چنین وضعیتی در کنار بحران غیرقابل انکار آب که پیش‌بینی می‌شود در سال‌های نه‌چندان دور تشدید نیز شود سبب شده تا مسوولان وزارت نیرو از طرق مختلف و به صورت‌جدی دنبال شتاب بخشیدن به رشد این صنعت در ایران باشند. در این میان «محدودیت منابع مالی» و نیاز به سرمایه «ارزی» بزرگ‌ترین مانعی است که بر سر راه این صنعت وجود دارد و مدیران این حوزه بارها و به‌صورت شفاف به این موضوع اشاره کرده و خواستار مشارکت سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی در احداث پروژه‌های آب و فاضلاب شده‌اند. پول اکنون مهم‌ترین کاستی صنعت آب و فاضلاب ایران است و وزارت نیرو نیز مترصد این است که به هر نحو بتواند بخشی از این کمبود را جبران کند. در اینجا آلمان که هم صاحب سرمایه بوده و هم در تکنولوژی حوزه آب و فاضلاب بسیار پیشرو به حساب می‌آید از سال‌های دور یکی از مطلوب‌ترین گزینه‌ها برای ایران در این حوزه به حساب می‌آید.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از تعادل ، آبان‌ماه سال گذشته بود که برای نخستین‌بار پس از برجام، همایش مشترکی میان ایران و آلمان در حوزه صنعت آب در تالار آبگینه برگزار شد، دیروز آبگینه پس از بیش از یک‌سال باز هم میزبان آلمانی‌ها بود. آلمانی‌هایی که این‌بار از ایالت نوردراین‌وستفالن یکی از موفق‌ترین نمونه‌ها در مدیریت مسائل آبی راهی ایران شده بودند. این سمپوزیوم که حدود 22سال سابقه داشته و نخستین دوره برگزاری آن به سال 1994 باز می‌گردد، فرصت دیگری را فراهم آورده تا شرکت‌های این ایالت آلمانی بار دیگر به ایران سفر کنند و بخت خود را برای حضور در بازار ایران مجددا بیازمایند.
حضور روز گذشته هیات آلمانی در ایران که پس از یک وقفه 13ساله رخ می‌داد با یک پیام سیاسی نیز همراه بود. «مایکل کلور برچتولد» سفیر آلمان که در این مراسم حضور داشت به صورت قاطعانه از برجام حمایت کرد و آن را فرصتی برای احیا و تقویت مناسبت بین دو کشور در مسیر صحیح دانست. وی به افتتاح مجدد دفاتر شرکت‌های مختلف آلمانی پس از سفر هیات‌های بازرگانی متعدد به تهران و رشد 30درصدی حجم تجارت بین دو کشور اشاره کرد. برچتولد گریزی به هواپیمای خریداری شده ایران از ایرباس که در شهر هامبورگ آلمان ساخته شده نیز زد و آن را نشان دیگری از تقویت روابط اقتصادی دو کشور دانست.
آلمان، مناسب‌ترین گزینه خارجی است که ایرانی‌ها توانسته‌اند در سال‌های گذشته در حوزه‌های مختلف با آن همکاری داشته باشند. ایران در سال‌های اخیر تجربه‌های فراوانی در همکاری با کشورهای تراز اول اروپایی از جمله فرانسه، بریتانیا، ایتالیا و سایر کشورها در صنایع مختلف داشته است اما شاید بتوان گفت که آلمان کشوری است که از استقلال سیاسی بیشتری نسبت به سایر کشورهای غربی در باب ارتباطات خود با ایران بوده و غیر از موارد استثنایی همچون سال‌های تحریم‌های همه‌جانبه، خدشه‌یی به مراودات خود با ایران نزده است. این رویکرد را می‌توان پس از توافق هسته‌یی و افزایش حجم تبادلات بین دو کشور و سفر هیات‌های بازرگانی آلمانی به تهران مشاهده کرد. از سوی دیگر آلمانی‌ها در دنیا به توان تکنولوژیکی و صنعتی خود در صنایع مختلف و خصوصا های‌تک شهره هستند.
از این‌رو وزارت نیرو و به‌طور ویژه صنعت آب‌وفاضلاب ایران حدود 3دهه است که شرکت‌های آلمانی را طرف معامله خود قرار داده‌اند. این نکته در صحبت‌های روز گذشته ستار محمودی، قائم‌مقام حمید چیت‌چیان که از سخنرانان سمپوزیوم مشترک آب ایران و آلمان بود نیز مورد تاکید قرار گرفت. وی اظهار کرد: «بعد از تشکیل شرکت‌های آب و فاضلاب در 24سال پیش، وزارت نیرو به‌طور آگاهانه‌یی دنبال شریکی می‌گشت که هم از توانمندی و دانش بالایی برخوردار باشد و هم از لحاظ سرمایه و اعتماد قابل اتکا باشد که در نهایت به آلمان رسید، چرا که از گذشته‌های دور این کشور در توسعه و همکاری صادقانه در صنایع مختلف ایران حضور داشته است.»
