اقتصاد آنلاین- محبوبه فکوری؛ بازار ارز هفته های متمادی است راه خود را به دور از برنامه ها و اقدامات سیاستگذار می رود و متاسفانه آنچه بیش از همه، سنسورهای بازار را نسبت به حرکت سیاستگذار فعال می کند تا خلاف جهت این سیاست ها را انتخاب کند، راههای خطایی است که چندین باره در دهه های مختلف و در دولت های گذشته در بازار طی شده و هیچ نتیجه ای هم نداده و انتهای آن به بن بست رسیده است.
حالا برخی ابتکار عمل هایی همچون سامانه نیما و بازار متشکل ارزی هم به خوبی نتوانسته از پس این هوشمندی بازار برآید و بنابراین بازار هم راه خود را می رود و اسکناس هایی که کمتر از دو درصد به روایت برخی روسای بانک مرکزی در این بازار سهم دارند، نبض بازار را به دست گرفته اند و قیمت را تعیین می کنند.
بدتر از همه آنکه ارز در بازار چندنرخی شده و این بزرگترین آسیبی است که همواره اقتصاد ایران را هدف گرفته و بیشترین ضربه را به آن وارد کرده است؛ اینجا است که مشخص می شود که سیاست های سیاستگذار در بازار ارز چقدر کارآمد بوده و چرا به چند نرخی شدن ارز که اتفاقا فسادآوری بسیار بالایی هم دارد، دامن زده است.
بررسی های میدانی خبرنگار اقتصاد آنلاین و گفتگوهای متعدد با فعالان بازار ارز و صراف ها به خوبی نشان می دهد که این سیاستها که از سوی سیاستگذار اعمال شده، اگرچه در برخی از موارد سیاست های مناسب و مثبتی بوده اما در اغلب موارد از کارآمدی لازم برخوردار نبوده است و به همین جهت است که اکنون سیاست ارز چند نرخی بازار را احاطه کرده است.
یکی از فعالان بازار ارز در گفتگو با خبرنگار اقتصاد آنلاین در پاسخ به این سوال که چرا علیرغم اینکه بانک مرکزی هر روز آمارهای مرتبط با عرضه ارز در سامانه نیما را اعلام کرده و معمولا عرضه هم ۴ تا ۵ برابر میزان تقاضا است، اما این عرضه ها در بازار اثرگذار نیست و بازار راه خود را می رود، می گوید: دلیل اصلی این است که بخش عمده ای از عرضه کنندگان ارز، اتفاقا ارز را پیش فروش می کنند و با اختلاف یک ماهه و یا خوش بینانه ۲۰ روزه ارز خود را به صورت عملیاتی در این بازار ارایه خواهند کرد.
وی می افزاید: از آنجا که بازار هوشمند است، این اختلاف در عرضه و ارایه واقعی ارز را درک کرده و راه خود را می رود، این در حالی است که در بازاری که به صورت واقعی در حال جریان است و به صورت عملیاتی نرخ را علیرغم سهم کم مبادلات تعیین می کند، فرد ریال پرداخت کرده و ارز را از فروشنده دریافت می کند و بنابراین به نرخی که می خواهد در بازار عرضه می کند؛ در حالی که اگر قرار باشد امروز ریال را بدهد و دو هفته دیگر ارز را دریافت کند، به طور قطع بازار را خواهد باخت.
این فعال بازار ارز می گوید: همین رفتار عرضه کنندگان ارز در سامانه نیما و رفتار آنها در قالب پیش فروش ارز باعث شده تا حداقل دو هزار تومان اختلاف قیمت درهم امارات بین سامانه نیما و بازار آزاد وجود داشته باشد.
یکی دیگر از فعالان بازار ارز در گفتگو با خبرنگار اقتصاد آنلاین راهکار مقابله با چنین رفتارهایی را حساب واسط صرافی ها می داند و می گوید: این موضوع می تواند از خالی فروشی ارز جلوگیری کند و گپ بازار را پر کند؛ چراکه بازار دیگر بهانه ای برای اینکه اختلاف نرخ را تجربه کند، نخواهد داشت.
او می گوید: امروز سامانه نیما در بخش تجاری قانونی کشور فعال است و درهم را با نرخ ۷۷۰۰ تومانی پیش خرید کرده ولی تحویل آن را به یکماه دیگر موکول می کند؛ در حالی که خود این موضوع اختلاف نرخ بالایی را ایجاد می کند چراکه افراد دسترسی به این ارز ندارند و بنابراین سیاستگذار هم نمی تواند از این ارزها به عنوان تعیین کننده بازار بهره برداری کند.
وی معتقد است که اگر امروز عرضه ارز در سامانه نیما با تحویل یکماهه، ده برابر نیاز هم باشد ولی دسترسی به آن موکول به یکماه دیگر شود، به طور قطع درمانی برای بازار نیست؛ به همین دلیل است که اختلاف نرخ به این اندازه فاحش و قابل توجه است.
حالا این توپ در زمین سیاستگذار است که چطور بتواند کار هماهنگی را انجام داده و به بهترین شکل از عرضه هایی که به صورت واقعی در سامانه نیما انجام می شود، بهره برداری لازم را داشته باشد.
به گزارش روابط عمومی بانک مرکزی، مجموع عرضه ارز در سامانه نیما (حواله) دیروز (یکشنبه مورخ ۱۴۰۱.۹.۱۳) معادل ۶۴۹ میلیون دلار و مجموع ارز معامله شده در این سامانه معادل ۱۱۳ میلیون دلار بوده است
