری پس از ۱۵ ماه
بیماری پاندمی یک سال فاصله بین دیدار حضوری رهبران دنیا انداخت اما دیروز، برابر با ۱۱ ژوئن این طلسم شکسته شد و رهبران ۷ کشور جهان موسوم به گروه ۷ با یکدیگر دیدار داشتند. به نوشته روزنامه نیویورک‌تایمز، شاید بتوان بازگشت به روزهای عادی را در دست دادن رهبران دنیا دید که به شیوه سابق و پیش از همه‌گیری با یکدیگر دست دادند. این یعنی پایان دیپلماسی زوم؛ زوم همان برنامه‌ای است که توانست در روزهای غیر‌عادی کرونایی، دیدارها را از طریق فضای مجازی میسر کند. چهار ماه پیش که جو بایدن تازه کار خود را آغاز کرد، برای نخستین دیدارش رو به نرم‌افزارهای مجازی آورد و از اتاق روزولت در کاخ‌سفید با جاستین ترودو، نخستوزیر کانادا، دیداری مجازی داشت. تماس دیگری که بایدن داشت، با رهبران موسوم به گروه ۴ است که شامل رهبران ژاپن، هند و استرالیا است. این ۴ کشور که کواد یا چهار ضلع نامیده می‌شوند، به منظور مقابله با چین در شرق آسیا تشکیل شده‌اند. دیگر برنامه‌ای که با زوم تشکیل شد در خصوص تغییرات آب و هوایی بود. بایدن اما پس از پرواز با جت اختصاصی ریاست‌جمهوری آمریکا، توانست روز پنج‌شنبه طلسم دیدارهای مجازی را بشکند و با بوریس جانسون، نخستوزیر انگلیس دیدار کند. او سپس روز جمعه در اجلاس گروه۷ که در انگلیس برگزار می‌شد، حضور پیدا کرد و به ملاقات رهبران این کشورها رفت. این نخستین دیدار حضوری رهبران این کشورها پس از ۱۵ ماه به‌حساب می‌آید. افزون بر اینرییس‌جمهوری آمریکا روز چهارشنبه نیز با ولادیمیر پوتین،رییس‌جمهوری روسیه در ژنو دیدار خواهد کرد. مادلین آلبرایت که به عنوان وزیر امور‌خارجه در زمان بیل کلینتون،رییس‌جمهوری پیشین آمریکا خدمت می‌کرد، گفت: «من فکر نمی‌کنم که کسی اهمیت دیپلماسی رودر‌رو را نداند.»
وی گفت: «در برنامه زوم، شما از نحوه نشستن و حرکات طرف مقابل‌تان هیچ آگاهی ندارید و نمی‌دانید با چه شخصی روبه‌رو هستید. شما نمی‌توانید از طریق حرکاتش ذهن‌خوانی کنید.»
برای بایدن که اساسا توانایی‌اش تعامل با دیگران و دیدارهای حضوری است، این می‌تواند یک شروع شیرین به‌حساب آید. بایدن حتی پیش از ریاست‌جمهوری به عنوان یک سناتور یا معاونرییس‌جمهور به‌طور منظم به سراسر جهان سفر می‌کرد و به‌طور مشخص در جلسات با رهبران جهان حضور پیدا می‌کرد یا با آنها قرار جلسه حضوری می‌گذاشت. به عنوان مثال، وی به‌طور منظم در کنفرانس امنیتی مونیخ در آلمان، گردهمایی سالانه مقامات امنیت ملی از کشورهای مختلف، حضور داشت.
آلبرایت روز جمعه در مصاحبه‌اش دیدارهای بایدن در کنفرانس امنیتی مونیخ را این‌گونه بازنمایی کرد: «من وقتی او در آنجا بوده، در کنفرانس امنیتی مونیخ بوده‌ام. او به حرف آنها دقیق گوش می‌دهد و متقابلا نیز آنها چنین می‌کنند. این یک شرایط عالی برای وی به‌حساب می‌آید.» نه همه روسای‌جمهور اما بیشترشان این‌گونه بوده‌اند. باراک اوباما،رییس‌جمهوری پیشین آمریکا از اجلاس رسمی و به‌ویژه از عکس‌گرفتن‌های خانوادگی پس از اجلاس رسمی متنفر بود؛ جایی‌که رهبران جهان در کنار همسران‌شان می‌ایستادند تا عکاسان آن لحظه را به‌ثبت برسانند.
