به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از اعتماد؛ ابزاری که به گفته کارشناسان و تحلیلگران مسائل امریکا به دلیل افراط ترامپ در استفاده از آن عملا کارایی پیشین خود را از دست داده و اتفاقا به بهانه موجهی برای شکل‌گیری بلوک‌های ضدتحریمی از شرق تا امریکای لاتین تبدیل شده است. ترکیه تازه‌ترین قربانی سیاست تحریمی امریکای ترامپ است و طنز تلخ ماجرا اینجاست که ترکیه و ایالات‌متحده هر دو عضو ناتو هستند و دولت ترامپ با این تحریم یکی از نزدیک‌ترین متحدان سنتی امریکا را هدف قرار داده است. شامگاه دوشنبه بود که خبر رسید وزارت خزانه‌داری امریکا، صنایع دفاعی ترکیه و «ابراهیم دمیر» رییس آن را تحریم کرده است. «مایک پمپئو» وزیر خارجه امریکا در این زمینه اعلام کرد، ترکیه به دلیل همکاری آگاهانه با شرکت تسلیحاتی روسی «روسبرون اکسپورت» و خرید سامانه دفاع موشکی «اس-400» تحت تحریم‌های برآمده از قانون موسوم به «کاتسا» قرار گرفت. وزیر خارجه تیم ترامپ در ادامه اظهاراتش اعلام کرد که واشنگتن تعامل با بخش نظامی روسیه از سوی کشورهای دیگر را تحمل نخواهد کرد. ساعاتی پس از این تحریم بود که «رجب طیب اردوغان» رییس‌جمهور ترکیه از تصمیم اتحادیه اروپا و امریکا برای اعمال تحریم علیه ترکیه «ناامید» شده است. او که پس از نشست کابینه صحبت می‌کرد، افزود: «از امریکا که هم‌پیمان ما در ناتو بوده انتظار حمایت در مبارزه با گروه‌های تروریستی داشتیم نه آنکه به اعمال تحریم بپردازد. اقدامات اتخاذ شده علیه ترکیه سبب نخواهد شد که از حقوق‌مان دفاع نکنیم. از اتحادیه اروپا انتظار داشتیم تا به عهد خود درباره عضویت کامل ترکیه در این اتحادیه که سال‌هاست به تاخیر افتاده عمل کند نه آنکه به اعمال تحریم بپردازد.»
وزارت امور خارجه ترکیه نیز در واکنش به تصمیم امریکا در اعمال تحریم‌های یک‌جانبه علیه ترکیه، آن را «محکوم» کرده و تاکید کرد که در وقت مقتضی این تحریم‌ها را جبران خواهد کرد. «حلوصی آکار»، وزیر دفاع ترکیه طی بیانیه‌ای ضمن انتقاد از متوسل شدن امریکا به قانون «کاتسا» برای تحریم ترکیه گفت: «مشخص است که تحریم‌ها بر یک عضو ناتو، نه تنها به روح این ائتلاف آسیب می‌زند، بلکه اعتماد بین متحدان را نیز تضعیف می‌کند.» او سپس با محکوم کردن این تحریم‌ها اظهار داشت: «باتوجه به تهدیدات موشکی و هوایی جدی، تمام اقدامات و تدابیر لازم برای امنیت کشورمان و ۸۳ میلیون شهروند خود را اتخاذ کرده‌ایم.» بر این اساس، وزیر دفاع ترکیه همچنین درباره تحریم‌های امریکا افزود: «این تصمیم با واقعیت‌های سیاسی و نظامی همخوانی ندارد و پایه ارزش‌های اتحاد [ترکیه] با امریکا را لرزانده است.»
