به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از همشهری، واردات بی‌رویه انواع حبوبات با تخصیص ارز دولتی طی چندسال گذشته موجب کاهش قیمت تمام‌شده محصولات وارداتی و غیررقابتی‌شدن محصولات تولید داخل شد، به‌نحوی که نرخ حبوبات ایرانی به‌دلیل کیفیت بالاتر و کاهش تولید و عرضه نسبت به محصولات وارداتی بالاتر بود. این شرایط موجب شد تا با سیر نزولی تولید داخل، میزان وابستگی کشور به واردات حبوبات به دلیل کاهش قدرت رقابت حبوبات ایرانی با محصولات وارداتی بیشتر شود. در واقع روند گرانی حبوبات که با حذف ارز دولتی واردات حبوبات در سال گذشته آغاز شده بود، طی 2ماه پایانی سال98 و پس از شیوع ویروس کرونا، افزایش نرخ و مشکلات تامین و تخصیص ارز نیمایی، کاهش مبادلات تجاری و دپوی بخشی از حبوبات وارداتی درگمرکات کشور، از ابتدای سال99 شتاب بیشتری به‌خود گرفت. بررسی قیمت خرده‌فروشی این اقلام در سامانه 124 سازمان حمایت طی 3ماه گذشته نیز نشان می‌دهد که نرخ برخی انواع حبوبات در مدت مذکور حدود 2برابر افرایش یافته است.
افزایش سطح عمومی قیمت برخی کالاهای اساسی و اقلام خوراکی با تغییر نرخ ارز پایه و حذف ارز دولتی و عدم‌تکافوی میزان تولید داخل این اقلام برای تامین نیاز بازار، موجب سیر صعودی قیمت اغلب کالاهای مصرفی و اساسی طی چند‌ماه گذشته شده است؛ افزایش قیمتی که گرانی ارز و سودجویی برخی وارد‌کنندگان و خرده‌فروشان این اقلام نیز به آن دامن زده است. این در حالی است که کاهش قدرت خرید مردم زمینه حذف یا کاهش سهم برخی اقلام کالایی در سبد مصرفی خانوارها را فراهم کرده است. حبوبات ازجمله اقلامی است که طی سال‌های اخیر با افزایش قیمت گوشت و سایر اقلام مواد‌پروتئینی سهم بیشتری در سبد مصرفی خانوارها پیدا کرده، اما رشد بیش از 2برابری نرخ این اقلام طی 4ماه گذشته شرایطی را فراهم کرده است که به‌تدریج سهم برخی از این اقلام در سفره خانوارهای کم‌درآمد کاهش یافته یا حذف شود.
روایت رسمی گرانی حبوبات
بررسی قیمت خرده‌فروشی این روزهای انواع حبوبات و نرخ مصوب اعلام‌شده در سامانه 124 سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان و سازمان میادین میوه و تره‌بار، حاکی از سیر صعودی قیمت بیشتر این اقلام از ابتدای امسال است. بالارفتن روزبه‌روز نرخ انواع حبوبات در بازار باعث شده تا قیمت اعلام شده این اقلام در برخی مراکز رسمی نیز تا هر کیلوگرم حدود ۱۰هزار تومان افزایش یابد. این نرخ‌ها در حالی اعلام شده که قیمت خرده‌فروشی انواع حبوبات فله و بسته‌بندی در خرده‌فروشی‌های سطح شهر و فروشگاه‌های بزرگ و زنجیره‌ای به‌مراتب بیش از نرخ‌های رسمی اعلام شده در سامانه سازمان حمایت و نرخ مصوب سازمان میادین میوه و تره‌بار شهرداری تهران است. اما براساس نرخنامه مصوب سازمان میادین میوه و تره‌بار در آخرین روز خردادماه، قیمت انواع حبوبات با افزایش قابل‌توجهی همراه بوده است. بررسی قیمت انواع حبوبات در پایگاه اطلاع‌رسانی قیمت کالا و خدمات سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان نیز از رشد پلکانی نرخ این اقلام حکایت دارد. قیمت خرده‌فروشی هر کیلوگرم لوبیا چیتی در سامانه سازمان حمایت که تا چندی پیش از ۱۴ تا ۱۷هزار و ۵۰۰ تومان درج شده بود این روزها به حداقل ۲۱هزار و ۳۰۰تومان افزایش یافته است. همچنین قیمت هر کیلوگرم لوبیا قرمز که در ابتدای فصل بهار بین ۱۳هزار و ۵۰۰ تومان تا ۱۶هزار و ۲۰۰تومان نرخ‌گذاری شده بود اکنون به ۲۰هزار تا ۲۲هزار و ۸۰۰تومان رسیده است. از سوی دیگر شهروندانی که حبوبات مورد نیاز خود را از میادین میوه و تره‌بار تهیه می‌کنند، باید برای خرید هر کیلوگرم لوبیا سفید ۲۰هزار و ۵۰۰تومان و لوبیا چشم‌بلبلی ۲۳هزار و ۵۰۰تومان هزینه کرده و هر کیلوگرم لوبیا کشاورزی را با قیمت ۲۴هزار تومان خریداری کنند.
