اقتصادآنلاین – صبا نوبری؛ این روزها تورم در تلاش است تا فرصت‌های از دست رفته را جبران کند و واژه‌ای که همه فکر می‌کردند در همان اوایل دهه ۸۰میلادی به دست فراموشی سپرده شده، این روزها باز بر سر زبان مدیرانی افتاده که مطابق آمارها در سه‌ماه ابتدایی سال، از شوک جنگ، بحران کامودیتی‌ها، اختلالات زنجیره عرضه و کمبود نیروی کار سیلی می‌خورند.
مطابق آمارهای FactSet، یک شرکت جمع‌آوری داده، سه چهارم سهم‌های برتر در بورس نیویورک و نزدک ( S & P ۵۰۰) از ماه دسامبر تا مارچ در جلسات ارائه عمومی گزارش عملکرد مالی خود به واژه تورم اشاره کردند.
در کشورهای ثروتمند، قیمت‌های مصرف‌کننده با بیشترین سرعت خود طی ۴۰سال گذشته درحال افزایش هستند که اتفاق بسیار بدی به نظر می‌آید. یکی از مدیران ارشد شرکت رنو که پیش از این گفته بود پیش بینی می‌شود هزینه مواد خام اولیه این خودروسازی فرانسوی، در سال جاری دوبرابر شود؛ حال معتقد است که حتی سه برابر نیز خواهد شد. ایلان ماسک گفته است تامین کنندگان تسلا در بخش خودروهای الکترونیکی تقاضای افزایش قیمت ۲۰ تا ۳۰درصدی را نسبت به مدت مشابه سال گذشته دارند. برخی دیگر صحبت از افزایش ۵برابری هزینه‌های جا به جایی میان اروپا و آسیا می‌کنند. درحالی که کمبود رانندگان کامیون در آمریکا بیداد می‌کند مردم برای تهیه همه چیز، از عصاره ذرت گرفته تا دانه‌های قهوه و لیتیوم هجوم آوردند.
در میانه چنین بحرانی، خطرات به اشتباه گرفتن تورم بسیار مشهود است. برای اینکه متوجه درگیری خود با ریسک‌های این موضوع شوید فقط کافی است به نتفلیکس نگاهی بیندازید که در میان این جنگ شدید افزایش قیمت‌ها چگونه تعرفه خدمات خود را بالا می‌برد. هرچند به طور کلی هنوز بسیاری از شرکت‌های شناخته شده جهان در حال مقابله با تن دادن به این کار هستند.
پس از سال‌ها روند افزایش ناچیز قیمت‌ها، حال شرکت‌ها این فرصت را دارند که به بهانه تورم بدون از دست دادن مشتریان قیمت‌های خود را بالا ببرند. اما اینکه تا چه زمانی می‌توانند این روند را ادامه دهند یکی از بزرگترین سوال‌ها در دنیای امروز کسب‌وکارهاست.
آنطور که مارک شیندر، رییس شرکت نستله، بزرگترین کمپانی غذایی جهان می‌گوید این فهم عمومی وجود دارد که با توجه به جنگ که هرروز از آن در تلویزیون صحبت می‌شود و پاندمی کرونا که هنوز در اذهان تازه است مردم باید هزینه پرداخت کنند و این روزها با تورم چندان بیگانه نیستند.
اما این افزایش قیمت‌ها توسط شرکت‌ها با چه روش‌هایی انجام می‌شود؟
طراحی محصولات ویژه با قیمت بالاتر
از طرف دیگر افزایش قیمت‌ها هم بسیار نامحسوس انجام می‌شود، برای مثال برخی شرکت‌ها برای آن دسته مشتریان خود که توان مالی دارند محصولات ویژه‌ای با قیمت بیشتر طراحی کردند و یا قیمت‌ها را برای آن دسته از مشتریان که توان پرداخت ندارند کاهش دادند. برخی کمپانی‌های بزرگ نیز هردوی این سیاست‌ها را با هم اجرایی کردند.
