به گز‌ارش اقتصادآنلاین، لیلا مرگن در شرق نوشت: کره‌ای که پیش از این با ارز چهارهزارو 200 تومانی وارد می‌شد و کارخانه‌های لبنی فقط به بسته‌بندی آن اکتفا می‌کردند، حالا قرار است در کارخانه‌های ایرانی تولید شود؛ اما پیش از این بارها کارخانه‌های لبنی اعلام کرده بودند که به دلیل چربی پایین شیر نژاد گاوهای ایرانی، برایشان مقدور و به‌صرفه نیست که کره در داخل تولید کنند. رضا باکری، دبیر انجمن صنایع لبنی بیان می‌کند: با حذف ارز چهارهزارو 200 تومانی برای واردات کره، تولید این محصول در داخل به‌صرفه شده است؛ زیرا قیمت تمام‌شده محصول تولید داخل گران‌تر از انواع وارداتی با ارز چهارهزارو 200 تومانی بود. با حذف ارز یارانه‌ای امکان رقابت برای تولید داخل فراهم شده است. او می‌گوید: پنج برند میهن، کاله، پاک، شکلی و پگاه با کمک وزارت جهاد کشاورزی خطوط تولید کره را در کارخانه‌هایشان راه‌اندازی کرده‌اند و قیمت محصولشان بیشتر از کره وارداتی با ارز چهارهزارو 200 تومانی است. با توجه به چربی پایین شیر گاوهای ایرانی این نگرانی وجود دارد که با مصرف این چربی برای تولید کره در تولید دیگر محصولات لبنی مثل خامه یا حتی پنیر دچار مشکل شویم؛ اما سیدمحمدرضا بنی‌طبا، سخنگوی هیئت‌مدیره انجمن لبنیات می‌گوید: فعلا با مازاد شیر خام مواجه هستیم و در صورتی که اتفاق غیرمنتظره‌ای مثل آزادسازی صادرات رخ ندهد، مشکلی در زمینه تولید سایر فراورده‌های لبنی پیش نخواهد آمد. کارخانه‌های صنایع لبنی به تولید کره ایرانی روی آورده‌اند؛ خبری که لابه‌لای التهابات بازار کره و شایعه سهمیه‌بندی عرضه آن، رونمایی شد. کره ملی، نامی که رسانه‌ها برای محصول تولید داخل انتخاب کرده‌اند، قرار است در بازار توزیع شود و مرهمی بر تلاطم‌های بازار این محصول لبنی باشد. کره ملی چگونه و با چه کیفتی تولید خواهد شد؟ چرا پیش از این کارخانه‌ها اقدام به تولید این کره نکرده بودند؟
ارز گران تولید را به‌صرفه کرد
کارخانه‌های صنایع لبنی در گذشته بارها اعلام کرده بودند که شیر نژاد گاوهای ایرانی کم‌چرب بوده و چربی بین سه تا 3.2 درصد دارد. آنها این شیر را مناسب برای تولید کره نمیدانستند؛ اما چه شد که در شرایط رکود ناشی از شیوع کرونا یکباره سمت راه‌اندازی خط تولید کره در ایران رفتند و کدام کارخانه‌ها این کار را انجام داده‌اند؟ رضا باکری، دبیر انجمن فراورده‌های لبنی، در این رابطه می‌گوید: همواره توان تولید کره در ایران وجود داشت اما مسئله اینجا بود که وقتی از شیری با درصد چربی 3.2 درصد کره تولید می‌کنید، قیمت تمام‌شده آن به نسبت زمانی که گاو اصلاح‌نژاد‌شده با درصد چربی چهار تا پنج درصد داشته باشیم، بالا می‌رود.
به گفته او زمانی که قیمت ارز پایین بود و ارز چهارهزارو 200 تومانی به کره تخصیص پیدا می‌کرد، واردات به‌صرفه بود؛ اما با حذف ارز چهارهزارو 200 تومانی برای واردات کره و افزایش قیمت ارز، دیگر واردات مقرون‌به‌صرفه نیست. باکری اضافه می‌کند: بنابراین در حقیقت وقت آن فرا رسیده است که جایگزینی کره تولید داخل با وارداتی حتی با شیر گاو هلشتاین اتفاق بیفتد. گرچه وزارت جهاد قریب به چهار سال است اصلاح نژاد دام را شروع کرده و در حال تکثیر نژاد «جرسی» و «سیمین‌تال» است تا حداقل یک‌و‌نیم میلیون تن شیر خام پرچرب تولید شود و بتوانیم کره ارزان‌تر در دسترس مردم قرار دهیم.
نصب خط تولید در کارخانه‌های 5 برند
به گفته دبیر انجمن فراورده‌های لبنی در حال حاضر کارخانه‌های میهن، کاله، پاک، شکلی و احتمالا چهار تا از کارخانه‌های پگاه دستگاه‌های تولید کره را نصب کرده‌اند.
