اقتصاد آنلاین - لیلی شهیر؛ با بررسی میزان نقدینگی کشور در سال‌های گذشته مشاهده می کنیم که این میزان در سال 92 حدود 490 هزار میلیارد تومان بود که اکنون این رقم طبق آمار بانک مرکزی تا 1500 هزار میلیارد تومان افزایش داشته است؛ اما باید در نظر داشت که این سیل نقدینگی به جای سرازیر شدن به بازار سرمایه و تولید به طرف بازارهای موازی مانند سکه و ارز هجوم آورد و به بروز التهابات بازار سکه به خصوص در 9 ماه اخیر انجامید و سکه حدود 120 درصد رشد کرد.
اکنون ایجاد بازار معاملات اوراق سلف استاندارد موازی سکه با نماد «عسکه» یکی از راه حل های در نظر گرفته شده برای کنترل بازار سکه طلا مطرح شده است. این اوراق از فردا 10 تیرماه معاملات خود را آغاز می کند و کسانی که از بهمن 96 تا اردیبهشت 97 سکه ثبت نام کرده اند، میتوانند گواهی‌های پیش فروش خود را به فروش برسانند.
معاملاتی که بانک مرکزی به طور مستقیم در آن وارد شده و به عنوان بازارگردان در این اوراق خواهد بود. در کنار وجود مزایای این اوراق، کارشناسان معتقدند برای فروکش التهابات بازار سکه طلا، بانک مرکزی باید به بازارهای دیگر طلا هم (ازجمله بازار آتی و نقدی سکه ) نیز وارد شده و آنها را مدیریت کند؛ زیرا در غیر این حالت طرح انجام معاملات عسکه برای فروکش ناآرامی‌های موجود بازار طلا بی ثمر خواهد ماند.
سیل نقدینگی به بازار های موازی و بروز تلاطمات اقتصادی
سید محمد نوعی، کارشناس آتی سکه در خصوص تلاطمات بازار سکه تصریح کرد: از بهمن ماه 96 الی اردیبهشت ماه 97 حدود هفت و نیم میلیون سکه ثبت نام شد که حدود 800 هزار قطعه آن تحویل داده شد. در حال حاضر شش میلیون و 800 هزار قطعه از تحویل آن باقی مانده است. علاوه بر این تعداد گواهی ثبت نام سکه که نزد اشخاص حقیقی است، بانک مرکزی سه میلیون سکه دیگر نیز به صورت اوراق سلف بر روی تابلوی بورس عرضه و در نمادهای «عسکه» بازارگردانی خواهد کرد.
او افزود: باید گفت که با ثبت نام سکه (به عنوان راهکار) هم التهابات موجود در این بازار از بین نرفت، زیرا سیل نقدینگی موجود بسیار پر قدرت است و در بازارها التهاب زیادی وارد میکند. از طرفی، برای هدایت این نقدینگی، بانک مرکزی نمیتواند با ضرب سکه بیشتر عطش موجود را از بین ببرد. بنابراین بهتر است بانک مرکزی با ورود به بازارهای موازی تاثیرگذار بر بازار که نقدی (مانند بازار آتی سکه، اوراق سلف موازی استاندارد و گواهی سپرده سکه طلا) بازار نقدی سکه طلا را کنترل کند.
نوعی، بازار آتی سکه را یکی از موثرترین بازارها در رابطه با کنترل بازار نقدی سکه دانست و افزود: این بازار در حال حاضر از عمق کمی برخوردار است و به دلیل اهرمی و دو طرفه بودن بازار بسیار جذابی است. بانک مرکزی با ورود به این بازار و توسعه و عمق بخشیدن به آن، بازار سکه نقدی را نیز از همین طریق هدایت کند. همچنین از ضرب تعداد بیشتر سکه و حراج منابع طلای کشور برای کنترل التهابات باید پرهیز شود.
این فعال بازار سکه طلا عنوان کرد: بانک مرکزی سه میلیون سکه را در معاملات اوراق سلف به عنوان فروشنده عرضه خواهد کرد، اگر 500 هزار سکه در بازار آتی سکه نیز عرضه و بازار گردانی کند، قطعا طرح موفقیت آمیز خواهد بود. در غیر این حالت با توجه به صعودی بودن بازار سه میلیون سکه اوراق سلف نیز توسط بازار بلعیده خواهد شد و افرادی که گواهی سکه دارن از عرضه سکه های خود خودداری خواهند کرد.
به اعتقاد او: کل سکه ای که هم اکنون در بازار آتی معامله می شود 94 هزار سکه است و حدود 150 میلیارد تومان سرمایه در این بازار وجود دارد. با توجه به اهرمی بودن بازار ، بانک مرکزی برای عرضه 500 هزار سکه در بازار آتی سکه با سرمایه کمی می تواند این بازار را متعادل کند.
