آلودگی هوای شهر تهران، موضوع جدیدی نیست و برای سال‌هاست که در زمستان‌ها میهمان ناخوانده این شهر است، اما آلودگی هوا در سال‌های اخیر به دیگر شهرهای کشور نیز تسری یافته است. آن‌طور که بررسی‌ها نشان می‌دهد حدود ۸۰ درصد از میزان آلاینده ذرات معلق میکرونی که هوا را در فصل سرما آلوده می‌کند، از اگزوز خودروها خارج می‌شود.
سه متهم آلودگی بنزینی
از این‌رو، میزان مصرف بنزین، کیفیت سوخت و موتورخودروهای ساخت داخل به‌عنوان سه متهم اصلی آلودگی هوا معرفی می‌شوند. اما روز گذشته، مدیرعامل جدید شرکت ملی پالایش و پخش در اولین نشست خبری خود از کیفیت بنزین توزیعی رفع اتهام کرد. علیرضا صادق آبادی می‌گوید درحال‌حاضر بنزین توزیعی در تهران تماما یورو۴ است، اما آلودگی در هوای این شهر نسبت به سال‌های قبل کاهش نیافته است. به گزارش دنیای اقتصاد، وی موتور خودروهای داخلی را متهم اصلی هوای آلاینده این روزهای شهر می‌داند و می‌گوید، خودروهای ساخت داخل برای سوزاندن بهینه سوخت یورو۴ طراحی نشده‌اند. صادق‌آبادی همچنین قیمت سوخت را در میزان مصرف سهیم می‌داند و بر این باور است که درصورت افزایش قیمت‌ها مصرف سوخت کنترل خواهد شد.
رفع ابهام از کیفیت بنزین
مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش بر این باور است که مشکل آلودگی هوای شهرها با کیفیت بنزین حل نمی‌شود. او هوای این روزهای تهران را دلیلی بر مدعای خود می‌آورد. صادق‌آبادی در این خصوص توضیح داد: «زمانی گمان می‌شد با توزیع نفت گاز و بنزین یورو۴ مساله آلودگی هوا حل می‌شود؛ اما درحال‌حاضر مشخص شده که این فکر درست نبوده است. درحال‌حاضر تمام بنزین توزیعی در سطح تهران یورو۴ است، اما همان‌طور که می‌بینیم آلودگی هوا همچنان در سطح بالایی قرار دارد.» او ظرفیت تولید روزانه بنزین یورو ۴ کشور را ۴۱ میلیون لیتر و ظرفیت تولید نفت‌گاز (گازوئیل) یورو۴ را نیز ۳۲ میلیون لیتر اعلام می‌کند.
صادق‌آبادی با بیان اینکه موتور خودرویی که بنزین یورو۴ را مصرف می‌کند نیز نباید آلاینده باشد، افزود: در پژوهشگاه صنعت نفت آزمایشی انجام شده که این موضوع را نشان می‌دهد. میزان آلایندگی یک خودرو خارجی مونتاژ داخل که فکر کنم مزدا۳ بود را با یک خودرو تولیدی داخلی مقایسه کردیم. میزان احتراق و به دنبال آن میزان آلایندگی آنها بسیار با هم متفاوت بود. وی با بیان اینکه موتور خودروهای داخل برای سوزاندن بنزین یورو۴ ساخته نشده است و تفاوتی نمی‌کند بنزین یورو۲ بسوزانند یا یورو۴ تاکید کرد: «نقش وزارت نفت در توزیع سوخت پاک ایفا شده است.» وی افزود: تنها کار دیگری که شرکت ملی پالایش و پخش می‌تواند انجام دهد، انتقال بنزین با کیفیت پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس به تهران است، چراکه بنزین تولیدی ستاره بهترین بنزین تولیدی کشور است به‌طوری‌که بنزین یورو۴ کنونی در تهران با گوگرد ۵۰ pmm است اما بنزین تولیدی در پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس تنها نیم واحد گوگرد دارد. بر این اساس، ما تلاش می‌کنیم با انتقال بنزین یورو ۴ ستاره خلیج‌فارس به تهران به کاهش آلودگی هوا کمک کنیم. با این حال وی همچنان بر نقش احتراق ناقص خودروهای داخلی در آلودگی هوا تاکید می‌کند، به‌طوری‌که درخصوص میزان آلایندگی گازوئیل نیز می‌گوید: «میزان گوگرد گازوئیل از ۱۰هزار ppm به ۵۰ ppm رسیده است. اما وقتی احتراق ناقص صورت گیرد، افزایش کیفیت سوخت نمی‌تواند تاثیر مورد انتظار را داشته باشد.»
