توسعه صادرات غیرنفتی در شرایط کنونی اقتصاد ایران از مهم‌ترین مسائل سیاسی و اقتصادی است که مسئولان دولت دوازدهم باید در نظر داشته باشند، از این رو توسعه صادرات غیرنفتی نه تنها از دیدگاه ارزآوری، بلکه از نظر ایجاد اشتغال در داخل کشور از اولویت و اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. تنوع صادرات غیرنفتی نه تنها از دیدگاه اقتصادی، بلکه به عنوان یک راه حل سیاسی در راستای پیشبرد اهداف دولت نیز موثر واقع می‌شود، به همین سبب اندیشه گسترش صادرات غیرنفتی از دیرباز در سطحی گسترده مورد توجه مسئولان قرار گرفته است.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از آرمان ، جمشید عدالتیان شهریاری، اقتصاددان و عضو اتاق بازرگانی در مورد اصلاحاتی که باید در زمینه تجارت خارجی صورت گیرد می‌گوید: «یکی از مسائلی که باید در اولویت قرار گیرد رفع مشکلات در زمینه ارتباط با بانک‌های خارجی است. عدم ارائه خدمات بانکی از سوی بانک‌های خارجی مشکلات صادرات کشور را بیشتر کرده است. اولویت‌های بانکی در سراسر جهان دیپلماسی تجاری و اقتصادی شدیدی را می‌طلبد تا روابط بیشتری برقرار شود.»
باتوجه به اینکه گزینه معرفی شده برای وزارت صنعت، معدن و تجارت آقای محمد شریعتمداری است که پیش از این وزیر بازرگانی بوده و به نظر می‌رسد قرار است توجه بیشتری به بخش بازرگانی شود و از آنجا که برای تداوم رشد اقتصادی صادرات غیر نفتی مهم است، نظرتان را در این مورد بفرمایید؟
صادرات غیرنفتی در افزایش تولید تاثیرگذار و در ایجاد اشتغال و برطرف شدن بیکاری دخیل است. بر همین این اساس توجه به صادرات غیرنفتی و اقدامات موثر در جهت بهبود آن اهمیت بسیاری دارد. آقای شریعتمداری فرد با تجربه‌ای هستند و با توجه به سوابقی که دارند می‌توان انتظار داشت در شرایط سختی که اکنون وجود دارد عملکردهای موفقیت آمیزی در زمینه تجارت خارجی داشته باشند. ایشان تجربه بسیاری در زمینه بازرگانی و حتی صنعت دارند و در این چهار سال معاون اجرای رئیس‌جمهور بوده‌اند. بنابراین فرد بی تجربه‌ای نیستند. به رغم اینکه در وزارت بازرگانی تجربه بیشتری نسبت به وزارت صنایع دارند امید می‌رود جهتگیری صادرات بیشتر شود و از طرف دیگر صنایعی که قادرند برای بازارهای خارجی فعالیت کنند رشد بیشتری پیدا کنند، اما با این همه، ایشان باید نسبت به صنایعی که در حال رکود است و همچنین مشکلاتی که اکنون وجود دارد توجه بیشتری داشته باشند. آقای شریعتمداری فرد مناسبی برای این سمت هستند. فکر می‌کنم اتاق‌های بازرگانی صنایع و معادن تمام کشور و بخش خصوصی نیز از ایشان حمایت کنند. باید برای ایشان آرزوی موفقیت کرد.
