اقتصادآنلاین - مهدی بیک؛ پس از بروز خاموشی‌های فراگیر در کشور و آسیب‌های جدی در بخش‌های کسب و کار، سلامت، تولید و...، افکار عمومی به دنبال یافتن پاسخی برای این پرسش کلیدی است که ریشه اصلی بروز این مشکلات چیست؟ در این میان برخی ریشه مشکل را به مسائل مرتبط با تولید رمزارزها مرتبط دانستند. گروهی دیگر تاخیر در اصلاح الگوی مصرف را کانون اصلی بحران ارزیابی کردند و طیف‌های دیگری نیز، مشکل را ناشی از فقدان سرمایه گذاری‌های مولد در زیرساخت‍‌ها عنوان کردند. اما در این میان گروهی از صاحب نظران، مجموعه‌ای از مشکلات و گزاره‌ها را دلیل اصلی بروز چالش‌های جدی در صنعت برق کشور ارزیابی کردند. این دسته از تحلیلگران با اشاره به این واقعیت که اقتصاد ایران از یک طرف نیازمند اصلاح الگوی مصرف و از سوی دیگر نیازمند توسعه زیرساخت‍‌ها است تلاش کردند تا افکار عمومی را متوجه این واقعیت کنند که تداوم وضع موجود در نهایت اقتصاد و جامعه ایرانی را در برابر یک تعارض جدی در زمینه تولید و مصرف انرژی قرار خواهد داد. موضوعاتی به دفعات در اقتصادآنلاین به آنها پرداخته شده اما اغلب با بی‌توجهی مسئولان در حوزه‌های کلان تصمیم‌سازی مواجه شده است.
در همین خصوص، نماینده مردم تهران در مجلس با اشاره به ریشه اصلی معضلاتی که طی هفته اخیر در حوزه کمبود برق و افزایش خاموشی‌های فراگیر ایجاد شده، گفت: مشکلاتی که در حوزه تولید، تامین و توزیع برق وجود دارد، مربوط به امسال یا سال قبل نیست. مدتهاست به دلیل فقدان برنامه‌ریزی‌های اصولی، چرخه بروز مشکلات عدیده در این حوزه شکل گرفته است. وزارت نیرو بر اساس اسناد بالادستی، برنامه‌های توسعه ۵ساله و قوانین موجود از یک طرف باید اقدامات لازم برای افزایش ظرفیت تولید و از سوی دیگر در راستای تبدیل نیروگاه‌های حرارتی به سیکل ترکیبی با ظرفیت تولید ۸هزار مگاوات برق، می‌بایست برنامه‌ریزی‌های لازم را در دستور کار قرار می‌داد که متاسفانه توجهی به مجموعه این ضرورت‌ها نشد.
شریعتی در ادامه گفت: از سوی دیگر افزایش ظرفیت‌های مرتبط با انرژی‌های تجدید پذیر نیز می‌توانست بخش قابل توجهی از نیازهای کشور به انرژی برق را پوشش دهد که تا به امروز تنها حدود ۲۵درصد از این ظرفیت مهم محقق شده است. به عبارت روشنتر، ریشه اصلی مشکلاتی که اخیرا در خصوص کمبود برق و افزایش خاموشی‌ها در کشور به وجود آمده، ناشی از کوتاهی‌های صورت گرفته در روند کلی افزایش تولید برق است.
نقش رمزارزها در بروز خاموشی ها
عضو کمیسیون انرژی مجلس در خصوص سهم رمزارزها در خاموشی‌های اخیر، گفت: به طور کلی معتقدم مجموعه فعالیت‌های اقتصادی و تولیدی در کشور باید مطابق قانون صورت بگیرد. اما باید توجه داشت، مجموعه برقی که برای استخراج رمزارزها مصرف می‌شود، زیر ۱۰۰۰مگاوات است. اولا مصرف هزار مگاوات برق برای استخراج رمزها در برابر ۶۰هزار مگاوات برق مورد نیاز کشور در زمان پیک مصرف عدد قابل توجهی نیست.
او افزود: ثانیا باید توجه داشت عمده این رمزارزها در مختصاتی تولید می‌شوند که پیش از این در قالب سوله‌های صنعتی، کشاورزی و دامداری فعالیت می‌کردند و بعد از تعطیلی است که این واحدها اقدام به استخراج رمزارز می‌کنند. در واقع در حالت عادی این واحدهای صنعتی در صورت فعالیت روتین تولیدی باید همین میزان برق مصرفی را برای تولید کالاهای ایرانی مصرف می‌کردند.
این نماینده ضمن تاکید بر اینکه این اظهارات به معنای تایید فعالیت‌های مرتبط با استخراج غیر قانونی رمزارزها نیست، یادآور شد: مسئله اصلی در خصوص فعالیت‌های مرتبط با رمزارزها به رقم پرداختی آنها برای مصرف برق باز می‌شود. فعالان این حوزه باید اعداد و ارقام بالاتری را برای برق مصرفی شان پرداخت می‌کردند. بنابراین در خصوص استخراج رمزارزها، عدم پرداخت نرخ محاسباتی برای برق مصرفی مطرح است و این مسئله ارتباطی با اصل میزان تولید برق در کشور ندارد.
شریعتی در پاسخ به این پرسش که برخی منتقدان معتقدند بخشی از کمبودها در حوزه تولید برق ناشی از تعهداتی است که ایران در قرارداد پاریس پذیرفته، این انتقادات را تا چه اندازه وارد می‌دانید؟ گفت: در اصل ۵۰قانون اساسی تاکید شده هرگونه فعالیت اقتصادی که مخل محیط‌زیست باشد، الزاما باید تعطیل شود. وقتی چنین قانون مترقی در کشور وجود دارد که هیچ استثنایی هم در آن گنجانده نشده، چه لزومی دارد اقتصاد و تولید کشور را درگیر تعهدات بیرونی کنیم.
عضو کمیسیون انرژی مجلس در ادامه گفت: از سوی دیگر، اقتصاد ایران نیازمند است تا از تمام ظرفیت‌های انرژی خود که بخش قابل توجهی از آن انرژی فسیلی است، استفاده کند. ضرورتی ندارد در خصوص موضوعی که اجباری برای پذیرش محدودیت‌های آن وجود ندارد، دست تولید کشور را زیر سنگ برخی نهادهای خارجی قرار دهیم. این ایرادی جدی است که در خصوص مناسبات ارتباطی ایران با نهادهای بین‌المللی و موافقتنامه‌های بیرونی باید به آن توجه شود.
شریعتی در پایان خاطرنشان کرد: موضوع زمانی حساس تر می‌شود که متاسفانه احساس می‌شود برخی رفتارهای تعمدی در خصوص ایجاد این نوع محدودیت‌ها وجود دارد. به هر حال برخی از این تعهدات برای فعالیت‌های اقتصادی و تولیدی محدودیت ایجاد و اقتصاد ایران را اسیر این تعهدات غیر ضروری می‌کند. مجموعه این گزاره ها، موضوعاتی هستند که کشور را در حوزه تولید، تامین و توزیع برق با مشکلات عدیده‌ای مواجه ساخته است. برای برون رفت از این مشکلات نیز ضرورت دارد تا رویکردهای اجرایی در خصوص ضرورت بهبود زیرساخت‍‌ها با استفاده از ظرفیت‌های درونی تقویت شود.
