۲۵ مهر سال ۱۳۱۵ وزارت آب و برق برای برق رسانی به منازل و معابر شهر تهران تاسیس شد؛سابقه ای ۸۱ ساله برای وزارتخانه ای که امروز نیرو نامیده می شود. در سال ۱۳۲۲ وظیفه اصلاح امور آبیاری نیز به این وزارتخانه سپرده شد. به دنبال آن برای انسجام و هماهنگی بین خدمات آب و برق در کشور تشکیل وزارت آب و برق پیشنهاد و سپس تاسیس شد. به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از خبرآنلاین، ترکیب «وزارت آب وبرق» اولیه از سازمان آب تهران، بنگاه برق تهران، بنگاه مستقل آبیاری، اداره کل لوله کشی آب تهران، آب و برق خوزستان، آب و برق کرج و اداره حفاظت از تاسیسات سدهای لار و لتیان و یا سایرسازمان های دولتی که برای احداث و بهره برداری از سدها و منابع آب وبرق کشور به وجود آمده بودند؛ تشکیل شد.
در سال های بعد این وزارتخانه موظف به تشکیل شرکت های برق منطقه ای برای اجرای طرح های برق رسانی در کشور شد. با توجه به تاسیس «سازمان انرژی اتمی ایران» برنامه بر این شد وظیفه مطالعه و به کار گیری سایر انرژی های تجدید پذیر به وزارت آب و برق سپرده شود. به دنبال اضافه شدن وظایف این وزارتخانه، در سال ۱۳۵۳ قانون تاسیس «وزارت نیرو »تصویب شد.
یکی از وظایف وزارت نیرو در بخش های برق و انرژی، سیاست گذاری و برنامه ریزی کلان انرژی و ایجاد تعادل بین عرضه و تقاضای برق و حفظ کیفیت آن در راستای توسعه پایدار و امنیت عرضه انرژی کشور است.
در شرح وظایف اوزارت نیرو مواردی مثل ارتقاء بهره وری و بهره گیری از فناوری های نوین، سازگاری با محیط زیست و متناسب با زیرساخت های حال و آینده و توسعه مشارکت و بهره‌وری منابع انسانی متخصص و خلاق به عنوان ارزشمندترین دارایی، نقشی مؤثر در رفاه اجتماعی و تبادل برق با کشورهای منطقه اشاره شده است و به همین منظور وزارت نیرو در راستای کاهش شدت انرژی، افزایش خوداتکایی و توسعه کاربرد انرژی‌های تجدیدپذیر اقدام می کند.
یکی دیگر از وظایف این وزارت نیرو در بخش آب و فاضلاب تأمین پایدار نیازهای پایه آب شرب و بهداشتی و همچنین جمع آوری، انتقال و تصفیه فاضلاب، استفاده مجدد و یا دفع بهداشتی پساب است.
ایران کشوری است با منابع آب محدود. مدیریت استفاده از این منابع و سیاست گذاری در این زمینه یکی از کارهای این وزارت نیرو است.
بر اساس گزارش ها،وزارت نیرو در توسعه کشور نقش حیاتی و تعیین کننده‌ای دارد، چرا که در زمینه آب، کشور با تنگناهای جدی مواجه است، بنابراین مدیریت منابع آب می طلبد که از وزارت نیرو حمایت شود، تا این دغدغه ها به حداقل برسد.
دو چالش مهم این وزارتخانه در دولت دوازدهم مدیریت کم آبی و مصرف برق است. هرچند که مطالبات بسیاری از بخش خصوصی بر دوش این وزارتخانه مانده که حالا باید وزیر تازه نفس برای حل آن چاره اندیشی کند .
در ۳۹ سال اخیر، بعد ازانقلاب ۹ وزیر مدیریت این وزارت خانه را به عهده داشتند.
*محمد تقی بانکی از سمت خود استعفا داد و جایگزین او بیژن نامدار زنگنه وزیر نیرو دولت چهار شد.
