در کنار جریان تولید و مصرف(خلق ثروت با توان داخل) چند نکته مهم در سخنان رهبری مشاهده میشود که الزامات تحقق شعار سال است.مبارزه با قاچاق،پرهیز از ورود سرمایه به حوزه های غیر مولد( دلالی) ، فرهنگ سازی روی کالای ایرانی(تعصب)
باید توجه داشت شعار امسال نباید بهانه ای برای برند سوزی(در مورد برندهای خارجی که در ایران تولید میشوند) ، افزایش درجه انحصار در اقتصاد(بدلیل حذف رقابت در بازارها) ، افزایش ریسک سرمایه گذاری خارجی(به بهانه حمایت از تولید داخل)، کاهش بهره وری(بدلیل حمایتهای بی هدف) و در نتیجه تحمیل کالایی با هزینه بیشتر و کیفیت کمتر بر جامعه شود.
ملاک اصلی کالای ایرانی باید ایجاد شغل باشد(در کنار سایر شاخصه ها نظیر ارزش افزوده،دانش فنی یا خودکفایی). پس هر تولیدی در کشور انجام شود (ولو برند خارجی باشد یا بخشی از ارزش افزوده تولید ان نصیب شرکت اصلی شود) که بواسطه سرمایه گذاری و ایجاد شغل روانه بازار شود باید حمایت شود. بدیهی است هر چه به سمت کالاهایی با برند و دانش فنی داخلی حرکت کنیم میزان حمایت بیشتر و هر چه بسمت کالاهای قاچاق ( که حتی حقوق دولتی را هم نمیپردازند) حرکت کنیم مبارزه باید تشدید شود.
برخی اقدامات کوتاه مدت می تواند در تحقق شعار امسال تاثیرگذار باشد:
در بخش مبارزه با قاچاق؛ اجرای کد رهگیری برای کالاها(بخصوص واردات) با هدف شفاف کردن مسیر از مبدا تا خرده فروشی.
نصب صندوقهای فروش مکانیزه در سطح خرده فروشی برای مقابله با عرضه کالای قاچاق
تقویت و استمرار سامانه پنجره واحد گمرک و الزام رویه های تجاری(مثل امتیازات مناطق آزاد،کوله بری و ته لنجی) بر اتصال به این سامانه با هدف شفاف شدن هر چه بیشتر تجارت خارجی.
در بخش حمایت از تولید داخل همانطور که بارها گفته شده اقدام موثر در ؛
نظام بانکی (کاهش نرخ سود تسهیلات)
بهبود محیط کسب و کار
تقویت دیپلماسی اقتصادی
و قاعده مند کردن ، رقابت پذیر کردن و قابل پیش بینی کردن تولید و تجارت
از دیگر اقدامات کوتاه مدت میتوان از اصلاح ساختار تشکیلاتی بخش خصوصی نام برد. ساختار کنونی نه تنها حمایتی از بخش خصوصی واقعی نمیکند بلکه رانت رسمی و سازمان یافته انهم برای حلقه های اصلی این تشکلها را ایجاد کرده است.
در کنار همه این اقدامات اما باید رسانه ها و بخصوص رسانه ملی اقدامات وسیعی در مورد فرهنگ سازی و اصلاح الگوی مصرف(بند ۸ و ۲۱ سیاستها) صورت دهد. در فرهنگ سازی بحث القاء نیست بلکه اقناع است و این کار ظرافت های خاص خود را دارد.
یادآوری این نکته حائز اهمیت است که بخش مهمی از تحقق شعار سال در گرو عمل به اقتصاد دانش بنیان است(بند ۲). مهمترین حمایت از تولید و مصرف کالای ایرانی اول کاهش هزینه تمام شده و دوم بهبود کیفیت تولید است و این مهم ممکن نیست مگر با تغییر شیوه تولید از روش سنتی به دانش بنیان.
باید همچنین توجه داشت اگر بنا بود حمایت از کالای ایرانی با بخشنامه یا حتی قانون انجام شود تا کنون این مهم محقق شده بود. اینکه بعد از چهار سال از ابلاغ سیاستهای اقتصاد مقاومتی رهبر معظم انقلاب شعار سال را حمایت از کالای ایرانی تعیین فرمودند خود گواهی بر این مدعاست که بستر تحقق این حمایت برخوردهای احساسی، بخشنامه های کم اثر و نقدهای مخرب (و بعضا جناحی) نیست.
اگر اقتصاد را از نگاه اقتصاد مقاومتی بنگریم و ۲۴ بند سیاستهای اقتصاد مقاومتی را بخواهیم در ۳ کلمه خلاصه کنیم به شعار " حمایت از کالای ایرانی" میرسیم.این فرصت را به فال نیک بگیریم، اول مطمئن شویم فهم درستی از شعار امسال داریم و بعد به اقدام عملی در عرصه های اصلاح، اطلاع رسانی یا سیاستگذاری بپردازیم.
*تحلیلگر اقتصادی
