راز پخت نان بی کیفیت / بازار داغ بیات فروشی در سایت دیوار

اقتصاد آنلاین- فرزانه طهرانی؛ هر کیسه آرد با قیمت ۳۳ هزار تومان تحویل نانوایی ها داده می شود در حالی که قیمت آزاد آرد ۱۵۰ هزار تومان در هر کیسه است. سود چهار برابری وسوسه انگیز این بازار، نانوایی ها را درگیر بی کیفیت پزی کرده است.

فروش آزاد آرد در بازار، تعقیب قضایی به همراه دارد و دست نانوایان متخلف خیلی زود رو شده و از دریافت سهمیه آرد محروم می شوند. 

برخی نانوایان برای جلوگیری از رو شدن زودهنگام تخلفشان ترفندهایی به کار می برند که علاوه بر استفاده از تفاوت قیمت آرد یارانه ای و آزاد، در حاشیه ای امن قرار گیرند و تخلفی عیان به نامشان ثبت نشود.

روش آنها پخت نان بی کیفیت است. نانی که مشتری ای ندارد به جز دامداری ها. در بازار پر نوسان خوراک دام، در دوره هایی که خوارک در بازار کمیاب می شود و یا قیمت آن افزایش می یابد، دامداران به دنبال خوراک جایگزین می گردند و چه خوراکی بهتر از نان. 

اگرچه نانوایان چند برابر قیمت نان یارانه ای، بیات ها را می فروشند اما برای دامداران خرید نان بیات گران، به صرفه تر از خرید خوراک است.

بازار سیاه نان بیات

به آگهی های سایت دیوار سر می زنم و شماره چند فروشنده نان خشک را یادداشت می کنم. در تماس تلفنی با یکی از فروشندگان وقتی صحبت از سفارش در حجم انبوه می کنم؛ تاکید می کند که قادر است سفارشم را در مطلوب ترین سطح کیفیت تامین کند. 

کیفیت مورد نظر فروشند، مربوط به نداشتن کپک است. او تاکید می کند نان ها را هر روز از نانوایی ها جمع آوری می کند و هیچ گونه کپکی در نان ها وجود ندارد.

او می گوید: نان ضایعاتی نداریم. همه نان های ما از نانوایی تهیه می شود و تمیز است. 

به او سفارش ۳ تن نان خشک می دهم. می گوید: در حال حاضر این مقدار نان را ندارم باید به نانوایی سفارش بدهم پخت کنند!

با نانوایی قرارداد دارد. برای ۳ تن سفارش تنها یک روز وقت می خواهد تا سفارش را آماده کند. 

این تنها یکی از واسطه های بازار سیاه نان خشک است. 

هرچند در آگهی روی سایت، قیمت هر کیلو نان را ۴۸۰۰ تومان درج کرده بود اما وقتی تلفنی قیمت را می پرسم می گوید، نان را موقع تحویل ۶ تا ۷ هزار تومان در کیلو می فروشد.

قیمت ها تا موعد تحویل امکان تغییر چند باره را نیز دارد.

کمبود نان مصرفی و وفور نان خشک

سیستان و بلوچستان، یکی از بازارهای داغ نان خشک را دارد. شغل دامداری در این استان بیشتر از کشاورزی رایج است و تامین خوراک برای دامداران گران تمام می شود. به همین دلیل تولید نان بی کیفیت خشک در بسیاری از نانوایی ها رایج شده است.

کیسه کیسه آردهای ارزان تبدیل به نان بی کیفیت می شود، خشک شده و چند برابر قیمت نان مصرفی مردم فروخته می شود.

خرید و فروش بدون مشکل نان بیات در شرایطی است که همین هفته گذشته در سیستان و بلوچستان بحث کمبود نان مصرفی مردم داغ شد. به مدت چند روز هم نان ۱۰ هزار تومانی آزادپزی در شهر وجود داشت و خبری از نان یارانه ای نبود. 

هرچند مسئولان این استان مشکل کمبود آرد یارانه ای را مربوط به توزیع به موقع آرد می دانستند اما کمبود نان یارانه ای در کنار وفور نان خشک بیات، سئوال برانگیز است.

