به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از ایران، پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد امسال تولید مرکبات افزایش دارد و تولید بیش از نیاز بازار داخلی است. تولید بیش از نیاز، در محصولاتی مانند هندوانه و گوجه فرنگی هم اتفاق افتاد. قیمت این دو محصول سال گذشته بشدت افزایش یافت و تولیدکنندگان امسال سطح زیر کشت هندوانه و گوجه فرنگی را بالا بردند، تولید زیاد شد اما محصول روی دست کشاورزان ماند و حتی در مناطقی تولیدکنندگان ترجیح دادند محصول را منهدم کنند چون هزینه حمل و نقل آن بیش از سود آن می‌شد. البته این موضوع سال‌هاست که تولید ما را تحت تأثیر قرار داده است و مختص به امسال نیست. افزایش قیمت باعث می‌شود که در سال بعد سطح زیر کشت آن محصول بسیار افزایش یابد و به این ترتیب تراز تولید و مصرف بر هم می‌خورد. کارشناسان حوزه کشاورزی نبود الگوی کشت در هر منطقه را دلیل اصلی این مشکل ریشه‌دار کشاورزی و تولید در کشور می‌دانند.
اکنون این نگرانی وجود دارد که امسال افزایش تولید مرکبات گریبان بهره‌برداران را بگیرد و سرنوشت گوجه فرنگی و هندوانه در انتظار مرکبات باشد. اما زهرا جلیلی مقدم، سرپرست دفتر میوه‌های گرمسیری و نیمه گرمسیری وزارت جهاد کشاورزی از برنامه‌ای برای صادرات مرکبات خبر داد تا تولیدکنندگان و صادرکنندگان از اجرای آن بهره‌مند شوند.
تولید بیشتر از مصرف
پیش‌بینی تولید مرکبات امسال 5 میلیون و 200 هزار تن است. سرپرست دفتر میوه‌های گرمسیری و نیمه گرمسیری وزارت جهاد کشاورزی می‌گوید: «با توجه به سرانه مصرف در کشور حدود 500 هزار تن از تولیدات را می‌توانیم صادر کنیم. اما صادرات مرکبات عدد بالایی نیست.» به‌گفته جلیلی مقدم، برداشت پرتقال فعلاً شروع نشده و نارنگی در حال برداشت است با این حال پیش‌بینی تولید 3 میلیون و 200 هزار تن پرتقال وجود دارد.
بازار صادراتی نداریم
بازارهای صادراتی هدف برای مرکبات بازاری پایدار نیست و مشکل صادرات مرکبات در حال حاضر نامناسب بودن بازاریابی آن است. جلیلی مقدم با اشاره به این موضوع می‌افزاید: سال گذشته صادرات مرکبات 86 هزار تن بود که کمتر از توان صادراتی ما است. ترکمنستان، عراق، عربستان، قطر و روسیه عمده بازارهای صادراتی مرکبات ایران است. قیمت جهانی مرکبات 50 سنت در هر کیلو است. به گفته جلیلی مقدم «قیمت صادراتی مرکبات ایران کمتر از قیمت جهانی است و برای کشورهای هدف به صرفه است. به‌علاوه تولیدات ما کیفیت بالایی هم دارد. برای صادرات نیاز به بازاریابی و مطالعه بازارهای کشورهای منطقه را داریم.»
تغییر تعرفه
با توجه به اینکه مرکبات تولید فسادپذیری است برای مصرف آن باید برنامه‌ریزی دقیقی صورت گیرد. سرپرست دفتر میوه‌های گرمسیری و نیمه گرمسیری وزارت جهاد کشاورزی می‌گوید: «برای صادرات نیاز به برنامه‌های جدید داریم تا محصول فاسد نشود. نرخ تعرفه پایه صادرات مرکبات باید در زمان برداشت اصلاح شود. در واقع در زمان اوج برداشت این نرخ باید معقول و منطقی باشد. بسیاری از صادرکنندگان مرکبات را در باغ خریداری می‌کنند، اگر نرخ عمده فروشی را پایه تعرفه صادراتی قرار دهیم قیمت تعرفه بالا می‌رود و صادرکنندگان نمی‌توانند در بازارهای هدف رقابت کنند.» جلیلی مقدم، خاطرنشان می‌کند: «اصلاح پایه صادراتی در زمان برداشت به منظور تنظیم بازار، قیمت را برای تولید‌کننده بالا می‌برد و صادرکننده نیز قدرت رقابت پیدا می‌کند. پیشنهاد کاهش تعرفه در زمان برداشت مرکبات را به معاونت بازرگانی ارائه کرده‌ایم و امید داریم با تصویب این پیشنهاد در هفته آینده، این قانون امسال برای صادرات مرکبات اجرایی شود.»
پول نقد دلالان
رئیس اتحادیه تعاونی‌های سراسری باغداران می‌گوید: «در حال حاضر تعاونی‌های کشاورزی در تمام استان‌ها فعالیت دارد. این تعاونی محصول را به‌صورت مستقیم بدون دست واسطه از کشاورزان خریداری می‌کند، بعد محصول را در بازار می‌فروشد و نقدینگی را به کشاورزان می‌پردازد اما مشکل اینجاست که پول دلالان در خرید نقد است اما تعاونی‌ها پول را با گذشت زمان به کشاورز بازپرداخت می‌کنند به همین دلیل کشاورز و تولید‌کننده ترجیح می‌دهند محصول را به دلالان بفروشند تا به تعاونی‌های کشاورزی.»
چالش بازار
به‌گفته علی اکبرخانی، متولیان تلاش می‌کنند تنظیم بازار را انجام دهند اما تنظیم بازار معمولاً برنامه‌ای برای بازار شب عید است، در حالی که بازار مرکبات اکنون با چالش مواجه و تولید‌کننده با چالش قیمت پایین فروش مرکبات روبه‌رو است. تغییر قوانین سازمان میادین و تره‌بار می‌تواند چالش بازار تولیدات را کاهش دهد. ارائه فاکتور خرید و فروش و مشخص شدن سود فروش در میادین به شفافیت بازار کمک می‌کند.