از سویی، دونالد ترامپ هم ثابت کرد که دیدارهای تک نفره هم برای برقراری ارتباط چندان موثر نمی‌تواند واقع شود. همان‌گونه که حضور ترامپ در اجلاسی که چندین رهبر در آن حضور داشتند، از جمله گروه ۷ موجب اضطراب در آمریکا می‌شد. به‌عنوان مثال در اجلاس گروه ۷ که در شهر کبک کانادا در سال ۲۰۱۸ برگزار شد، او از امضای بیانیه پایانی خودداری ورزید و ترودو را فردی بسیار غیر‌صادق و ضعیف خواند و در کل اجلاس نیز بدخلقی کرد.
در عکسی هم که از وی منتشر شد، نشان می‌دهد که تمامی رهبران کشورهای حاضر در این اجلاس دست‌شان را با عصبانیت روی میزی گذاشته‌اند که ترامپ در پشت آن نشسته است.
اما برای بایدن این موقعیت‌ها فرق دارد. آنگلا مرکل، جاستین ترودو و برخی دیگر از رهبران گروه۷ با وی همراهی می‌کنند، حتی اگر در برخی از مسائل با بایدن اختلاف‌نظر داشته باشند. مثلا بایدن و آنگلا مرکل بر سر موضوع خط لوله گاز طبیعی که از روسیه به آلمان کشیده شده، اختلاف نظر دارند یا اینکه جاستین ترودو از برخی تعرفه‌های اعمالی آمریکا بر محصولات این کشور ناخشنود است. با این حال بایدن از حضور در جمع همکارانش در صحنه جهانی آرام و خوشحال به نظر می‌رسید. هنگامی که امسال آنها برای عکس خانوادگی، در امتداد ساحل در شهر تفریحی کاربیس خلیج جمع شده بودند، خلق‌وخوی جمع عالی بود.
آمریکا به اروپا بازگشته است؟
با وجود عکس‌های مثبتی که از گروه۷ در انگلستان منتشر می‌شود، به نظر می‌رسد اروپایی‌ها به این باور رسیده‌اند که بایدن نسبت به گذشته فرق کرده و دیگر کمتر اهل «دادوستد» است. دوپارگی بین دو سوی اقیانوس اطلس را چند عکس در سال ۲۰۱۸ به نحو احسن به ثبت رسانده است؛ جایی که آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان و دیگر رهبران در تلاش برای نجات اجلاس هستند. اجلاس روز جمعه نشان داد که بایدن به‌رغم اینکه آغوش خود را باز کرده است، همچنان بن‌بست وجود دارد؛ چراکه هنوز مشخص نیست، پشت آن خنده‌ها، آمریکا تا چه حد حاضر به دادوستد است.
در همکاری بین دو سوی اقیانوس اطلس همواره شکاف بین آرمان‌ها و واقع‌گرایی مشاهده می‌شود. این ائتلاف که زیر چتر هسته‌ای رخ داده، حالا به‌جای روسیه، چین را جایگزین کرده است تا جنگ سرد باز هم به نوعی ادامه داشته باشد. بنابراین یک سوال قدیمی در مورد اجلاس گروه۷ وجود دارد که به‌نوعی می‌توان برای اجلاس اخیر هم -که هنوز ادامه دارد- مطرح کرد: این نمایش همبستگی، چیزی جز یک نمایش ساختگی است؟ چراکه اروپایی‌ها هنوز از سیاست اول آمریکای ترامپ رنج می‌برند و بایدن هم با دولت خود اروپایی‌ها را ناامید کرده است.
