به گزارش اقتصادآنلاین؛ موجودی سرمایه یکی از مهمترین نهاده‌های تولید است. کالاهای سرمایه‌ای شامل کالاهای ملموس همچون ساختمان‌ها و ماشین‌آلات و کالاهای غیرملموس مانند نرم‌افزارها، حق اکتشاف و ... است.
در اداره حساب‌های اقتصادی بانک مرکزی کشور، موجودی سرمایه بر اساس روش موجودی‌گیری دائمی برآورد می‌شود. تمام مقادیر اندازه‌گیری شده در این مجموعه به دارایی‌های غیرمالی تولید شده ثابت (واحدهای مسکونی، سایر بناها و سازه‌ها، ماشین‌آلات و تجهیزات، هزینه‌های انتقال مالکیت دارایی‌های تولید نشده، تحقیق و توسعه، اکتشاف و ارزیابی معادن و سایر دارایی‌های ثابت تولید شده) مربوط می‌شود که تحت عنوان تشکیل سرمایه ثابت ناخالص در حساب‌های ملی تعریف شده است.
نمودار (۱) روند خالص موجودی سرمایه (ماشین آلات و ساختمان) را به قیمت‌های ثابت سال ۱۳۹۵ طی سالهای ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۹ نشان می‌دهد. مقدار موجودی سرمایه در این دوره در یک روند افزایشی اما آرام از ۴۴۶۵هزار میلیارد تومان در سال ۱۳۹۰ به ۵۲۷۹ هزار میلیارد تومان در سال ۱۳۹۹ رسیده است.
(نمودار ۱: موجودی سرمایه خالص – به قیمت‌های ثابت سال ۱۳۹۵)
بر اساس نمودار (۲)، نرخ رشد موجودی سرمایه خالص کل طی سالهای ۱۳۹۰ الی ۱۳۹۵ روندی نسبتاً تند و کاهشی داشته به طوری که نرخ رشد ۸.۴درصد در سال ۱۳۹۰ به ۱.۷درصد در سال ۱۳۹۵ تغییر کرده است. از سال ۱۳۹۶ تا سال ۱۳۹۹ میزان نرخ رشد روند ملایم و کاهشی خود را ادامه می‌دهد؛ به طوریکه نرخ رشد موجودی سرمایه ۱.۵درصد در سال ۱۳۹۶ به ۰.۲درصد در سال ۱۳۹۹ کاهش می‌یابد.
(نمودار۲: نرخ رشد موجودی سرمایه خالص کل به قیمت‌های ثابت ۱۳۹۵)
بر این اساس، نرخ رشد موجودی سرمایه کل در سالهای ۱۳۹۰ (۸.۴درصد)، ۱۳۹۱ (۴.۵درصد)، ۱۳۹۲ (۳.۱درصد)، ۱۳۹۳ (۳.۳درصد)، ۱۳۹۴ (۲درصد)، ۱۳۹۵ (۱.۷درصد)، ۱۳۹۶ (۱.۵درصد)، ۱۳۹۷ (۰.۴درصد)، ۱۳۹۸ (۰.۰۳درصد) و ۱۳۹۹ (۰.۲درصد) بوده است.
بنابراین میانگین نرخ رشد سالانه تا سال ۱۳۹۵ برابر ۳.۸درصد و برای سالهای بعد ۰.۶درصد است. بنابراین می‌توان چنین نتیجه گرفت که میزان نرخ رشد موجودی سرمایه طی سالهای ۱۳۹۶ الی ۱۳۹۹ بیش از ۶ برابر نسبت به سالهای ۱۳۹۰ الی ۱۳۹۵ کاهش یافته است.
موجودی سرمایه به تفکیک گروه‌های دارایی
سهم موجودی سرمایه «ساختمان و تاسیسات»، «ماشین‌آلات و تجهیزات»، «تحقیق و توسعه»، «اکتشاف معادن» و «سایر» در خالص موجودی سرمایه کل به ترتیب برابر با ۷۶.۶ ، ۲۲.۸ ، ۰.۴، ۰.۱ و ۰.۱۱ درصد طی سال ۱۳۹۹ است.
میانگین سهم موجودی سرمایه «ساختمان و تاسیسات»، «ماشین‌آلات و تجهیزات»، «تحقیق و توسعه»، «اکتشاف معادن» و «سایر» در خالص موجودی سرمایه کل طی دوره زمانی ده ساله مورد نظر به ترتیب ۷۸.۴، ۲۰.۷۸، ۰.۶۰، ۰.۰۸ و ۰.۱۳ درصد است.
در نمودار شماره (۳) میزان نرخ رشد موجودی سرمایه به تفکیک دارایی‌ها (ماشین‌آلات و ساختمان) به قیمت‌های ثابت ۱۳۹۵ و طی دوره زمانی (۱۳۹۹- ۱۳۹۱) ارائه شده که بر این اساس نرخ رشد موجودی سرمایه در بخش ماشین‌آلات از سال ۱۳۹۷ منفی شده و در سال ۱۳۹۷ برابر منفی ۰.۴درصد، در سال ۱۳۹۸ برابر منفی ۱.۷درصد و در سال ۱۳۹۹ برابر منفی ۱.۶درصد بوده است. در واقع در سالهای ۱۳۹۷ تا ۱۳۹۹ سرمایه‌گذاری جدید در ماشین‌آلات به قدری کم بوده که کفاف جبران استهلاک را هم نداده است.
(نمودار ۳: نرخ رشد موجودی سرمایه به تفکیک ساختمان و ماشین‌آلات به قیمت‌های ثابت ۱۳۹۵)
دلیل این رشدهای پایین موجودی سرمایه کل و مخصوصا منفی شدن نرخ رشد موجودی سرمایه ماشین آلات در سالهای ۹۷ تا ۹۹ را باید در نرخهای رشد پایین سرمایه گذاری جست و جو کرد که در برخی از سالها از جمله ۹۷ و ۹۸ حتی منفی هم شده است.
(نمودار ۴: نرخ رشد سرمایه‌گذاری به قیمت‌های ثابت سال ۹۰)