رشد قیمت؛ کنترل مصرف
اما مقصر دیگر آلایندگی هوا میزان مصرف است. همان‌طور که وزیر نفت در گذشته برای تشریح نقش میزان مصرف در آلودگی هوا طنز تلخی به کار برده بود، «حتی اگر میلیون‌ها لیتر آب را هم روزانه بسوزانیم، هوا آلوده می‌شود.» با سوزاندن بیش از ۸۰ میلیون لیتر بنزین در کشور با هر کیفیتی و در باک هر نوع خودرویی، هوا را آلوده خواهد کرد.در ۸ ماه ابتدای سال جاری متوسط مصرف بنزین رشد بیش از ۸ درصدی را تجربه کرد و به بیش از ۸۰ میلیون لیتر در روز رسیده است.
صادق‌آبادی نیز بر تاثیر افزایش قیمت این سوخت بر میزان مصرف آن تاکید کرد. به گفته او، مصرف بنزین رشدی سالانه دارد که افزایش قیمت بنزین می‌تواند این افزایش مصرف را تا حدودی کنترل کند. او پیش‌بینی کرد که به‌طور متوسط مصرف بنزین در سال جاری رشد ۶ تا ۷ درصدی را تجربه کند، اما درصورتی که قیمت‌ها افزایش یابند، مصرف نیز رو به کاهش خواهد گذاشت. به‌طوری‌که در فاصله ۶ ماه تا یک سال بعد از افزایش نرخ سوخت شاهد کاهش مصرف خواهیم بود. به گفته این مقام مسوول، قیمت بنزین در فوب خلیج‌فارس درحال‌حاضر حدود ۴۵ سنت به ازای هر لیتر است. وی با تاکید بر اینکه بسته به مسافت جایگاه توزیع‌کننده سوخت تا بنادر وارداتی هزینه انتقال و توزیع متفاوت است، هزینه تقریبی توزیع هر لیتر بنزین را حدود ۳ سنت اعلام می‌کند. از این‌رو می‌توان گفت دولت تقریبا برای هر لیتر بنزین وارداتی حدود ۴۸ سنت می‌پردازد که با احتساب ارز آزاد (۴۱۹۰ تومان) بیش از ۲۰۰۰ تومان ارزش دارد. از این‌رو حتی اگر نرخ بنزین به ۱۵۰۰ تومان افزایش یابد، دولت برای هر لیتر همچنان حدود ۵۰۰ تومان یارانه پرداخت خواهد کرد.
صادق‌آبادی می‌گوید که میزان مصرف در نیمه دوم سال کاهش یافته و از این رو می‌توان انتظار داشت متوسط مصرف در کل سال کمتر از این مقدار باشد. به گفته وی، میزان میانگین مصرف بنزین در ۶ ماه اول سال به دلیل مسافرت‌های نوروزی و تابستانی حدود ۸۳ میلیون لیتر در روز بوده که این میزان در ۶ ماه دوم به دلیل کاهش سفرهای بین استانی تا حدودی کاهش یافته است. هم اکنون میزان مصرف بنزین حدود ۷۵ میلیون لیتر در روز است و می‌توان گفت متوسط نهایی مصرف در کل سال به ۷۸ میلیون لیتر در روز برسد.به گفته وی، میزان تولید بنزین کشور درحال‌حاضر بسیار به میزان مصرف نزدیک شده است. با این حال برای پرکردن ذخایر استراتژیک بنزین کشور، میزان واردات در سطح بالایی قرار دارد. مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش با بیان اینکه در کشور نیاز به ۵۰۰ تا ۶۰۰ میلیون لیتر ذخیره بنزین استراتژیک داریم می‌افزاید: «پیش‌بینی می‌کنیم در ۱۵ روز پایانی امسال و ۱۵ روز ابتدایی سال آینده، مصرف بنزین به روزانه ۱۰۵ تا ۱۱۰ میلیون لیتر برسد. از این رو تلاش می‌کنیم منبع ذخایر بنزین را به‌طور ثابت در کشور حفظ کنیم.»