تفاوت دیدگاه طرفین
همان‌طور که اشاره شد، ایران به‌شدت دنبال جذب سرمایه در بخش آب و فاضلاب است. اما مهمانان خارجی اغلب وقت‌ها سودای فروش کالا را در سر دارند. هرچند ایرانی‌ها پس از برجام همواره تاکید کرده‌اند که قصد ندارند تا مصرف‌کننده محصولات نهایی کشورهای دیگر باشند و به‌صورت ویژه بر توانمندی شرکت‌های داخلی و لزوم همکاری مشترک شرکت‌های بین‌المللی با آنها تاکید می‌کنند. به عنوان مثال روز گذشته و در همایش مشترک ایران و آلمان در صنعت آب، ستار محمودی قائم‌مقام وزیر نیرو اظهار کرد که ایران از لحاظ توانمندی مهندسی و ساخت و بهره‌مندی از نیروی انسانی دارای جایگاهی برجسته در خاورمیانه است که این جایگاه را آلمان در اروپا دارد و ایران را «آلمان خاورمیانه» نامید.
چنین ذهنیتی الزاما در میان طرف مقابل دیده نمی‌شود و بسیاری از کمپانی‌های خارجی که عازم ایران می‌شوند به قصد فروش محصولات نهایی خود هستند. گفت‌وگو با برخی شرکت‌های آلمانی که سال گذشته برای شرکت در همایش مشترک آب ایران و آلمان به تهران سفر کرده بودند، موید این موضوع بود. به عنوان مثال «ولف دیتریخ مولر» مدیرعامل شرکت «مسه‌مونیخ اینترنشنال» یکی از این افراد بود که اظهار کرده بود که به قصد سرمایه‌گذاری به ایران نیامده و قصدشان فروش محصولات است. شرکت ITN که در زمینه تصفیه آب فعالیت می‌کند نمونه دیگری از این موضوع بود. «کریستین کخ» مدیرعامل این شرکت گفته بود که شرکت او تنها شرکتی بوده که در سال‌های تحریم ارتباط خود را با ایران قطع نکرده است. هرچند وی نیز مانند بسیاری دیگر از مدیران شرکت‌های آلمانی اظهار کرد که قصد سرمایه‌گذاری مستقیم در حوزه آب ایران را ندارد و بیشتر دنبال کسب سهم از بازار ایران است.
صحبت‌های چیت‌چیان در همایش سال گذشته حاکی از آن بود که همکاری مشترک میان شرکت‌های آلمانی و ایرانی مورد حمایت وزارت نیرو است و این وزارتخانه استقبال ویژه‌یی از سرمایه‌گذاری مستقیم و به صورت جوینت‌ونچر خواهد داشت.
روز گذشته نیز مشابه همین اظهارات از سوی مقام‌های ایرانی و خطاب به آلمانی‌ها در تالار آبگینه انجام شد و این‌بار وزارت نیرو وعده ملموس‌تری به سرمایه‌گذاران خارجی داد. حمیدرضا جانباز مدیرعامل شرکت مهندسی آب‌وفاضلاب کشور در سمپوزیوم مشترک ایران و ایالت نوردراین‌وستفالن مجددا از مزیت‌های ویژه‌یی که برای تامین‌کنندگان منابع مالی در وزارت نیرو در نظر گرفته شده است، خبر داد. وی حتی اعلام کرد که در صورت ارائه پیشنهادهای Soft Loan از سوی سرمایه‌گذاران آلمانی ممکن است با دستور وزیر پروژه به صورت ترک مناقصه واگذار شود.
Soft Loan به وام‌هایی اطلاق می‌شود که یا نرخ بهره آن زیر نرخ بازار است یا دوره بازپرداخت آن توسط وام‌گیرنده طولانی‌تر از حد معمول است. این نوع وام‌ها معمولا از سوی دولت‌ها و نهادهای بین‌المللی همچون بانک جهانی و دیگر موسسات توسعه‌یی به پروژه‌های مهم تعلق می‌گیرد.
