به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از همشهری، در این وضعیت، شرکت‌های هواپیمایی برای کاهش ضرر و زیان و جذب هر‌چه بیشتر مشتریان موجود، بهای بلیت خود را تا کف نرخ‌نامه مصوب سازمان هواپیمایی کشوری کاهش داده‌اند؛ به‌گونه‌ای که مثلا، بلیت مسیر تهران به قشم که تا قبل از شیوع کرونا نزدیک به یک‌میلیون تومان فروخته می‌شد، حالا به کف قیمتی نرخ‌نامه مصوب سازمان هواپیمایی کشوری یعنی 262هزار و 700تومان رسیده است.
پرهیز پسندیده شهروندان از انجام سفرهای غیرضروری، حجم مسافرت‌های زمینی، هوایی و عمومی را به‌شدت کاهش داده که فرودگاههای خلوت، ترمینال‌های خالی و ایستگاه‌های متروی کم‌ترافیک از شواهد آن است. در این میان، بخشنامه‌های صادر‌شده از ستاد ملی مقابله با کرونا مبنی بر اینکه بلیت‌های قطار و هواپیما باید بدون پرداخت جریمه باطل شوند هم به افت هر‌چه بیشتر مسافران دامن‌زده و در عوض ترافیک راه‌های پاسخگویی سایت‌های فروش بلیت را به‌شدت بالا برده است. پیگیری‌ها از چند سایت مطرح فروش بلیت قطار و هواپیما نشان می‌دهد باوجوداینکه پشتیبانی این سایت‌ها، پاسخگویی به پرسش معمول مشتریان را به فایل‌های راهنما ارجاع داده‌اند، باز هم میزان تماس‌های ورودی آنها به حدی بالاست که مشتری باید زمانی بین 30 تا 60دقیقه در انتظار فرارسیدن نوبت بماند.
فرودگاههای خلوت؛ پروازهای خالی
هراس از شیوع ویروس کرونا، نه‌تنها ترافیک پروازهای شخصی و تفریحی را به‌شدت پایین آورده، بلکه تعداد مسافران اداری و دولتی را نیز کاهش داده است. افت سفرهای اداری و دولتی خصوصا در مورد استان‌های جنوبی، که پذیرای مهندسان و کارکنان شرکت نفت هستند، بیشتر بوده؛ به‌گونه‌ای که مسئولان فرودگاههای استان‌های خوزستان و بوشهر از کاهش قابل‌توجه آمار مسافرت‌های منتهی به این مقاصد خبر می‌دهند. کمال دهقان منشادی، مدیرکل فرودگاههای استان بوشهر می‌گوید: در یک هفته اخیر آمار مسافرت‌ها بسیار کم شده، پروازهای اداری خیلی کم و پروازهای مسافربری عادی نیز به‌شدت کاهش یافته است. به عقیده او، با تشدید خطر شیوع کرونا، به‌طور خودکار افرادی که به استفاده از وسایل نقلیه عمومی به‌ویژه هواپیما تمایل داشته‌اند، دیگر چنین تمایلی ندارند و اقبال عمومی به مسافرت کم شده است.
