به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از جام جم، براساس آمار گمرک، رشد واردات ایران از کشورهای غربی که طرف ایران در مذاکرات هسته‌ای بودند، نسبت به دوران قبل از اجرای برجام، قابل ملاحظه بوده است. مطابق آمارهای منتشر شده گمرک، واردات کالاها از سه کشور آمریکا، انگلستان و فرانسه در نیمه اول سال‌جاری نسبت به نیمه اول سال 94 که هنوز برجام اجرایی نشده بود، به ترتیب 2، 5/2 و 4 برابر شده است.
براساس آمارهای گمرک، در نیمه اول امسال نسبت به نیمه اول سال 94 و قبل از اجرایی شدن برجام، واردات کالاهای آمریکایی از لحاظ ارزش دلاری 115 درصد افزایش پیدا کرده و از لحاظ وزن نیز در نیمه اول 96 نسبت به نیمه اول 94 بالغ بر 24 درصد رشد کرده است.
این در حالی است که واردات ایران از انگلستان نیز در سال‌جاری به یک میلیون و 254 هزار تن رسید که نسبت به مدت مشابه سال 95 رشد 79 درصدی و نسبت به مدت مشابه سال 94 رشد 113 درصدی نشان می‌دهد. از سوی دیگر، از لحاظ ارزشی نیز در نیمه اول امسال 475 میلیون دلار کالای انگلیسی وارد ایران شده که نسبت به نیمه اول سال 95 بالغ بر 84 درصد و نسبت به نیمه اول سال 94 بالغ بر 150 درصد رشد نشان می‌دهد.
از طرفی، در نیمه اول سال 94 حجم کالاهای وارداتی ایران از فرانسه 33 هزار تن بود، اما با رشد بیش از 70 درصدی در نیمه اول سال 95 به 57 هزار تن رسید و در نیمه اول سال 96 هم رشد بیش از 300 درصدی را نسبت به دوران قبل از برجام طی کرد.
چنین اتفاقی گرچه به گفته برخی از کارشناسان به دلیل گشایش ایجاد شده در روابط اقتصادی میان ایران و برخی کشورهاست، اما توجه به اقلام وارداتی نمایانگر آن است که برجام به نفع واردات کالاهای مصرفی از اروپا شده و ظاهرا خبری از مدیریت واردات نبوده است.
واردات در مقابل صادرات
عزیز اکبریان، رئیس کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی با تاکید براین‌که واردات باید در مقابل صادرات باشد گفت: آمارهای منتشر شده در این زمینه نگران‌کننده است و باید نسبت به تعادل میان واردات با صادرات برنامه‌ریزی کرد.
اکبریان افزود: قوانین موجود مشکلی ندارند، اما در زمان اجرا با چالش مواجه می‌شوند و همین امر عاملی است برای واردات بی‌رویه از کشورهای مختلف.
وی درباره واردات از آمریکا تاکید کرد: مقام معظم رهبری درباره واردات کالا از این کشور بارها به مسئولان هشدار داده‌اند و فرموده‌اند واردات کالاهایی که نماد این کشور است، باید ممنوع اعلام شود و درباره کالاهای مصرفی نیز لازم است بازنگری دقیقی صورت بگیرد.
رئیس کمیسیون صنایع مجلس درباره ورود مجلس به این موضوع توضیح داد: قطعا کمیسیون وارد عمل خواهد شد، چون واردات کالاهای مصرفی با توجه به شرایط اقتصادی ایران، باید مورد کنترل بیشتری قرار گیرد، نه این‌که به بهانه عادی شدن روابط سیاسی و تجاری بدون دلیل کالاهای دارای مشابه داخلی، وارد ایران شوند؛ بخصوص از سه کشور یاد شده.
اکبریان تاکید کرد: سفارتخانه‌های ایران به‌دلیل این‌که به مسائل اقتصادی آشنایی کامل ندارند، نمی‌توانند زمینه صادرات کالاهای ایران را در بازارهای هدف مهیا کنند، از این‌رو خارجی‌ها با توجه به برنامه‌ریزی‌هایی که دارند بسادگی می‌توانند در بازار ما وارد شوند.
وی گفت: تجار ایرانی نیز بدون توجه به نیاز بازار صرفا به دلیل منافع اقتصادی خود به ایران کالا وارد می‌کنند که بعضا با سیاست‌های اقتصاد مقاومتی متضاد است و باید مسئولان نسبت به اجرای دقیق قوانین موجود گام بردارند.
رئیس کمیسیون صنایع و معادن مجلس درباره نبود برنامه دقیق تجاری گفت: شاهد مثال این‌که ایران در مبادلات خارجی خود برنامه‌ریزی دقیقی جهت تعادل واردات و صادرات کالا ندارد، مبادلات اقتصادی با ترکیه است درحالی که تمام شرایط مساوی اقتصادی میان دو کشور برقرار است و واردات ایران از ترکیه ده‌ها برابر صادرات ما به این کشور بوده است.
انگلیسی‌ها با برنامه وارد بازار ایران شدند
امیرهوشنگ امینی، دبیر اتاق بازرگانی مشترک ایران و انگلستان درباره روند افزایش واردات کالا از انگلستان گفت: قبل از سال 1395 به دلیل بسته بودن سفارت انگلستان در ایران تقریبا روابط تجاری قطع شده بود و کالاهای موردنیاز از طریق کشورهای واسط به ایران وارد می‌شد، به همین دلیل آمارهای موجود واردات در آن دوره بسیار ناچیز است.