درمورد کارویژه‌های دولت دوازدهم در حوزه تجارت خارجی و اصلاحاتی که باید در این زمینه صورت گیرد، توضیح بفرمایید؟
ما با مشکلاتی در زمینه صادرات و اصولا تجارت مواجه هستیم که برخی از مشکلات به سال‌های گذشته باز می‌گردند و برخی در چند سال اخیر به وجود آمده اند و با توجه به شرایط موجود رفع آنها باید در اولویت قرار گیرد. صادرات ایران در سال‌های اخیر تحت تاثیر تحریم‌های بین‌المللی به ویژه تحریم‌های بانکی قرار داشت، بنابراین نتوانست به رشد قابل توجهی دست یابد. نمی‌توان گفت که در سال‌های اخیر هیچ‌رشد صادراتی نداشته ایم، اما در حقیقت کشور به رشد مورد نیاز و مورد نظر نرسیده است. در واقع اگرچه رشد منفی نداشته ایم، اما به اهداف اقتصادی مورد نیازمان نرسیده‌ایم. صادرات نیازمند مدیریت کارآمد است. زمانی صادرات مهم و با ارزش است که ارزش افزوده قابل توجهی ایجاد کند. یقینا با خام‌فروشی نمی‌توان انتظار ایجاد ارزش افزوده داشت. زمانی هم که ارزش افزوده ایجاد نشود اشتغال و صادرات ایجاد نمی‌شود. زمانی صادرات غیر نفتی می‌تواند موثر باشد که به جای خام‌فروشی با تولیدات بتوانیم ارزش افزوده ایجاد کنیم. هر چه ارزش افزوده صادرات بیشتر شود اشتغال بیشتری ایجاد می‌کند. در واقع کیفیت صادرات بسیار مهم است، چرا که نوع صادرات و کیفیت آن برافزایش اشتغال تاثیر گذار است. یکی از مسائلی که باید در اولویت قرار گیرد رفع مشکلات در زمینه ارتباط با بانک‌های خارجی است. عدم ارائه خدمات بانکی از سوی بانک‌های خارجی مشکلات صادرات کشور را بیشتر کرده است. اولویت‌های بانکی در سراسر جهان دیپلماسی تجاری و اقتصادی شدیدی را می‌طلبد تا روابط بیشتری برقرار شود و زمینه برای فعالیت بیشتر شرکت‌های مختلف به ویژه شرکت‌هایی که برای مواد اولیه صادرات دارند، فراهم شود. متاسفانه در حال حاضر مشکلات در زمینه دریافت خدمات از بانک‌های خارجی افزایش پیدا کرده است. به رغم اینکه این مسائل به بانک مرکزی مربوط می‌شود، اما امیدواریم آقای شریعتمداری هم در این زمینه فعالیت بیشتری داشته باشند. اکنون بازارهای منطقه مانند بازار عراق سوریه، افغانستان، ترکمنستان و آسیای مرکزی بیشتر مورد توجه بازرگانان ایرانی هستند. به ویژه روسیه که دریافت ویزا برای صادرات را لغو و روابط تجاری بیشتری را برقرار کرده و امیدواریم با ادامه این روابط و ایجاد بازارهای جدید تجارت خارجی افزایش یابد.
هماهنگی بخش بازرگانی و بخش صنعت چقدر می‌تواند در رشد اقتصادی و اقتصاد صادرات محور موثر باشد؟
علاوه بر تجارت خارجی بازارهای داخلی نیز اهمیت بسیاری دارند و صنایع باید به روش‌هایی پایه ریزی شوند که اولویت اول رفع کمبودهای داخل کشور باشد و سپس بازارهای جهانی مورد توجه قرار گیرند. در صورتی که بخش بازرگانی و بخش صنایع هماهنگی لازم را داشته باشند بیشتر می‌توان انتظار عملکرد بهتر در زمینه تجارت خارجی را داشت. زمانی که وزارت بازرگانی بازارهای جدیدی را در کشورهای دیگر تشخیص دهد همان محورها می‌توانند صنایع جدیدی را ایجاد و یا در توسعه آنها کمک کنند تا از این بازارهای جدید استفاده بیشتری صورت گیرد، بنابراین این هماهنگی بسیار لازم است. در بسیاری از کشورهای جهان این دو وزارتخانه به صورت یک مجموعه ادغام شده‌اند. اخیرا در ایران این ایده مطرح شده بود که این دو وزارتخانه تفکیک شوند و اکنون به نظر می‌رسد این نظریه منتفی شده. امیدواریم این هماهنگی بین بخش بازرگانی و صنایع در این وزارتخانه بیشتر شود و مشکلات فعلی درون وزارتخانه نیز حل شود.