دوستان ترکیه و انتقاد صریح از تحریم
ایران، روسیه و آذربایجان نخستین کشورهایی بودند که در همان ساعات نخست وضع تحریم‌ها علیه ترکیه این اقدام را محکوم کردند. محمدجواد ظریف، وزیر خارجه در پیامی توییتری در این باره نوشت: «اعتیاد ایالات‌متحده به تحریم‌ها و تحقیر حقوق بین‌الملل بار دیگر خود را به‌منصه ظهور رساند. ما به‌شدت تحریم‌های اخیر ایالات‌متحده امریکا علیه ترکیه را محکوم می‌کنیم و در کنار مردم و دولت ترکیه می‌ایستیم.» ظریف در آخر توییت خود با استفاده از هشتگ «اولویت اول با همسایگان»، بر اولویت قائل شدن جمهوری اسلامی ایران برای کشورهای همسایه خود تاکید کرد. «سرگئی لاوروف»، وزیر امور خارجه روسیه نیز در واکنش به وضع تحریم علیه ترکیه تاکید کرد که تحریم‌های امریکا علیه ترکیه به دلیل خرید سامانه دفاع موشکی اس-400 غیرقانونی است. لاوروف افزود: تحریم‌ها علیه ترکیه نشان‌دهنده مواضع فراتر از قوانین بین‌المللی امریکاست.
وزارت امور خارجه جمهوری آذربایجان نیز صبح روز سه‌شنبه تصمیم ایالات‌متحده در اعمال تحریم‌های یک‌جانبه علیه ترکیه به بهانه خرید سامانه‌های دفاع موشکی «اس-400» از روسیه را محکوم و آن را «رفتار دوگانه» خواند. به نوشته خبرگزاری «ترند نیوز» در بیانیه وزارت خارجه جمهوری آذربایجان آمده است: «جای تاسف است که ایالات‌متحده، به عنوان یک متحد، به پیشنهاد ترکیه برای حل این مساله از طریق گفت‌وگو و دیپلماسی پاسخ نداد. جمهوری آذربایجان مانند همیشه کنار ترکیه است و براساس قوانین بین‌المللی از خود کشور حمایت می‌کند. ما خواستار اقداماتی فوری و انجام گفت‌وگو برای حل این مساله که امنیت ملی ترکیه را شامل می‌شود، هستیم.»
جاده لغزنده رابطه در آستانه روی کار آمدن جو بایدن
خبرگزاری آسوشیتدپرس در این باره نوشت: دولت ترامپ روز دوشنبه تحریم‌هایی را علیه متحد خود در ناتو یعنی ترکیه به دلیل خرید سیستم دفاع موشکی از روسیه وضع کرد؛ اقدامی که ضربه‌ای بسیار مهم به رابطه با ترکیه در جامه شریکی سنتی بود. این اقدام ترامپ در حقیقت زمین پیش روی ترکیه و ایالات‌متحده در آستانه روی کار آمدن جو بایدن، رییس‌جمهور منتخب را لغزنده‌تر کرد. این اقدام غیرعادی از سوی امریکا در مقطع بسیار حساسی از رابطه آنکارا و واشنگتن رخ داد و این در حالی است که دو طرف سال‌هاست بر سر خرید مساله سامانه موشکی روسیه از سوی ترکیه با هم در جدل هستند. همزمان اقدام‌های ترکیه در سوریه و دخالت این کشور در مسائل بین ارمنستان و آذربایجان و ماجراجویی‌های آن در شرق مدیترانه هم از دیگر مسائل مورد اختلاف هستند. این نخستین‌بار است که دولت ایالات‌متحده از قانون کاتسا برای تحریم و تنبیه متحد امریکا استفاده می‌کند. پیش از این اقدام، دولت امریکا برای نشان دادن مخالفت خود با خرید سامانه موشکی روسیه توسط ترکیه، نام این کشور را از برنامه توسعه جنگنده اف 35 و همچنین برنامه آموزشی درباره خرید سامانه اس-400 حذف کرد. البته اقدام‌های تنبیهی ترامپ به همین‌جا محدود شده بود تا شامگاه دوشنبه که اقدام به تحریم ترکیه در قالب قانون کاتسا کرد. وضع این تحریم علیه ترکیه در حالی که دولت جدید از چند هفته دیگر کار خود را در کاخ سفید آغاز می‌کند، بایدن را در موقعیت سختی قرار خواهد داد. البته که جو بایدن هم به صراحت اعلام کرده که مخالف استفاده ترکیه از سامانه اس- 400 است. دولت اردوغان می‌گوید که راهی جز خرید سامانه روسی نداشته، چراکه امریکا از فروش سامانه موشکی پاتریوت به آنکارا سر باز زده است. ترکیه همچنین معتقد است که یونان در حالی که عضو ناتو است، سامانه روسی اس- 400 را خریداری کرده اما تحریم نشده و این استاندارد دوگانه نشان دهنده برخورد مغرضانه با آنکاراست.
