شاید شما هم ازجمله افرادی باشید که طی چند سال اخیر به‌دلیل مطالب مطرح‌شده در مورد مشکلات بهداشتی چای خارجی در زمینه فرآوری و رنگ‌رسانی، گرایش و ذائقه مصرف خود را به چای ایرانی ارگانیک و سالم کشت‌شده در مزارع شمال کشورمان تغییر داده‌اید. هنوز دیرزمانی از بحران خرید تضمینی، دپو و کمپوست‌شدن چای خریداری‌شده کشاورزان گیلانی به‌دلیل رشد بی‌رویه واردات رسمی و قاچاق انواع چای خارجی نگذشته است که گرانی انواع چای خارجی همانند تیغی دولبه از یک سو زمینه تغییر ذائقه مشتریان به مصرف چای ایرانی را فراهم کرده و از سوی دیگر منجر به کاهش 40هزار تنی سهم چای در سبد مصرفی خانوارهای ایرانی شده است.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از همشهری، با وجود این، افزایش فاصله قیمت خرده‌فروشی چای تولید داخل با وارداتی و برخی اقدامات انجام‌شده برای فرهنگسازی و مصرف چای ارگانیک تولید داخل، سهم چای تولید داخل از بازار مصرف را افزایش داده است. همچنین قیمت هر کیلوگرم از این محصول از 15تا 30هزار تومان به45 تا 65هزار تومان طی یک‌سال گذشته رسیده است.
با وجود اقبال مشتریان به مصرف چای ایرانی، هنوز هم ضعف برندسازی و فرآوری چای تولید داخل، نقطه‌ضعف اصلی تولید‌کنندگان و بازرگانان چای برای تامین نیاز بازار داخلی و راهیابی به بازارهای صادراتی است؛ مشکلاتی که موجب شده که هنوز هم بسیاری از مصرف‌کنندگان ایرانی قادر به تشخیص کیفیت و قیمت انواع چای تولید داخل یا نحوه آماده‌سازی و مصرف آن نباشند. اما با وجود این کاستی‌ها خوشبختانه طی چند سال گذشته، افزایش تعرفه واردات و مقابله با قاچاق چای و از همه مهم‌تر افزایش بی‌رویه قیمت برندهای مشهور چای خارجی در بازار کشورمان، موجب افزایش اقبال مردم به مصرف چای ایرانی شده است؛ گرچه هنوز هم بخش عمده‌ای از نیاز بازار از طریق واردات چای خارجی تامین می‌شود.
تامین یک چهارم نیاز بازار با چای داخلی
رئیس اتحادیه بازرگانان و فروشندگان چای ایران از تأثیر گرانی چای بر کاهش مصرف این محصول خبر داد و گفت: میزان مصرف چای در کشور در مجموع سالانه حدود 80 تا 120هزار تن بوده است. این در حالی است که میزان مصرف سالانه چای در کشور تا 2سال گذشته حدود 120هزار تن بوده، اما به‌دلیل افزایش قیمت و کاهش قدرت خرید و مصرف مردم، این میزان در سال 98 به حدود 80هزار تن کاهش یافته است. حمیدرضا موثقی با تأکید بر اینکه آمار دقیقی از مصرف واقعی چای در کشور وجود ندارد، افزود: از میزان حدود 80هزار تنی نیاز بازار داخلی به انواع چای در سال‌جاری، حدود 15تا 20هزار تن از محل تولید سالانه چای داخلی تامین می‌شود و کسری این نیاز که حدود 60تا 65هزار تن است از طریق واردات و بسته‌بندی داخلی چای خارجی تامین می‌شود که این چای از کشورهای سریلانکا، هند و کنیا وارد کشور می‌شود.