او درباره امکاناتی که دولت برای تولید کره داخلی فراهم کرده است، بیان می‌کند: دولت مجوزهای لازم واردات ماشین‌آلات را صادر کرده، اجازه ورود به ماشین‌آلات را داده و وام برای کارخانه‌ها تأمین کرده است. بااین‌حال، رقم دقیق وام را نمی‌دانم؛ زیرا هزینه راه‌اندازی خطوط تولید با توجه به ظرفیت آنها متفاوت است.
تاکنون چربی شیر صرف تولید کره سنتی می‌شد
چربی استحصال‌شده از شیر در کارخانه‌های لبنی عموما صرف تولید خامه، پنیر و محصولات پرچرب دیگر می‌شد. شیر طبیعی سه درصد چربی دارد و وقتی ماست هفت درصد چربی به بازار عرضه می‌شود، چربی اضافه از محل چربی‌های تصفیه‌شده محصولات کم‌چرب تأمین می‌شد. حالا که قرار است با این چربی کره تولید شود، تولید دیگر محصولات لبنی چه سرنوشتی خواهد داشت؟ آیا با کمبود برخی محصولات مثل خامه و پنیر روبه‌رو نخواهیم شد؟ محمدرضا اسماعیلی، عضو اتحادیه صنایع لبنی، در این رابطه می‌گوید: از قدیم اکثر کارخانه‌ها، خامه‌های خودشان (چربی استحصال‌شده از شیر) را به کسانی که به صورت سنتی کره توپی درست می‌کردند، می‌فروختند.
او اضافه می‌کند: خامه به واسطه‌های سودجویی فروخته می‌شد تا آنها محصولات بدون کنترل و غیربهداشتی تولید کنند. اگر همان کارخانه‌ها، خامه‌شان را نزد خودشان نگه دارند و تبدیل به کره کنند، محصول بهتر و سالم‌تری تولید خواهند کرد.
اسماعیلی اضافه می‌کند: ماست پرچرب و محصولات پرچرب هم یک‌سری خواهان دارد. اگر می‌خواهیم دچار بیماری نشویم و سلامت خود را حفظ کنیم، باید محصولات با چربی کمتر مصرف کنیم و کارخانجات هم باید چربی‌های محصولات خود را پایین بیاورند؛ زیرا با تحرک کمی که داریم، نمیتوانیم محصولات چرب را بسوزانیم.
عضو اتحادیه صنایع لبنی می‌گوید: همه کارخانه‌های ما استعداد دارند کره توپی استاندارد تولید کنند. مردم ما باید باور کنند که محصولات کارخانه، هزار برابر بهتر از محصولات سنتی است.
مازاد شیر خام به خاطر کاهش سبد مصرف
سیدمحمدرضا بنی‌طبا، سخنگوی هیئت‌مدیره انجمن لبنیات نیز درباره احتمال بروز مشکل برای تولید دیگر محصولات لبنی که نیاز به چربی استخراج‌شده از شیر خام دارند، بیان می‌کند: متأسفانه فعلا ما با مازاد شیر خام مواجه هستیم؛ زیرا سبد مصرف لبنیات کم است. به همین خاطر فعلا می‌توانیم چربی مورد نیاز تولید کره را تأمین کنیم. او اضافه می‌کند: ضمن آنکه وقتی قیمت کره افزایش می‌یابد و به هشت تا 9 هزار تومان می‌رسد، طبیعتا مثل کره چهارهزارتومانی که قبلا بود، مصرف ندارد و به نسبت آن مشکل کمتری خواهد داشت.
بنی‌طبا می‌گوید: برآوردها نشان می‌دهد در این رابطه مشکلی نخواهد بود مگر اینکه اتفاق خاصی بیفتد؛ مثلا تعرفه‌ای جابه‌جا شود و اتفاقاتی از این دست رخ دهد که صادرات بهتر از بازار داخل باشد. البته اکنون هم صادرات به‌صرفه هست ولی برای آن ممنوعیت ایجاد کرده‌اند که صادرات انجام نشود. چنین تغییراتی باعث می‌شود بازار به هم بخورد.
او درباره کیفیت کره ساخت داخل نسبت به کره وارداتی عنوان می‌کند: در خارج از ایران کره را با 60 درصد چربی حساب می‌کنند در حالی که در استاندارد ایران 80 درصد چربی مدنظر است. حتی کره «بِلِند» که در دنیا مطرح است و چربی گیاهی در ترکیبش مخلوط می‌کنند (اختلاط به نحوی صورت می‌گیرد که مضر هم نیست) در ایران نداریم.
سخنگوی هیئت‌مدیره انجمن لبنیات تأکید می‌کند: استانداردهایی که در ایران در حوزه لبنی رعایت می‌شود، بسیار سفت و سخت‌تر از جاهای دیگر است.
