به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از همشهری؛ تأثیرات شیوع کرونا بر کسب‌وکارهای خرد در حالی آشکار می‌شود که اقتصاد ایران پیش از این نیز فشارهای ناشی از تحریم را تجربه می‌کرد و رشد منفی اقتصادی و تورم بالا، درآمد و قدرت خرید بسیاری از خانوارها را کاهش داده بود. در چنین شرایطی، هزینه‌های تحمیل شده در اثر اپیدمی کرونا و همچنین کاهش تولید ناشی از آن، نه‌تنها ایران بلکه همه دنیا را با شرایط پیچیده‌تری مواجه کرده و از بین رفتن برخی مشاغل، رشد بیکاری را به همراه داشته است. در ایران، با گذشت 2ماه از آغاز اپیدمی کرونا و خانه‌نشینی اجباری ، آغاز به‌کار برخی کسب‌وکارهای کم‌خطر، مشروط به رعایت پروتکل‌های بهداشتی بلامانع اعلام شده و با تصمیم ستاد مقابله با کرونا صاحبان مشاغل براساس طرح فاصله‌گذاری هوشمند کم‌کم به سر کارهایشان بازمی‌گردند؛ درحالی‌که نبود تقاضا در ایام کرونا و کاهش شدید درآمد، بسیاری از واحدهای صنفی را با بحران مالی مواجه کرده و نخستین پیامد آن تعدیل نیروی کار بوده است؛ چیزی که قبل از این نیز کارشناسان اقتصادی پیش‌بینی کرده بودند.
تعطیلی 70درصدی
یکی از اصنافی که با شیوع کرونا در همان ابتدای امر با کاهش مشتری و افت شدید تقاضا مواجه شد، صنف رستوران و سلف‌سرویس‌ها بود. ضریب بالای کشندگی بیماری درکنار مسری بودن شدید آن باعث شد تمام مراکز تجمع ازجمله تالارها و رستوران‌ها به سرعت خالی شوند و بی‌اعتمادی به رعایت نکات ایمنی بهداشتی در تهیه غذا حتی سفارش‌های بیرون‌بر را هم با افت شدیدی مواجه کرد. 70درصد رستوران‌ها تعطیل شدند و 30درصد از این واحدهای صنفی تنها با تهیه غذای بیرون‌بر به فعالیت خود ادامه دادند که این روند هنوز هم ادامه دارد. رئیس اتحادیه دارندگان رستوران و سلف‌سرویس تهران با اشاره به زیان مالی ناشی از تعطیلی دوماهه رستوران‌ها، از بیکاری تعداد زیادی از کارگران و پرسنل این واحدها خبر می‌دهد. سیدعلی اصغر میرابراهیمی با بیان اینکه فعالان این صنف در 2ماه گذشته درآمدی کسب نکردهاند، اضافه می‌کند: این موضوع باعث تعدیل کارگران برخی رستوران‌ها شده و با ادامه این شرایط امکان فعالیت این صنف وجود ندارد. به گفته میرابراهیمی به‌دلیل ناتوانی در پرداخت دستمزد و حقوق، برخی رستوران‌ها از جمله 2 رستوران معروف تهران اکثر کارگران خود را تعدیل کرده‌اند؛ رستوران‌هایی که هر کدام با شعب متعدد در تهران و ۷۰۰ تا ۸۰۰کارگر کار می‌کردند، اما به‌علت تعطیلی 2ماهه و شرایط نامعلوم در مجموع بیش از ۱۱۰۰کارگر خود را تعدیل کرده‌اند و هم‌اکنون با حداقل نیرو در حال فعالیت هستند. اتحادیه رستوران‌ها و سلف‌سرویس‌های تهران برای ارزیابی زیان وارد شده به واحدهای صنفی در اثر کرونا نرم‌افزاری را برای خوداظهاری ثبت خسارت اعضای اتحادیه پیش‌بینی کرده که برآورد آمارهای ثبت شده در نخستین روز فعالیت این اتحادیه در سال جدید، نشان می‌دهد 80درصد رستوران‌ها در شرایط بحرانی قرار دارند.
99درصد رستوران‌ها روی خط قرمز
مدیر روابط عمومی این اتحادیه البته درصد خسارت را بالاتر از این می‌داند و می‌گوید: ارزیابی‌های اولیه حاکی است 99درصد رستوران‌ها در خط قرمز آسیب‌دیدگی قرار دارند و هرکدام تا 500میلیون تومان خسارت متحمل شده‌اند. مازیار حسام با این توضیح که ضرر وارد شده به رستوران‌ها فقط شامل هزینه‌های سربار و فروش نیست، می‌افزاید: رستورانی که با 300نفر پرسنل فعالیت می‌کرده، روزی یک هزار غذا برای شرکت‌ها ارسال می‌کرده که الان به 30غذا رسیده و روزی 300غذا در سالن توزیع می‌کرده که به صفر رسیده، امروز درکنار خسارت ناشی از فروش باید هزینه‌هایی مثل تبلیغات و برندسازی را نیز محاسبه کند که این زیان ممکن است تا یک‌میلیارد تومان هم برسد. او ارائه آمار رسمی و دقیق از زیان‌های وارد شده و تعدیل نیرو را هم‌اکنون غیرممکن می‌داند و می‌گوید: شرایط کنونی اتحادیه‌های صنفی مثل این است که پس از گردباد از پناهگاه خارج شده و در حال ارزیابی خرابی‌ها هستند درحالی‌که گردباد همچنان نیز ادامه دارد. پیش‌بینی‌ها تا 52روز تعطیلی را احتمال می‌داد درحالی‌که این روند همچنان تا زمان نامعلومی تمدید شده و بعد از طرح فاصله‌گذاری اجتماعی هم رستوران‌ها اجازه فعالیت نیافتند. با این حال تا امروز 60درصد کل کارگرهای رستوران‌های تهران برای دریافت بیمه بیکاری معرفی شده‌اند و شعب رستوران‌ها یکی پس از دیگری تعطیل می‌شوند. با تصویب ستاد مقابله با کرونا از روز شنبه ۳۰فروردین، رستوران‌ها با اخذ مجوز از وزارت بهداشت اجازه فعالیت برای عرضه غذای بیرون‌بر را یافتند، اما به عقیده فعالان این صنف شرایط به‌گونه‌ای است که هیچ امیدی به بهبود شرایط کسب‌وکار نیست، چراکه مردم در شرایط فعلی به‌دلیل نگرانی از انتقال بیماری تمایلی به تهیه غذا از بیرون منزل ندارند.