تام توگندهات،رییس کمیته امور خارجه پارلمان انگلیس به نیویورک‌تایمز می‌گوید: «سیاست خارجی آمریکا اساسا تغییر نکرده است.» وی می‌افزاید: «فراگیرتر به‌نظر می‌رسد، اما ذات آن همان است.» وی تصریح می‌کند: «مانند همه رهبران، بایدن کشور خود را در اولویت قرار می‌دهد. اینکه او چگونه به‌دنبال آن است، اذهان بسیاری را مشغول کرده است.»
با این حال تعداد کمی از رهبران اروپایی در صداقت بایدن شک دارند. او پیش ازرییس‌خود یعنی باراک اوباما نیز یک آتلانتیسیت بود و برای چندین دهه نگرانی‌هایش را به گستره بالکان تا بلفاست، ابراز کرده بود. روز پنج‌شنبه، او به بوریس جانسون، نخستوزیر بریتانیا پیوست تا منشور آتلانتیک جدید را رونمایی کند؛ منشوری که براساس الگوی اولیه پس از جنگ‌جهانی دوم، فرانکلین روزولت و وینستون چرچیل امضا کردند.
بایدن و جانسون در اولین ملاقات حضوری خود وحدتی را پیش‌بینی کردند که به موجب آن هر یک متعهد شدند صدها میلیون دز واکسن را به کشورهای در حال توسعه ارسال کنند. جانسون تازه‌داماد می‌گوید که در این خصوص اختلاف‌نظری با بایدن ندارد.
بایدن نسبت به چین سیاست تهاجمی‌تری را در پیش گرفته است. مقامات آمریکایی به‌دنبال همراهی اروپایی‌ها هستند، اما رهبران اروپا به رهبری مرکل نشان دادند هیچ اشتهایی برای جنگ سرد جدید ندارند.
جرمی شاپیرو که در زمان دولت اوباما در وزارت‌خارجه کار می‌کرد و اکنون مدیر تحقیقات شورای اروپا در روابط خارجی در لندن است، می‌گوید: «دولت بایدن مصمم است مودب باشد، مصمم است صحبت‌های آنها را بشنود، سپس هر کاری را که لازم بود انجام دهد، انجام خواهد داد.» شاپیرو تصریح می‌کند: «سیاست آمریکا در قبال اروپا اهمیتی ندارد، بلکه سیاست غالب در دولت بایدن همراه کردن اروپایی‌ها، هرچند کم برای رویارویی با چین است.» با این حال شک‌گرایی در هر دو طرف هنوز وجود دارد. بسیاری از اروپایی‌ها شعار بایدن مبنی بر «آمریکا بازگشته است» را هنوز باور نکرده‌اند؛ هرچند دولت بایدن را صادق‌تر از دولت ترامپ و حزب جمهوری‌خواه می‌دانند.
ولفگانگ ایشینگر، سفیر سابق آلمان در ایالات‌متحده که کنفرانس امنیتی مونیخ را اداره می‌کند، جایی که بایدن حضوری منظم داشته است، می‌گوید: «ما در عصر نبود اعتماد زندگی می‌کنیم.» به گفته وی، آلمانی‌ها قبلا تصور می‌کردند کهرییس‌جمهور دموکرات یا جمهوری‌خواه به اتحاد فراآتلانتیک اهمیت شایانی می‌داد اما برای اولین‌بار در ۷۰ سال گذشته این سوال مطرح شده است که اگر دوباره یک ترامپ دیگر ظاهر شود، چه اتفاقی می‌افتد؟ مقامات کاخ سفید با دقت نقشه سفر بایدن را طراحی کرده‌اند تا آن را به فستیوال تابستانیِ ترمیم اتحاد تبدیل کنند، اما به گفته تحلیلگران هنوز حاشیه بر متن می‌چربد و شک و تردید‌هایی وجود دارد؛ نشانه‌اش هم این است که بایدن رهبران ژاپن و کره‌جنوبی را به کاخ‌سفید دعوت کرده اما هنوز هیچ رهبر اروپایی در کاخ سفید حضور پیدا نکرده است.