امینی افزود: اما با بازگشایی مجدد سفارت و اجرای برجام به نوعی روند مراودات اقتصادی میان دو کشور عادی شد و به همین دلیل است که شاهد افزایش چشمگیر نمودارها بوده‌ایم، بنابراین آمارهای موجود معنادار نیست.
وی تصریح کرد: مراودات بانکی میان دو کشور در واقع مانع رونق مبادلات اقتصادی میان دو کشور بوده، اما در همین شرایط هم انگلیسی‌ها تقریبا موفق‌تر عمل کرده‌اند، چون با برنامه پس از برجام وارد بازار ایران شده‌اند.
دبیر اتاق بازرگانی مشترک ایران و انگلستان درباره کالاهای وارداتی از این کشور نیز گفت: تجهیزات نفتی، مواد اولیه و دارو جزو عمده کالاهای وارداتی ایران از انگلستان است و در مقابل غذا و برخی تولیدات صنعتی هم از ایران به این کشور صادر شده است.
شاید کالا به جای پول نفت وارد شده است
محمدرضا منصوری، عضو کمیسیون صنایع مجلس درباره افزایش واردات کالا از کشورهای آمریکا، انگلستان و فرانسه گفت: این آمار نگران کننده است و مجلس هفته آینده که شروع به‌کار کرد این روند را مورد بررسی قرار خواهد داد و ممکن است در دستور کار قرار گیرد.
منصوری در ادامه افزود: احتمالا به دلیل محدودیت‌های گذشته مبالغ حاصل از فروش نفتی که در کشورهای اروپایی بوده طی دوره یاد شده به صورت کالا وارد ایران شده است نه این‌که مستقیم وارداتی داشته باشیم و روند فزاینده به خود دیده باشد.
وی گفت: بررسی فهرست کالاهای وارداتی از کشورهای یاد شده بیانگر افزایش روند تجملگرایی در جامعه است که متاسفانه عامل سوءاستفاده برخی واردکنندگان شده است تا با استفاده از تقاضای بازار اقدام به واردات کالاهایی غیرضرور کنند.
منصوری معتقد است با در نظر گرفتن فرمایشات مقام معظم رهبری لازم است وزارت صنعت نسبت به چگونگی اجرای قوانین مربوط به واردات کالاها یا همان مدیریت واردات به نفع کالاهای واسطه‌ای برای دستیابی به بازارهای صادراتی برنامه‌ریزی جدی‌تری داشته باشد.
این نماینده مجلس افزود: نظارت مجلس بر روند واردات باید فعال شود تا درباره چگونگی روند اجرای قوانین موجود برای کنترل واردات مسئولان مربوط جدی‌تر و دقیق‌تر عمل کنند.
واردات کالاهای مصرفی در برابر صادرات نفت
محمدرضا نجفی‌منش، عضو هیات‌مدیره اتاق مشترک ایران و فرانسه درباره افزایش واردات کالا از فرانسه گفت: این‌که بگوییم فقط ایران واردکننده بوده، اشتباه است چون در همین دوره زمانی ایران هم صادراتی به فرانسه داشته به صورتی که اکنون تقریبا تراز تجاری میان دو کشور متعادل است.
نجفی‌منش در ادامه افزود: گرچه هنوز تا رسیدن به تمامی اهداف تعیین‌شده فاصله داریم اما شرایط نگران‌کننده نیست و باید برنامه‌ریزی دقیق‌تری داشته باشیم تا بتوانیم از شرایط موجود بهترین دستاورد را به‌نفع تولید و اقتصاد کشورمان داشته باشیم. عضو هیات‌مدیره اتاق مشترک ایران و فرانسه تاکید کرد: عمده کالای صادراتی ایران به فرانسه، نفت و مشتقات آن بوده و بیشترین کالایی هم که از این کشور به ایران وارد شده قطعات خودرو است اما در این میان کالاهای مصرفی دیگری نیز وارد شده که دولت مسئول رسیدگی به چگونگی واردات آنهاست.
وی معتقد است با توجه به تحریم‌های یکجانبه غرب علیه ایران نیازهای بسیاری در بخش صنایع مختلف ما شکل گرفته است که اکنون با توجه به بهبود شرایط، یکباره این کالاها وارد می‌شوند بنابراین نمی‌توان گفت که کالاهای وارداتی، صرفا مصرفی بودند و هیچ نیازی به آنها نداشتیم نکته قابل توجه این است که بتوانیم این روند را مدیریت کنیم به گونه‌ای که کالاهای واسطه‌ای وارد کنیم و پس از تکمیل محصول نهایی، آنها را صادر کنیم.
نجفی‌منش درباره مدیریت واردات محصولات فرانسوی گفت: اتاق مشترک ایران و فرانسه قرار نیست مسئولیت‌های دولت را انجام دهد اما در تلاش است روند تجارت میان دو کشور منطقی باشد هرچند تا موفقیت صددرصدی هنوز فاصله داریم اما باید تلاش کنیم که این روند حفظ شود.