میرابراهیمی، رئیس اتحادیه رستوران‌داران در شرایط فعلی تنها راه حفظ واحدهای صنفی و جلوگیری از تعدیل بیشتر کارگران را حمایت دولت می‌داند و معتقد است که در غیر این صورت کسب‌وکارهایی که تحت‌تأثیر شیوع ویروس کرونا قرار گرفته‌اند، قادر به ادامه فعالیت نخواهند بود و نه‌تنها به تعدیل کارگران و پرسنل خود مجبور می‌شوند، بلکه با خطر ورشکستگی و تعطیلی هم مواجهند. با این حال او وام پیشنهادی دولت به اصناف با سود 12درصد را نیز حلال مشکلات نمی‌داند و معتقد است بیشتر اصناف توان بازپرداخت این وام را ندارند. وام با بهره پایین، بخشش‌های مالیاتی و تخفیف‌های بیمه‌ای راهکارهایی است که این فعال صنفی برای نجات بیش از یک‌هزار واحد صنفی تحت پوشش اتحادیه پیشنهاد می‌کند.
زیان سفره‌خانه‌ها
اغلب کارگران شاغل در واحدهای صنفی خوراک، به‌صورت روزمزد کار می‌کنند که در پی شیوع کرونا تعدیل شده‌اند یا نزدیک به 2ماه است که دستمزدی دریافت نکردهاند. درپی شیوع کرونا، علاوه بر رستوران‌ها، قهوه‌خانه‌ها، سفره‌خانه‌های سنتی و کافه‌ها هم با تعطیلی و افت درآمد مواجه شده‌اند. رئیس اتحادیه قهوه‌خانه‌داران و سفره‌خانه‌های سنتی می‌گوید: 100درصد واحدهای صنفی ما از اوایل اسفند تعطیل شده‌اند و بسیاری از آنها به‌دنبال باطل کردن جواز کسب خود هستند چون نه اجازه فعالیت دارند و نه با شرایط موجود درصورت بازگشایی مشتری خوبی خواهند داشت. در کنار این موارد اجاره مغازه و هزینه آب و برق و گاز روی هم جمع شده و اقساط بانکی آنها عقب افتاده و با این هزینه‌ها توانی برای ادامه فعالیت ندارند. محسن نظری با بیان اینکه هنوز آمار دقیقی از خسارت وارد شده به سفره‌خانه‌ها و قهوه‌خانه‌ها در دست نیست اضافه می‌کند: از 5هزار واحد صنفی تحت‌پوشش اتحادیه، 70درصد اجاره‌ای هستند که با احتساب هزینه بین 10 تا 50میلیون تومانی اجاره هر مغازه، به‌طور میانگین 25میلیون تومان حداقل زیانی است که تعطیلی به واحدهای صنفی ما وارد می‌کند.
عسر و حرج اغذیه‌فروشان
رئیس اتحادیه اغذیه‌فروشان با بیان اینکه صنف اغذیه‌فروشان در بحران کرونا دچار عسر و حرج شده می‌گوید: کسب وکار تعدادی از اغذیه‌فروشی‌ها به‌اندازه‌ای کوچک است که اگر روزانه کرکره مغازه‌شان بالا نرود، نمی‌توانند گذران زندگی کنند. به همین دلیل بخش کوچکی از واحدهای صنفی تنها به‌صورت بیرون‌بر فعالیت داشتند و 90درصد اغذیه‌فروشی‌ها به‌طور کامل تعطیل بودند. اسدالله احمدی‌شهریور از ضرر مضاعفی که به صنف اغذیه‌فروشان وارد شده می‌گوید و اضافه می‌کند: اسفندماه و روزهای پایانی سال به‌دلیل گرمی بازار خرید عید و استقبال مردم، اوج رونق کار اغذیه‌فروشی‌هاست و فروش‌شان دوبرابر می‌شود؛ به همین دلیل تمام واحدهای صنفی با پیش‌بینی قبلی، مواد غذایی لازم برای این زمان را خریداری و دپو کرده بودند. اما نه‌تنها فروشی نداشتند بلکه تمام موادی را که انبار کرده بودند، فاسد شد و از بین رفت. 3هزار واحد صنفی اغذیه‌فروشی در سطح شهر تهران فعال است که به گفته رئیس اتحادیه، تعداد زیادی از آنها بدون اعمال سیاست‌های حمایتی از سوی دولت، توان ادامه کار ندارند چون اندک سرمایه‌شان با تعطیلی مغازه‌ها از بین رفته است.