صادق‌آبادی با بیان اینکه میزان واردات درحال‌حاضر حدود ۱۳ میلیون لیتر در روز است، می‌گوید: «زمانی می‌توانیم بگوییم از واردات بنزین بینیاز شده‌ایم که میزان تولید ۱۰ درصد بیشتر از مصرف باشد.» وی در ادامه تصریح کرد: «زمانی واردات بنزین به معنای واقعی قطع می‌شود که ما به صادر‌کننده بنزین تبدیل شده باشیم.»اما نکته دیگری که معاون وزیر نفت در امور پالایش و پخش بر آن تاکید می‌کند، تاثیر قیمت سوخت بر قاچاق آن است. قاچاق سوخت سال‌ها است که به معضل بزرگی برای کشور بدل شده. بررسی‌ها نشان می‌دهد درحال‌حاضر نرخ سوخت با قیمت‌های کشورهای همسایه فاصله زیادی دارد و این موضوع موجب به‌صرفه شدن قاچاق سوخت شده است. صادق آبادی با بیان اینکه میزان قاچاق سوخت مشخص نیست، می‌گوید تنها با افزایش قیمت‌های داخلی است که می‌توان میزان قاچاق را کنترل کرد. به گفته وی، افرادی که سوخت را قاچاق می‌کنند به‌دنبال سود ۲۰۰ تا ۳۰۰ درصدی آن هستند، از این رو با کاهش این سود میزان قاچاق نیز کاهش خواهد یافت.
ستاره به تولید پایدار رسید
صادق آبادی تولید کنونی ستاره خلیج‌فارس را ۱۲ میلیون لیتر بنزین یورو۴ در روز اعلام می‌کند و می‌افزاید: «باکیفیت‌ترین بنزین تولیدی در کشور به این پالایشگاه تعلق دارد.» به گفته وی، فاز دوم درحال آماده‌سازی است و امیدواریم فاز دوم و سوم پالایشگاه با توجه به اقداماتی که صورت گرفته تا پایان سال ۹۷ به سرانجام برسد و با راه اندازی این دو فاز به‌طور کامل در تولید بنزین خودکفا شویم. این مقام مسوول همچنین به تغییر مدیریت در مجموعه ستاره خلیج‌فارس اشاره کرده و این اقدام را مفید ارزیابی می‌کند. به گفته وی، تحولات در پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس موجب شد تولید بنزین یورو۴ این پالایشگاه در کوتاه‌ترین زمان ممکن بعد از تغییر مدیریت از ۵/ ۳ میلیون لیتر در روز به ۸/ ۸ میلیون لیتر افزایش یابد. با این حال صادق‌آبادی برخی اخباری را که درخصوص عدم بی‌اطلاعی هیات‌مدیره نفت و گاز تامین(تاپیکو) از تغییرات مدیریتی ستاره خلیج‌فارس وجود دارد رد کرد و توضیح داد: «در جلسه انتخاب مدیرعامل جدید برای این مجموعه، نماینده شرکت تاپیکو به‌عنوان یکی از سهامداران این پالایشگاه حضور داشت و رای منفی به این تغییر داد، اما طبق قانون از آنجا که سهام شرکت ملی پالایش و پخش در این پالایشگاه ۵۱ درصد است، تصمیم این مجموعه اجرایی شد. بنابراین زمانی که نماینده تاپیکو حضور داشته چطور می‌توان گفت از تغییرات جدید بی‌اطلاع این شرکت بوده است.»او همچنین با بیان اینکه در فاز اول ۷۵ درصد سرمایه‌گذاری طرح صورت گرفت؛ اما میزان تولید ۳۰ درصد بود، افزود: «بنابراین، به سراغ تولید زودهنگام در فاز ۲ این مجموعه رفتیم. سرمایه ۱۰۰میلیون یورو برای فاز دوم و کمتر از این مقدار برای تکمیل فاز سوم درحال تامین است.»