هرج‌ومرج در ابطال بلیت
با توجه به شرایط به‌وجود آمده پس از انتشار ویروس کرونا در کشور که به لغو پذیرش اتباع ایرانی در تعدادی از فرودگاههای خارجی و تعلیق موقت برخی پروازها منجر شد، سازمان هواپیمایی کشوری بخشنامه استرداد بلیت هواپیما بدون دریافت جریمه را به تمام شرکت‌های هواپیمایی داخلی و نمایندگی‌های کل فروش شرکت‌های هواپیمایی خارجی ابلاغ کرد و بر این اساس از تاریخ 5اسفندماه امسال، استرداد وجه بلیت پروازهای داخلی و خارجی بدون دریافت جریمه الزامی شده، این در حالی است که بسیاری از کسانی که بلیت‌های خود را باطل کرده‌اند، مدعی‌اند به‌خاطر ابطال بلیت جریمه شده‌اند و پیگیری آنها از ایرلاین‌ها نیز نتیجه مؤثری در بر نداشته است. در یکی از موارد، یکی از خبرنگاران بلیت رفت‌وبرگشت خود به مشهد را در تاریخ 7 اسفند و 2روز قبل از زمان انجام پرواز باطل کرده و ایرلاین مربوط طبق قواعد و مقررات قبلی نسبت به کسر جریمه از وجه بلیت او اقدام کرده است. این ایرلاین اعلام کرده هنوز بخشنامه سازمان هواپیمایی کشوری به آنها ابلاغ نشده است. سخنگوی سازمان هواپیمایی کشوری 4روز پیش از الزامی‌بودن استرداد بلیت پروازهای داخلی و خارجی بدون دریافت جریمه از تاریخ 5اسفندماه تا اطلاع ثانوی خبرداده و بر لزوم پایبندی همه ایرلاین‌ها و دفاتر فروش به این بخشنامه تأکید کرده بود. رضا جعفرزاده می‌گوید: براساس بخشنامه سازمان هواپیمایی کشوری، مسافرانی که تاکنون در مسیرهای داخلی و خارجی به خرید بلیت سفر اقدام کرده‌اند و به‌دلیل شرایط کنونی (انتشار ویروس کرونا) درخواست ابطال آن را دارند، لازم است تا اطلاع ثانوی عملیات استرداد بلیت آنان در مسیر رفت‌وبرگشت بدون هرگونه اعمال جریمه انجام شود. او همچنین نمایش، صدور و ایجاد هرگونه تعهد در مسیرهای خارجی مورد نظر از تاریخ ابلاغ این بخشنامه را ممنوع اعلام کرده؛ اما بررسی‌ها نشان می‌دهد باوجود تذکر مکرر سازمان هواپیمایی کشوری، همچنان فروش و عرضه بلیت و ایجاد تعهد در برخی از سایت‌های فروش یا دفاتر خدمات مسافرت هوایی در قالب تور مسافرتی در مسیرهای غیرقابل‌انتقال ادامه دارد. به گفته جعفرزاده، این متخلفان بدون هرگونه اغماض به مراجع ذیربط ارجاع می‌شوند و مسئولیت هرگونه ایجاد تعهد به‌عهده صادرکننده بلیت خواهد بود.
شرایط خودخوانده ایرلاین‌ها برای استرداد وجه بلیت
بررسی‌ها نشان می‌دهد باوجود آنکه سازمان هواپیمایی کشوری هیچ شرط و شروطی برای ابطال بلیت مسافران بدون دریافت وجه تعیین نکرده، ایرلاین‌های داخلی عمدتا شرایط خودخوانده‌ای برای باطل‌کردن بلیت قرار داده‌اند. همچنین اگرچه در بخشنامه سازمان هواپیمایی کشوری به‌صراحت آمده ایرلاین‌ها باید تا اطلاع ثانوی بلیت‌ها را بدون جریمه باطل کنند، اغلب ایرلاین‌ها از طریق سایت‌های فروش بلیت هواپیما، به مشتریان خود اعلام کرده‌اند این اقدام را در قبال بلیت‌های صادر‌شده برای پروازهای یک بازه زمانی خاص انجام می‌دهند و کنسل‌کردن بلیت خارج از این بازه زمانی مشمول پرداخت جریمه کنسلی خواهد بود. یکی از شروط مشترک میان همه ایرلاین‌ها برای باطل‌کردن بلیت بدون جریمه این است که مسافر بلیت خود را قبل از ابلاغ بخشنامه و حتی قبل از شروع اسفندماه خریده باشد و درخواست ابطال را نیز (بسته به هر ایرلاین) 3تا 24ساعت قبل از پرواز ارائه داده باشند. به‌عنوان‌مثال، یکی از ایرلاین‌ها، درخواست‌های ابطال بلیت در مسیرهای داخلی را منوط به اینکه تا ۲۴ساعت قبل از پرواز در سایت ثبت شده باشد، بدون جریمه انجام خواهد داد. همچنین یک شرکت هواپیمایی دیگر، بلیت‌هایی که تاریخ صدور آنها قبل از یکم اسفندماه باشد و استرداد بلیت تا ۳ ساعت قبل از پرواز در سایت ثبت شده باشد را بدون جریمه باطل خواهد کرد. در این میان یکی از ایرلاین‌های کوچک اعلام کرده فقط بلیت‌های صادر شده قبل از 6اسفند را منوط بر اینکه قبل از 10اسفند و تا ۱۲ساعت قبل از پرواز کنسل شوند، مشمول این بخشنامه خواهد کرد.