این پیشنهاد جانباز با واکنش «گانثر هورزتزکی» معاون وزیر اقتصاد ایالت NRW که دیگر سخنران سمپوزیوم مشترک بود، مواجه شد و وی اعلام کرد که در بازگشت خود به آلمان این پیشنهاد را با مقامات بانکی و سیاست‌گذار این کشور در میان خواهد گذاشت.
این مقام آلمانی در ادامه صحبت‌های خود به شرح چالش‌هایی که در این ایالت با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند، پرداخت و به نوعی آن را مشابه چالش‌های آبی ایران توصیف کرد. هرچند ایالت NRW از بارندگی قابل توجهی نسبت به ایران برخوردار است اما مشکل اساسی در تراکم جمعیتی بالای نوردراین‌وستفالن است. به گفته هورزتزکی هرچند این ایالت با میانگین بارش حدود 800میلی‌لیتر در سال است در وضعیت بسیار مناسب‌تری نسبت به ایران به سر می‌برد اما از آن‌سو تراکم جمعیتی در NRW 10برابر تراکم جمعیتی ایران است. از این‌رو مشکل محدودیت منابع آبی چالش مشترک میان ایرانی‌ها و نوردراین‌وستفالنی‌هاست.
با توجه به اظهارات هورزتزکی می‌توان گفت که شرکت‌های فعال در این ایالت می‌توانند، تجارب فراوانی را در این زمینه به ایران منتقل کنند و سمپوزیوم مشترک روز گذشته با همین هدف برگزار شد. سمپوزیومی که آخرین دوره برگزاری آن به سال 2004 باز می‌گردد و پس از روی کار آمدن دولت محمود احمدی‌نژاد به محاق رفت تا اینکه در سفر سال گذشته وزیر اقتصاد ایالت مذکور به تهران تصمیم به برگزاری مجدد آن گرفته شد.
تامین مالی از طریق بانک‌های کوچک
ارائه پیشنهاد ترک مناقصه برای ترغیب سرمایه‌گذاران آلمانی از سوی مدیرعامل شرکت مهندسی آب و فاضلاب و واکنش معاون وزیر اقتصاد ایالت نوردراین‌وستفالن به این موضوع سبب شد تا برای واکاوی بیشتر این موضوع سراغ گانثر هورزتزکی برویم تا نظر وی را در رابطه با نحوه تامین مالی پروژه‌های ایرانی جویا شویم. هورزتزکی در این گفت‌وگو از پیش‌بینی خود در رابطه با مشارکت بانک‌ها و موسسات مالی کوچک و متوسط آلمانی خبر داد و گفت: «بانک‌های بسیاری در اروپا و از جمله آلمان هستند که تمایل به تامین مالی پروژه‌ها دارند. در آلمان به‌طور کلی دو الی سه بانک تجاری بزرگ وجود دارد که به صورت اختصاصی تامین مالی پروژه‌های بین‌المللی را برعهده می‌گیرند. اما اکنون این روند در حال انتقال به سمت بانک‌های کوچک‌تری است که منابع محدودتری دارند اما مایل به تامین مالی پروژه‌های بین‌المللی شرکت‌های کوچک و متوسط هستند. ظن من بر این است که همکاری‌های مالی برای پروژه‌های ایران با این دسته از بانک‌ها باشد.»
وی با اظهار خوش‌بینی در رابطه با فاینانس پروژه‌ها بیان داشت: «اکنون دوره جدیدی از همکاری‌هاست. اگر بانک‌های بزرگ قادر به فراهم کردن فاینانس مورد نیاز نباشند، سایر موسسات مالی پای کار خواهند آمد. من اطمینان دارم که این اتفاق (تامین مالی) به وقوع خواهد پیوست.»
امضای قرارداد نیروگاه 7مگاواتی
همچنین گانثر هورزتزکی اعلام کرد که در این سفر، علاوه بر انجام مذاکرات بین شرکت‌های مختلف، یک قرارداد ساخت نیروگاه تجدیدپذیر 7مگاواتی با مشارکت یک شرکت خصوصی آلمانی به نام S. LOG امضا خواهد شد. بهزاد سحابی یکی از کارمندان این شرکت در توضیح جزییات این پروژه گفت: «100درصد سرمایه این طرح از طریق آلمان تامین می‌شود و 86درصد اجرای این طرح نیز توسط طرف آلمانی است. مابقی طرح با مشارکت شرکت سولار انرژی همدان انجام خواهد شد. » وی همچنین اعلام کرد که این شرکت آلمانی بنا دارد تا در آینده 3نیروگاه تجدیدپذیر 30مگاواتی دیگر نیز در شهرهای مختلف ایران احداث کند.
