به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از همشهری، با این حال رشد جمعیت، افزایش تقاضا و قیمت بالای برنج تولید داخل، از دلایلی است که تامین بخشی از تقاضا از طریق واردات را اجتناب‌ناپذیر کرده است. تصمیم اخیر بانک مرکزی در توقف تخصیص ارز دولتی به واردات برنج بهانه‌ای شد که با جمیل علیزاده شایق، دبیر انجمن تولیدکنندگان برنج درباره موضوعات مرتبط با تولید و واردات برنج گفت‌وگو کنیم.
به عقیده شما هدف از حذف ارز دولتی برای واردات برنج چه بوده است؟
این اقدام قطعا در جهت حمایت از تولیدکنندگان داخلی نبوده چون اگر چنین هدفی مدنظر بود، از ده‌ها مورد اقدامی که می‌توانست در این زمینه راهگشا باشد تنها به این مورد اکتفا نمی‌شد. حمایت از کشاورز با تهیه نهاده‌های مورد نیاز، خرید محصول، حمایت مالی یا خرید تضمینی بسیار بیشتر از گران کردن ارز تخصیصی به واردات، می‌توانست به برنج‌کاران کمک کند. اگر قرار بود از تولید داخلی حمایت شود، درست در زمانی که کشاورز در زمین در حال کاشت یا برداشت برنج است، اجازه واردات صادر نمی‌شد یا وقتی برنج‌کار در حال حمل محصول به شالی‌کوبی برای تبدیل شالی به برنج است دولت به واردکننده اجازه ترخیص کالاهای مانده در گمرک را نمی‌داد.
پس دلیل تصمیم اخیر چیست؟
دلیل تصمیم اخیر بانک مرکزی این است که امروز اوضاع اقتصادی اجازه تخصیص ارز به برخی کالاها را نمی‌دهد. نکته دیگر اینکه 3سالی است که دولت ارز 4200تومانی را به بعضی کالاها اختصاص داده، اما این ارز صرف واردات همه‌‌چیز شد جز واردات محصولاتی که نیاز اصلی کشور بود؛ ازجمله برنج. در این میان هم حق مصرف‌کننده تضییع شد و هم حق تولیدکننده.
با توجه به قیمت بالای برنج داخلی، آیا از ناحیه این تصمیم آسیبی متوجه مصرف‌کننده نمی‌شود؟
درست است که ارز دولتی برای واردات حذف شده ولی برای اینکه به واردکنندگان و مصرف‌کنندگان برنح وارداتی اجحاف نشود، دولت در این زمینه تصمیم دیگری هم گرفته و آن کاهش تعرفه واردات از 26درصد به 10درصد است، اما این موضوع باید به شیوه‌ای مدیریت شود که بعضی واردکنندگان نتوانند از کانال‌های زیرزمینی ارز دولتی بگیرند و همزمان از کاهش تعرفه هم سود ببرند، چون در این صورت در حق تولیدکننده داخلی اجحاف خواهد شد.
چرا چنین گمانه‌ای را مطرح می‌کنید؟
زیرا بحث قیمت برنج بازیچه دست واردکننده‌ها شده است. از سال 2015 قیمت برنج‌های صادراتی دنیا به‌طور مرتب کاهش یافته، به این معنی که قیمت برنج صادراتی در سال 2018 و 2019 خیلی پایین‌تر از سال 2011 و 2012 بوده، پس برنجی که ما وارد می‌کنیم با قیمت بسیار پایینی وارد می‌شود، اما واردکننده وقتی می‌بیند قیمت برنج داخلی بالاست، برای اینکه سود بیشتری ببرد برنجی را که با قیمت ارزان خریده، با نرخ بالاتری می‌فروشد.
ولی قیمت برنج داخلی هم بالاست. دلیل این موضوع چیست؟
متأسفانه قیمت تمام‌شده تولید برنج داخلی هنوز نسبت به اغلب کشورهای دنیا جز ژاپن بالاتر است. به همین دلیل است که برنج‌های صادراتی دیگر کشورها ارزان است.
چرا نتوانسته‌اید هزینه تولید را کاهش دهید؟
چون از کشاورز حمایتی نمی‌شود. چون کشاورزان قادر نیستند ماشین‌آلات مورد نیاز برای مکانیزه‌کردن کاشت و برداشت را تهیه کنند؛ ماشین‌آلات خارجی بسیار گران است و ماشین‌آلات ساخت داخل هم به روز نیست. اگر قرار است مسئله قیمت بالای برنج داخلی را حل کنیم باید به کشاورز کمک کنیم قیمت تمام‌شده تولید را کاهش دهد و این کار شدنی است. ضمن اینکه صنایع تبدیلی ما کارآمد نیست، صنایع جانبی در زمینه برنج نداریم و جز خود برنج و گاهی سبوس آن، از مشتقات این محصول هیچ استفاده‌ای نمی‌کنیم. اگر بتوانیم تمام مشتقاتی را که در دنیا از برنج گرفته می‌شود در داخل تولید کنیم، درآمدهای جانبی برنج به قدری افزایش می‌یابد که قیمت خود برنج در آن گم می‌شود. در دنیا از برنج روغن می‌گیرند ولی ما با سبوس برنج بلوک سیمانی می‌سازیم و دلمان خوش است که صنایع جانبی داریم.
امسال وضع تولید برنج چگونه است؟
بارندگی‌های بهار98 برای برنج‌کاران نعمت بود؛ زیرا نه‌تنها مناطقی که زیرکشت برنج بودند از سیل خسارت ندیدند بلکه تمام منابع آبی مازندران و گیلان پر شد. آب به قدری فراوان بود که کشاورزان همه مناطقی را که سال‌ها نکاشته بودند، برنج‌کاری کردند. تابستان 98 هم تابستان پرآفتابی بود که برای کشت برنج شرایط بسیار مطلوبی است. به همین دلیل تولید داخلی در سال98 به 2.5میلیون تن رسید. نیاز سالانه کشور به برنج 3میلیون تن است؛ با درنظر گرفتن آمار برنج ذخیره شده در سال‌های 96و 97، امسال حتی اگر یک گرم برنج هم وارد نکنیم هیچ کسری‌ای نخواهیم داشت. از این گذشته گفته می‌شود شرایط آبی مطلوب به خوزستان و گلستان، اجازه می‌دهد تا 3برابر قبل برنج تولید کنند. بنابراین پیش‌بینی می‌شود، سال99 از لحاظ تولید برنج سال بسیار خوبی باشد.