دپوی چای ایرانی نداریم
رئیس اتحادیه بازرگانان و فروشندگان چای ایران با بیان اینکه به‌دلیل افزایش قیمت چای خارجی و تغییر گرایش و ذائقه مردم به مصرف چای ایرانی، چند سالی است که شاهد دپوی چای سنواتی خریداری شده با قیمت تضمینی نیستیم و به هر میزان چای ایرانی که تولید شود، بازار مصرف آن در داخل کشور وجود دارد، گفت: از حدود 15تا 20هزار تن چای تولید داخل، بخشی برای تامین نیاز مصرف بازار داخلی است و بخش دیگر، صادر می‌شود، به‌نحوی که در سال گذشته حدود 12هزار تن چای ایرانی به کشورهای ترکیه، عراق، اروپا و آسیای میانه صادر شده است. موثقی با اشاره به اینکه پس از حذف ارز دولتی واردات چای و افزایش قیمت خرده‌فروشی این محصول در بازار، گرایش و ذائقه مردم به مصرف چای ایرانی افزایش یافت، گفت: این امر موجب شد تا نرخ هر بسته 500گرمی چای خارجی به حدود 120تا 130هزار تومان و نرخ هر کیلوگرم چای داخلی از 15تا 65هزار تومان برای چای بسته‌بندی با کیفیت بالاتر افزایش یابد. به گفته او ارگانیک بودن، نبود باقیمانده سموم در چای ایرانی، نداشتن افزودنی و رنگ‌رسانی به این محصول، موجب تغییر نگرش و ذائقه مصرف‌کنندگان ایرانی به استفاده از این نوع چای شده است.
تولید حداکثر 25هزارتن چای
رئیس اتحادیه بازرگانان و فروشندگان چای ایران در مورد امکان تامین نیاز بازار داخلی به چای از طریق افزایش تولید داخل این محصول، گفت: با نگاهی منطقی می‌توان گفت که میزان تولید داخل چای باکیفیت که روانه انبارها نشود، با توجه به سطح کنونی زیرکشت این محصول در کشورمان، حدود 25هزار تن است. موثقی در مورد امکان افزایش میزان تولید داخل چای، افزود: افزایش تولید داخلی چای فقط با افزایش سطح زیرکشت، به زراعی مزارع موجود، حمایت از چایکاران، پرداخت بموقع وجه خرید تضمینی و توقف روند استفاده از مزارع چای برای ویلاسازی و... مقدور است. این در حالی است که رئیس سازمان چای کشور از پرداخت ۸۵ درصد مطالبات چایکاران خبر داد و اعلام کرد: ۱۵ درصد مابقی مطالبات آنها نیز به مرور زمان پرداخت خواهد شد. حبیب جهانساز، با بیان اینکه ۲۹۰ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان از کل ۳۴۳ میلیارد تومان مطالبات چایکاران پرداخت شده و کل میزان خرید تضمینی برگ سبز چای از چایکاران ۱۲۶هزار و ۷۵۳تن به ارزش ۳۴۳میلیارد تومان است، تأکید کرد که امسال کارخانجات چای مازاد بر نرخ خرید تضمینی به چایکاران مطالبات پرداخت کرده‌اند که این مازاد معادل ۴۰تا ۶۰میلیارد تومان است و موجب رضایت‌مندی بیشتر چایکاران شده است. به گفته او همچنین ۲۸هزار و ۵۱۹ تن چای خشک در کشور تولید شده که ۱۸ تا ۲۰درصد از این میزان تولید، چای ممتاز، معادل ۴۰درصد چای شکسته، معادل ۴۰درصد چای قلمی و باقیمانده چای باروتی و خاک همراه چای است.
نبض بازار
چای بهاره به‌دلیل چین اول و نازک‌تر و تازه‌تر بودن برگ‌ها، با کیفیت‌ترین چای ایرانی است و کیفیت چای ایرانی چین دوم و سوم (چین تابستانه و پاییزه)به‌دلیل ضخامت برگ و ساقه گیاه کاهش می‌یابد. همچنین چای قلمی و ریز از نظر کیفیت تفاوت چندانی ندارد و تنها از نظر اندازه و شکل برگ چای متفاوت است
سهم واردات از بازار چای
از 80هزار تن چای مورد نیاز بازار مصرف، حدود 15تا 20هزار تن از محل تولید داخل و بقیه با واردات از هند، کنیا و سریلانکا تامین می‌شود