قد کشیدن 10هزار تومانی نرخ عدس
عدس ازجمله انواع حبوبات است که قیمت آن از همان ابتدای سال با افزایش هزار و ۲۰۰تومانی مواجه شد و نرخ هرکیلوگرم از این محصول در بازار خرده‌فروشی به ۱۰هزار و ۳۰۰ تا ۱۴هزار تومان رسید. اما این روزها نرخ هر کیلوگرم از این محصول افزایش ۱۰هزار تومانی را تجربه کرده و حداقل قیمت هر کیلوگرم عدس در پایگاه اطلاع‌رسانی قیمت کالا و خدمات سازمان حمایت، ۱۸هزار و ۷۰۰تومان و حداکثر آن ۲۰ هزار و ۴۰۰تومان اعلام شده است. براساس گزارش اعلامی در پایگاه اطلاع‌رسانی سازمان حمایت، ابتدای امسال حداقل قیمت هر کیلوگرم لپه ۱۴هزار تومان و حداکثر آن ۱۹هزار تومان اعلام شده که اکنون نرخ این محصول به حداقل ۲۲هزار و ۳۰۰تومان و حداکثر۲۴ هزار و ۳۰۰ تومان افزایش یافته است. همچنین قیمت هر کیلوگرم نخود بین ۱۱ تا ۱۲هزار و ۶۰۰ تومان تعیین شده است. این محصول در بازار میادین میوه و تره‌بار نیز با نرخ مصوب حداقل ۹هزار و ۱۰۰ تا حداکثر ۱۰هزار و ۵۰۰ تومان به مشتریان عرضه می‌شود.
متهمان اصلی گرانی حبوبات
نایب‌رئیس اتحادیه بنکداران موادغذایی در مورد علل گرانی انواع حبوبات طی 4ماه گذشته، گفت: نرخ حبوبات در سال گذشته با حذف ارز دولتی و تغییر ارز مرجع واردات به نیمایی افزایش یافت اما موج تازه گرانی این اقلام از اواسط اسفند‌ماه سال گذشته آغاز شد و شیوع ویروس کرونا به آن دامن زد. عبدالله حقیقت افزود: عدم‌تخصیص ارز نیمایی و دپوی حبوبات وارداتی در گمرکات کشور باعث کمبود و افزایش قیمت عمده‌فروشی و خرده‌فروشی این اقلام در بازار شد.او افزود: لپه، عدس، لوبیا قرمز و چیتی ازجمله انواع حبوبات پرمصرف هستند که بیشترین رشد قیمت را داشته‌اند و اقلامی مانند لوبیا چشم‌بلبلی، نخود و... مصرف و نوسان قیمت کمتری دارند. به گفته او کشورمان تا چندسال پیش در تولید بسیاری از اقلام حبوبات خودکفا بود، اما تخصیص ارز دولتی، موجب افزایش واردات این اقلام با قیمت پایین و عدم‌صرفه تولید داخل این محصولات شد که انتظار می‌رود اکنون با افزایش قیمت‌ها و شرایط مساعد جوی، میزان تولید این اقلام در داخل کشور افزایش یابد.
افزایش نرخ عمده‌فروشی و خرده‌فروشی حبوبات
نایب‌رئیس اتحادیه بنکداران موادغذایی نرخ عمده‌فروشی هر کیلوگرم عدس در ابتدای امسال را 12هزار تومان دانست و افزود: اکنون این نرخ به بیش از 19 تا 20هزار تومان افزایش یافته است. همچنین قبلا نرخ عمده‌فروشی هر کیلوگرم لپه داخلی 18 تا 20هزار تومان بود که اکنون به 23تا 24هزار تومان و نرخ لپه وارداتی 15تا 17هزار تومان بود که اکنون به 18تا 20هزار تومان افزایش یافته است. به گفته حقیقت، میزان تولید داخل عدس بسیار کم بوده و به همین دلیل نرخ عدس ایرانی بسیار بالاتر از نوع خارجی آن است. اما اغلب نیاز بازار به نخود از محل تولید داخل تامین می‌شود و نرخ عمده‌فروشی کنونی هر کیلوگرم نخود نیز بنابر کیفیت از 8تا 9 هزار و 500تومان در نوسان است و تا یک‌ماه آینده با ورود نخود تازه تولید داخل به بازار و همچنین کاهش مصرف حبوبات در فصل تابستان، قیمت‌ها کاهش می‌یابد. او حداکثر سود خرده‌فروشی حبوبات را 10تا 12درصد دانست و افزود: بازرسی اصناف بر نرخ خرده‌فروشی این اقلام نظارت می‌کند، اما به دلیل کمبود پرسنل و اعتبارات قادر به رصد کامل بازار نیست. حقیقت افزود: با نیمایی شدن ارز حبوبات سوءاستفاده برخی فروشندگان در این بازار نیز افزایش یافته است به‌طور مثال گرچه کف قیمت و هزینه تمام‌شده حبوبات بسته بندی مشخص است، اما متأسفانه این محصولات با درج نرخ‌های واقعی و کاهش کیفیت و وزن به مشتریان عرضه و حتی این گرانفروشی در پوشش ارائه تخفیف‌های غیرواقعی به مشتریان توجیه می‌شود. این روزها وزن برخی انواع حبوبات بسته‌بندی از 900 به 800گرم کاهش یافته است و اتحادیه قادر است در صورت تشخیص دستگاه‌های مسئول، با قیمت‌گذاری بر عرضه این اقلام نظارت کند. حقیقت افزود: در شرایطی که بازار مشتری ندارد و قدرت خرید مردم به‌شدت کاهش یافته است بهتر است کسبه با درنظر گرفتن وجدان خود از اجحاف به مصرف‌کنندگان خودداری کنند.
نبض بازار
متأسفانه حبوبات بسته‌بندی با افت کیفیت، کاهش وزن از 900 به 800گرم و با قیمت‌هایی به‌مراتب بالاتر از نرخ تمام‌شده واقعی در فروشگاه‌های زنجیره‌ای و خرده‌فروشی‌های سطح شهر، بدون هیچ‌گونه نظارتی به مشتریان عرضه می‌شود