یارانه هایی که سر از دامداری ها در می آورد

محمد محبی دبیر کمیسیون برنامه‌ریزی، هماهنگی و نظارت بر مبارزه با قاچاق کالا و ارز سیستان و بلوچستان در گفت و گو با اقتصاد آنلاین پخت نان بی کیفیت در نانوایی ها را تایید کرده و می گوید: نان را به عمد بی کیفیت تولید می کنند تا خوراک دام شود. در دوره هایی که خوراک دام در بازار کمیاب می شود و یا قیمت آن افزایش می یابد؛ دامداری ها به خرید نان های بی کیفیت روی می آورند.  نانوایی ها نیز نان را به عمد بی کیفیت می پزند تا گران تر به دامداری ها بفروشند. 

او اضافه می کند: نان با این حجم یارانه تولید می شود تا به دست مردم برسد اما سودی که در این حوزه نهفته است؛ باعث می شود این کالای یارانه ای سر از دامداری ها در می آورد. 

متخلفان شناسایی می شوند؟

علی شعبانی فرماندار ایرانشهر نیز در گفت و گو با اقتصاد آنلاین تلویحا به وجود نانوایان متخلف اشاره کرده و می گوید: اگر کسانی به اشکال مختلف آرد را آزاد بفروشند مورد برخورد شدید قرار خواهند گرفت.

او با تاکید بر اینکه در مورد قاچاق آرد به شدت نظارت داریم توضیح می دهد: ۲ مورد در یک ماه گذشته عرضه خارج از شبکه شناسایی کردیم که طبق قانون با آنها برخورد شد. 

شعبانی متذکر می شود: کسانی که نان انبوه به قصد خارج کردن از کشور می پختند نیز شناسایی شده و با آنها برخورد صورت گرفته است.

تصویب دوباره دو نرخی های فسادزا

همه ماجرا به دو نرخی بودن قیمت ها باز می گردد. دولت ارزهای خزانه را حراج می کند و با قیمت ۴۲۰۰ تومان در اختیار واردکنندگان گندم قرار می دهد تا نان به قیمت ارزان به دست مصرف کننده برسد. اما عاقبت این سیاست حمایتی آن طور که مورد نظر مسئولان است؛ بخیر نمی شود.

فسادهای حوزه گندم و آرد و دیگر کالاهای اساسی سبب شد تا دولت موضوع حذف یارانه ارزی را بررسی کند. با وجود پیشنهاد دولت در خصوص حذف ارز ترجیحی تعدادی از کالاهای یارانه ای اما مجلس با آن موافقت نکرد و تخصیص این ارز برای سال آینده دوباره تصویب شد. 

محسن دهنوی عضو کمیسیون تلفیق بودجه ۱۴۰۱ تاکید می کند: ۹ میلیارد دلار ارز ترجیحی جهت واردات کالاهای اساسی و دارو، تخصیص یافته است. به گفته او بر اساس مصوبه کمیسیون تلفیق بودجه ۱۴۰۱ مقرر شده است که در سال آینده حدود ۹ میلیارد دلار بابت واردات کالاهای اساسی و دارو ارز ترجیحی تخصیص داده شود. همچنین در سال بعد، خرید تضمینی گندم نیز با قیمت هر کیلو ۹۵۰۰ تومان انجام خواهد شد.

دهنوی در پاسخ به اینکه در بحث تخصیص ۹ میلیارد دلار ارز ۴۲۰۰ تومانی جهت واردات کالاهای اساسی، خبری مطرح می‌شود که گویا قیمت نان آزاد خواهد شد، آیا در این باره در کمیسیون تلفیق تصمیم خاصی لحاظ شده است؟ خاطرنشان می کند:‌ اتفاقاً اصلاً قرار نیست قیمت نان آزاد بشود، نه دولت چنین پیشنهادی داده است و نه کمیسیون تلفیق چنین نظری دارد؛ بر این اساس به هیچ وجه بحث آزادسازی قیمت نان مطرح نیست. حداقل قیمت خرید تضمینی گندم ۹۵۰۰ تومان لحاظ شد تا از این طریق از کشاورزان برای کاشت گندم حمایت شود. این بحث اصلاً ارتباطی به حذف یارانه گندم و نان ندارد. دولت یارانه‌اش را باید کمافی‌السابق بدهد و می‌خواهد و این روند ادامه خواهد داشت.