قصه واردات گاز از ترکمنستان براساس قراردادی که از ٢٠ سال پیش میان شرکت ملی گاز ایران و شرکت ترکمن‌گاز امضا شد آغاز و طبق آن قرار شد بخشی از گاز مصرفی مناطق شمالی با واردات از این کشور تأمین میشود. قصه‌ای که در طول آن از این همسایه شمالی هرازگاهی، رفتارهایی مغایر با اصول قرارداد و حسن همجواری سرزده است که مهمترین آن قطع جریان گاز در اوج سرمای سال ٨٦ بود که متاسفانه منجر به پذیرش خواست نامعقول شرکت ترکمن گاز و افزایش ٩ برابری قیمت گاز شد.
به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از ایسنا، این درحالی است که طبق آمار و مستندات، در سه سال اخیر و با تلاشهای صورت گرفته مبالغ مربوط به خرید گاز به طور کامل به شرکت ترکمن پرداخت شده و مذاکرات برای چگونگی بازپرداخت بدهیهای گذشته با حفظ ادعاهای ایران مبنی بر خسارت کمی و کیفی نیز آغاز شده است که در مذاکرات اخیر که در طی سفر هیاتی از ایران به ترکمنستان صورت گرفت، مورد توافق طرفین قرار گرفت.
البته باید گفت آنچه مجددا باعث سفر هیات ایرانی به ترکمنستان و مذاکره با این کشور شد ارائه پیشنهاد غیرمنطقی ترکمنستان مبنی بر افزایش قیمت گاز وارداتی به ایران و تهدید کشورمان مبنی بر قطع کردن واردات گاز به ایران بود، مذاکراتی رفتار ترکمن ها در آن حاکی از علاقه آن ها به همکاری با ایران بود، به طوری که درحالی که هیات مذاکره کننده ایرانی پس از زیاده خواهی ترکمن ها در مذاکرات گازی، با ترک مذاکرات درحال بازگشت به ایران بود، ترکمن ها در مواجهه با مواضع هیات ایرانی از مواضع خود کوتاه آمده و با پذیرفتن شرایط ایران آماده امضای توافق جدید شدند و هیات ایرانی به سرپرستی حمیدرضا عراقی، معاون وزیر نفت را از فرودگاه بازگرداندند.
در نهایت منابع آگاه اعلام کردند توافق اولیه بین دو کشور حاصل شده اما هیچ تفاهم‌نامه‌ای هنوز به امضا نرسیده است و طبق نتیجه مذاکرات قرار شد واردات گاز به ایران قطع نشود و مذاکرات طبق چارچوب قرارداد همچنان ادامه داشته باشد، خبری که با خبر تمدید پنج ساله قرارداد بین ایران و ترکمنستان تکمیل شد.
اما گویی شرکت ترکمن گاز قدرت ایستادگی پای قول و قرار خود را نداشت و به طور ناگهانی و خارج از توافق به عمل آمده به صورت غیر منطقی و در اقدامی مغایر با چارچوب قرارداد بار دیگر با آغاز فصل سرما با این ادعا که باید مبلغ مورد مناقشه و اختلاف را به سرعت دریافت کند، از صبح روز گذشته، یکشنبه 12 دی ماه، اقدام به قطع گاز ارسالی به ایران کرده است.
گرچه در سایه برنامه‌های اجرای شده در سه سال اخیر میزان تولید گاز در کشور به حدی افزایش یافته که آنچه کشور را به واردات گاز واداشته، توجیه اقتصادی آن و نه ضرورت استراتژیکش است، اما باید توجه داشت که گذر از این مرحله سخت که ناشی از تصمیم ناگهانی و غیرقابل پیش بینی ترکمن ها بوده، صرفا با صرفه جویی در نیروگاه ها، صنایع و بخش خانگی در فصل زمستان امکان پذیر است.
نکته قابل توجه در این میان نه مناقشه بین دو کشور، نه بدعهدی ترکمن ها و نه قطع گاز وارداتی به ایران است، بلکه آنچه که اهمیت دارد و پس از این باید روی آن تمرکز بیشتری شود، این است که باید بدانیم ممکن است با صرفه‌جویی نکردن در مصرف گاز منجر به قطع گاز خانگی یکی از هموطنانمان در شمال کشور و در نهایت باج دادن به همسایه طمع‌کار شویم.
نکته‌ای که انکار ناپذیر است اینجاست که مردم ایران که همواره نشان داده‌اند در ایام سختی کنار یکدیگر ایستادگی می‌کنند و در چند دهه اخیر بارها این موضوع را به اثبات رسانده‌اند بار دیگر فرصتی یافته‌اند تا کنار یکدیگر ثابت کنند که هیچ گاه نباید یک ایرانی را تهدید کرد. این بار تنها نباید چشم به دولت دوخت، بلکه همه ما در این قصه، نقش داریم و موثر هستیم.