این کارشناس بازار آتی سکه تصریح کرد: باید در نظر داشت که با توجه به تحریم‌های پیش رو، تنها از طریق بازار سرمایه و ابزارهای موجودش میتوان شیب هیجانی التهابات را کاهش داد.
تفاوت بازار آتی سکه و سلف استاندارد موازی سکه
او در خصوص تفاوت بازار آتی سکه و معاملات اوراق سلف استاندارد سکه طلا گفت: بازار آتی سکه و اوراق سلف استاندارد دو بازار مدتدار هستند. با این تفاوت که در اوراق سلف استاندارد سکه، کل مبلغ سکه باید واریز شود؛ اما در بازار آتی سکه، بازار اهرمی است و متقاضی تنها با واریز وجه تضمین اقدام به دریافت سکه در سررسیدهای آینده اقدام می کند.
این مدیر معاملات بازار آتی سکه تاکید کرد: باید قیمت های این دو بازار همزمان به یکدیگر نزدیک شود تا بازار متعادل شود. در حال حاضر قیمت‌ها در این بازار با یکدیگر همخوانی ندارد. این در حالی است که بانک مرکزی مبنای قیمت سکه در بازار سلف استاندارد سکه (عسکه) را نرخ تنزیلی بر اساس قیمت سکه نقدی در نظر گرفته است. بنابراین همانطور که گفته شد برای اثرگذاری مطلوب این بازار، بانک مرکزی باید در هر دو بازار موجود در خصوص سکه طلا وارد شود تا التهابات به خوبی کنترل شوند. (در حال حاضر بانک مرکزی تنها در بازار سلف موازی سکه وارد شده است و هنوز در خصوص ورود آن به بازار آتی سکه تصمیمی گرفته نشده است.) ودر صورت عدم ورود بانک مرکزی به بازار آتی سکه، اثر بخشی لازم را در کاهش التهابات بازار سکه اوراق سلف نخواهند داشت.
او در افزود: اکنون سکه سررسید دیماه در بازار آتی سکه طلا سه و نیم میلیون تومان معامله می شود. همانطور که در بالا گفته شد اوراق سلف استاندارد بر مبنای سکه نقدی قیمت گذاری می شود و قطعا نرخ آن پایین تر از بازار سکه نقدی خواهد بود. به عنوان مثال اگر اوراق سلف سررسید دیماه حدود 2700000 تومان قیمت گذاری شود ولی سکه دیماه سه و نیم میلیون تومان معامله گردد، این عدم تناسب اثر بخشی طرح اوراق سلف را کاهش می دهد. (این نکته را هم باید مورد توجه قرارداد که قیمت‌ها در بازار آتی سکه به دلیل ماهیت اهرمی بودن بازار ، قطعا از نرخ های بازار نقدی بالاتر خواهد بود)
مزیت معاملات سلف استاندارد سکه نسبت به آتی
او در خصوص مزایای معاملات سلف استاندارد سکه نسبت به آتی گفت: سرمایه گذارانی که نسبت به پیش فروش سکه اقدام کرده‌‌اند سکه‌های خود را طی یک ماه تا دو سال تحویل خواهند گرفت که با وجود معاملات اوراق سلف موازی می توانند سریعتر دارایی پیش خرید شده خود را نقد کنند. سکه نقدی اکنون شدیدا (حدود 20 درصد) حباب مثبت دارد که هر لحظه امکان دارد این حباب از بین برود و در این شرایط افرادی که سکه های خود را در سررسیدهای دورتر دریافت خواهند کرد، احتمال اینکه در قیمت های پایین تر بفروشند هست.
نوعی در ادامه تاکید کرد: به همین دلیل ورود بانک مرکزی به بازار آتی سکه و اوراق سلف سبب کاهش التهابات بازار سکه خواهد شد. در این شرایط افرادی که اوراق عسکه را داشته باشند از سودهای زیادی برخوردار خواهند بود و با یک شوک نزولی کوچک عرضه کننده خواهند شد و سود خود را شناسایی می کنند؛ در این صورت از حباب قیمت سکه نقدی کاسته می شود و نیز فاصله بین سکه نقدی و سکه دی ماه از بین خواهد رفت.
پیشنهاد
او در پایان پیشنهاد کرد: بهتر است برای اثر بخشی بیشتر، بانک مرکزی از بانک های دیگر و تامین سرمایه‌ها جهت تعادل بخشیدن به بازارهای اوراق سلف و آتی سکه کمک بگیرد و کارگروهی را در این زمینه تشکیل دهد.