قیمت بالاتر، حجم بیشتر
منافع فوری چنین تصمیماتی به شرکت‌های بزرگ که برند شناخته شده‌ای دارند می‌رسد. برای مثال کوکا کولا که حدود نیمی از بازار ۱۸۰میلیارد دلاری نوشیدنی را در اختیار دارد از روش افزایش قیمت و حجم به طور همزمان استفاده کرده است تا درآمد خود را افزایش دهد. روشی که به گفته یک کارشناس، روشی بسیار پیشرفته در قیمت‌گذاری است.
نستله هم که پیش‌تر به آن اشاره شد درحالی که طی سال‌های گذشته به ندرت افزایش قیمتی برای محصولات خود در نظر گرفته بود در سه ماهه ابتدایی سال ۵.۲درصد قیمت‌ها را نسبت به سال گذشته افزایش داده است که بیشترین افزایش قیمت از سال ۲۰۰۸ تا کنون به شمار می‌رود.
البته باید انتظار بیشتر از این را هم داشت. برای مثال یکی از مسئولین شرکت خودروسازی تسلا می‌گوید که افزایش قیمت‌هایی که این شرکت اعمال کرده تا حدی کافی است که می‌تواند تمام افزایش هزینه‌هایی که تا پایان سال ۲۰۲۲ اتفاق خواهد افتاد را پوشش دهد؛ اما همچنان باید انتظار افزایش قیمت بیشتر را داشت.
انحصار در بازار، برگ برنده شرکت‌ها در افزایش قیمت
همچنین این شرکت‌ها از فاکتور دیگری هم سود می‌برندکه به قدرت برندشان وابسته است. یعنی اینکه می‌توانند قیمت محصولاتی که همین الان نیز گران فروخته می‌شوند را به واسطه انحصار و اسم و رسمشان افزایش بدهند.
بالا بردن قیمت‌ها فقط در کشورهای ثروتمند!
همچنین یکی دیگر از روش‌های شرکت‌ها برای کنار آمدن با تورم این است که محصولات خود را در کشورهای پیش رفته همچون آمریکا که بازارهای بزرگی دارد و مردم می‌توانند خود را در آن بهتر با افزایش قیمت‌ها وفق بدهند افزایش می‌دهند اما از این کار در کشورهای درحال توسعه خودداری می‌کنند.
کم فروشی یا نجات محیط زیست؟
اما چه کسی گفته که در چنین شرایطی باید حتما قیمت‌ها را افزایش داد؟ برخی شرکت‌ها به جای اینکه قیمت را بالا ببرند از حجم محصولات خود کم می‌کنند که قدمت این ترفند به سال‌ها قبل باز می‌گردد. زمانی که در بحبوبه افزایش قیمت دانه کاکائو یک شرکت بجای افزایش قیمت‌ها وزن بسته‌ها را کاهش می‌داد. البته امروز کسی مستقیما از این روش صحبت نمی‌کند بلکه سعی می‌کنند آن را به روش‌های جالب‌تری ارائه دهند؛ برای مثال حفاظت از محیط زیست!
برای مثال کوکا کولا در هند نوشیدنی‌های خود را در فنجان عرضه می‌کند یا در آمریکای لاتین از بطری‌هایی که دوباره قابلیت پر شدن دارند استفاده می‌شود. همچنین بارها دیده شده که بسته‌های تنقلات ارزان کوچک‌تر شده تا زباله کمتری تولید شود.
در پایان باید گفت خبر خوب این است که مصرف‌کنندگان تا این لحظه خود را تا حدودی با شوک‌های تورمی وفق دادند. همانطور که مسئولین طی هفته‌های گذشته به آن اشاره کردند، حساسیت مصرف کنندگان به افزایش قیمت‌ها یا آنچه آن‌ها و اقتصاددانان آن را کشش قیمتی می‌نامند آنقدرها که فکرش را می‌کردند هم ترسناک نبوده است. اما هنوز روزهای اول است و مصرف‌کنندگان نمی‌دانند محیط تورمی که در انتظارشان است چقدر متشنج خواهد بود؟ اگر قیمت‌ها به افزایش خود ادامه بدهند و از رشد درآمد پیشی بگیرند شوک ضعیف خواهد شد. آن زمان دیگر سوال اصلی این نیست که مصرف کنندگان چقدر کشش قیمتی دارند بلکه این است که آیا خرج کردن بطور کلی از بین می‌رود؟