افزایش کارآیی برندسازی با دامنه قیمتی
در نشست روز گذشته برخی سوالات خبرنگاران به موضوع برندسازی جایگاه‌های سوخت اختصاص داشت. طرح برندسازی جایگاه‌های عرضه سوخت با هدف تجمیع چند جایگاه عرضه تحت نظر یک برند مشخص در دولت یازدهم کلید خورد. شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران هدف از اجرای این طرح را ارتقای رفاه مشتریان و حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان با مدیریت موثر بخش‌خصوصی در فرآیند خرید، دریافت، حمل، توزیع و نظارت بر عرضه سوخت و کاهش نقش دولت در تصدی‌گری توزیع فرآورده‌های نفتی به منظور ارائه خدمات برتر به مشتریان اعلام می‌کند. با وجود اینکه به گفته صادق آبادی تا کنون ۸۵ شرکت برای برندسازی تایید صلاحیت شده‌اند، اما این طرح همچنان با ابهاماتی مواجه است. ابتدا اینکه این طرح در صورتی می‌تواند به ارتقای کیفیت سوخت‌رسانی منجر شود که بین برندهای حاضر در طرح ایجاد رقابت کند. اما با توجه به ثابت و دستوری بودن نرخ سوخت در کشور، تحقق این موضوع چندان ساده به نظر نمی‌رسد.
صادق آبادی روز گذشته اعلام کرد برای حل این مشکل قصد دارند برای قیمت سوخت دامنه نوسانی تعیین کنند. به گفته وی، اگر مجلس موافقت کند سقف قیمتی برای بنزین در نظر گرفته می‌شود و جایگاه‌داران تا این سقف قیمت رقابت خواهند کرد. این موضوع درحالی از سوی مدیر عامل شرکت پالایش و پخش مطرح می‌شود که با توجه به حساسیت نرخ سوخت در کشور احتمال پذیرش این پیشنهاد از سوی مجلس چندان زیاد به‌نظر نمی‌رسد. صادق‌آبادی درخصوص مالکیت در جایگاه‌های تحت یک برند نیز گفت: «مالکیت تحت برند حفظ می‌شود و اختیار دارایی خود را خواهند داشت. همچنین، کسانی که تحت پوشش برند قرار گرفتند، می‌توانند درصورت تمایل از برند خارج شوند یا تغییر رتبه دهند.» وی در پاسخ به اینکه جایگاه‌داران چندان با این طرح موافق نیستند، گفت: «نمی‌توانیم درمورد برندینگ فقط جایگاه‌داران را ببینیم. باید کل ۸۰ میلیون جمعیت ایران درنظر گرفته شود.» صادق‌آبادی بار دیگر بر اینکه اجباری برای ورود جایگاه‌داران به طرح برندسازی وجود ندارد، تاکید کرد و گفت: «هیچ کسب‌وکاری اجباری نمی‌شود. ما هم نمی‌گوییم طرح برند، بی‌عیب بود. راه‌های اصلاح بسیار است. تمام دستورالعمل‌هایی که بین برند و یک جایگاه تفاوت قائل شده بود، ملغی کردیم.» طبق گفته سخنگوی شرکت ملی پالایش و پخش ظرف چند روز آینده در شرکت پخش فرآورده‌های نفتی نشست خبری با محور برندینگ برگزار می‌شود و در این خصوص توضیحات بیشتری ارائه خواهد شد.
