به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از آرمان، وحید شقاقی‌شهری، کارشناس اقتصادی می‌گوید: «ترامپ عملا نتوانست برگه‌ای درباره تخطی ایران از برجام رو کند.»
به‌نظر شما تاثیر اظهارات ترامپ بر اقتصاد ایران چیست؟
خوشبختانه سخنرانی ترامپ از سوی محافل بین‌المللی با واکنش‌منفی مواجه شد؛ یعنی یکی از اتفاقات خوبی که رخ داد، این بود که هم اروپایی‌ها و هم شرکای آسیایی ایران مثل روسیه و چین واکنش‌منفی نشان دادند. آقای ترامپ عملا نتوانست برگه‌ای درباره تخطی ایران از برجام رو کند؛ یعنی چیزی دستش نبود. این موضوع هم جزو بحث‌هایی بود که ضعف بیانات ایشان را نشان می‌داد. در این میان صحبتی که خانم موگرینی ابراز داشت، دلگرم‌کننده بود؛ ایشان اذعان داشتند که طرف‌های اروپایی معتقدند ایران به برجام پایبند بوده است. قبل از صحبت‌های ترامپ، برداشت من این بود که بازار واکنش بیشتری نشان بدهد، ولی از جمعه‌شب به این نتیجه رسیدم که واکنش اقتصاد ایران به اظهارات ترامپ نسبت به قبل از سخنرانی ایشان، چندان تفاوتی نخواهد کرد، چون آقای‌ترامپ قبل از سخنرانی جمعه‌شب مدام علیه ایران سخنرانی کرده و بازار‌ها تقریبا خودشان را با مباحثی که او مطرح کرده بود، مطابقت دادند. سخنرانی جمعه‌شب به صحبت‌های قبلی ترامپ چیزی اضافه نکرد تا شاهد تکانه بزرگ یا شوک منفی در اقتصاد ایران باشیم.
حتی اتحادیه اروپا، شریک‌قدیمی و استراتژیک ایالات‌متحده، با اظهارات ترامپ همراهی نکرد. فکر می‌کنید این عدم‌همراهی ادامه داشته باشد؟
ترامپ به‌دلیل ضعف‌رفتاری و عدم‌ثبات تصمیماتش نمی‌تواند اروپا را راضی یا همراه کند. وقتی اروپا مشاهده می‌کند که رفتارهای رئیس‌جمهور آمریکا رفتارهای معقولانه‌ای طی یکی‌دوسال اخیر نبوده و عمدتا بعد از مدتی از تصمیمات خود عدول کرده، یا رفتار‌هایی ملی‌گرایانه از خود نشان داده و ثبات‌مدیریت در تصمیمات و رفتارهای ایشان مشاهده نمی‌شود، خود را در مقابل پدیده‌ای می‌بینند که نمی‌توان به آن اعتماد کرد. از این منظر، اروپایی‌ها می‌خواهند استقلال‌نسبی خود را در تصمیم‌گیری درباره برجام حفظ کنند. اتحادیه اروپا به این نتیجه رسیده که عملا اگر بتواند با طرف ایرانی روابط اقتصادی خود را مستحکم کند، به‌نفع بازار‌های کشورهای عضو تمام خواهد شد. به هر حال ایران بازار مصرفی برای فرانسوی‌ها، آلمانی‌ها و دیگر کشورهای اروپایی به حساب می‌آید. به‌نظر می‌رسد اتحادی که اروپایی‌ها در دوران اوباما با آمریکا برقرار کردند، در سال‌های آینده مشاهده نخواهد شد، اما الان حتی در داخل کاخ‌سفید هم ما شاهد نظرات متفاوتی درمورد برجام هستیم. لذا دوگانگی و تعارض منافع درون آمریکا به اروپایی‌ها این ندا را می‌دهد که می‌توانند در تصمیماتشان استقلال و عدم‌همراهی با ترامپ را اتخاذ کنند. به‌هرحال اروپایی‌ها چشمداشتی به بازار ایران دارند و برقراری روابط با ایران هم به‌نفع اقتصاد آنهاست و هم بخش‌هایی از مشکلات ایران را برطرف خواهد کرد.
برخی معتقدند اظهارات اخیر ترامپ نشان‌دهنده آغاز جنگ اقتصادی با ایران است. در این زمینه دولت چه استراتژی‌هایی را باید پیگیری کند؟
آقای روحانی جمعه‌شب در پایان سخنرانی خودشان بر اقتصاد مقاومتی تاکید داشتند. لازم است بحث وابستگی ما به اقتصاد جهانی و به‌ویژه به آمریکا و شوکی که ممکن است از طرف آمریکایی به اقتصاد ایران تحمیل شود، کاهش پیدا کند. الان آمریکا درصدد است بازار‌های نفتی ایران را تصاحب کند. برای‌مثال، یکی از بازار‌های مصرفی نفت ایران، کشور هند بوده که آمریکایی‌ها تلاش دارند آن را به دست بیاورند. این امر درنهایت به اقتصاد ایران ضربه می‌زند. در این بخش ضروری است اولا با شرکای تجاری مذاکره و قرارداد‌های بلندمدت با آنها تنظیم شود و ثانیا باید مراقبت از تکانه‌های نفتی را جدی گرفت. تنوع مراکز صادراتی و وارداتی برای اقتصاد ایران بسیارمهم است. ما باید انحصار را در حوزه تجارت‌خارجی بشکنیم. همچنین یکی دیگر از محور‌ها، بحث دلار است؛ اقتصاد ایران به‌شدت وابسته به دلار است. متاسفانه عمده محصولات مصرفی ما وارداتی است؛ واردات یعنی وابسته به دلاربودن. یکی از استراتژی‌های مهم این است که حداقل وابستگی خود را به واردات کالا‌های ضروری و استراتژیک کاهش دهیم. همچنین ایران باید پیمان‌های پولی دوجانبه یا همه‌جانبه را دنبال کند، این امور می‌تواند ریسک اقتصادی از سوی آمریکا را کاهش دهد.
