به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از ایرنا، پس از خروج یک جانبه آمریکا در اردیبهشت ماه ۱۳۹۷ از برجام و نقض آشکار این توافق بین المللی از سوی دونالد ترامپ رییس جمهوری آمریکا، جمهوری اسلامی ایران در فرصتی یک ساله به طرف های توافق و آژانس بین المللی انرژی اتمی مهلت بازگشت به توافق و اجرای کامل آن را داد که پس از اتمام این فرصت، تهران در برنامه اعلامی موسوم به طرح گام به گام بر میزان تعهدات برجامی خود کاسته است.
«لارنس نورمن» در صفحه توئیتری خود نوشته است که بر اساس گزارش آژانس ذخایر غنی‌سازی اورانیوم ایران با افزایش ۵۳۴ کیلوگرمی به دو هزار و ۱۰۵ کیلوگرم رسیده که این رقم ده برابر میزان مورد توافق در برجام است.
ایران دو سال پس از خروج یکجانبه امریکا از برجام و تعلل طرف‌های اروپایی در عمل به تعهداتشان در این توافق، گام‌هایی را تحت نظارت آژانس برای کاهش تعهداتش آغاز کرد.
بر این اساس، ایران ۱۵ دی‌ماه ۱۳۹۸، با صدور بیانیه‌ای آخرین گام کاهش تعهدات برجامی خود را اعلام کرد که طبق آن، تهران دیگر هیچ محدودیتی در حوزه عملیاتی (شامل ظرفیت غنی‌سازی، درصد غنی‌سازی، میزان مواد غنی‌شده، و تحقیق و توسعه) نخواهد داشت و از این پس، برنامه هسته‌ای ایران فقط بر اساس نیازهای فنی خود پیش خواهد رفت و همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز طبق روال ادامه می‌یابد.
ایران بارها اعلام کرده که اگر سایر طرف‌های باقیمانده در برجام تصمیم بگیرند تعهدات خود را مطابق با توافق اجرا کنند، گام‌های کاهش تعهدات برجامی ایران قابل بازگشت خواهد بود.
در همین حال آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تازگی ادعاهایی را درباره آنچه فعالیت های هسته ای اعلام نشده در مکان هایی در ایران خواند مطرح کرده است.
بر همین اساس ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، چهارشنبه گذشته در پایان سفر مدیرکل آژانس به تهران و انجام مذاکرات با مقامات ایران، توافق کردند تا همکاری‌های خود را بیش از پیش تقویت کنند و اعتماد متقابل را به منظور تسهیل اجرای کامل موافقتنامه جامع پادمان و پروتکل الحاقی به آن، که از ١۶ ژانویه ٢٠١۶ به صورت موقت توسط ایران در حال اجراست، ارتقا بخشند.
در این بیانیه آمده است؛ بعد از مشورت های فشرده دوجانبه، ایران و آژانس در خصوص حل و فصلِ توأم با حسن نیت موضوعات مشخص شده توسط آژانس در ارتباط با اجرای پادمان به توافق رسیدند. در این ارتباط، ایران به طور داوطلبانه به دو مکان مشخص شده توسط آژانس دسترسی داده و فعالیت های راستی‌آزمایی آژانس را برای حل و فصل این موضوعات تسهیل خواهد کرد.
به گفته خبرنگار ارشد وال استریت ژورنال، آژانس در گزارش امروز خود اعلام کرده به یکی از دو مکان مورد نظر در ایران دسترسی یافته و نمونه برداری کرده است. نمونه برداری از مکان دوم نیز برای همین ماه برنامه ریزی شده است.
علی اکبر صالحی رییس سازمان انرژی اتمی ایران سال گذشته اعلام کرده بود قسمت ثانویه رآکتور آب سنگین اراک راه اندازی می‌شود که بخش عمده آب سنگین اراک در قسمت ثانویه است و همچنین گفته بود طبق برنامه ریزی رآکتور۲ بوشهر تا ۱۴۰۴ و رآکتور ۳ بوشهر نیز تا ۱۴۰۶ راه اندازی می شود،
رئیس جمهوری ایران نیز ۱۴ آبان ماه سال گذشته همزمان با پایان سومین فرصت ۶۰ روزه ایران به طرف‌های باقیمانده در برجام، گام چهارم کاهش تعهدات برجامی را اعلام کرد و گفته بود «سازمان انرژی اتمی از ۱۵ آبان ماه گام چهارم و جدید را بر می‌دارد. طبق برجام بیش از یکهزار سانتریفیوژ (۱۰۴۴) در فردو داریم. در برجام قرار بود این سانتریفیوژها بچرخند، اما گاز به آن‌ها تزریق نکنیم که بنده امروز در دستوری به سازمان انرژی اتمی می‌گویم که از فردا (چهارشنبه) گاز دهی را در فردو آغاز کنیم.»
بهروز کمالوندی سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران نیز درباره توافق ایران با آژانس بین المللی انرژی اتمی در پی سفر اخیر رافائل گروسی مدیر کل این آژانس گفته بود: "سفر آقای گروسی موفقیت آمیز بود که در پایان آن بیانیه‌ای بسیار قوی منتشر شد که همه ملاحظات ایران در آن در نظر گرفته شده است. این یک موفقیت بزرگ و نتیجه اش برد-برد است که به نفع هر دو طرف بوده است.
