در این لایحه بودجه عمرانی کشور افزایش چشمگیری داشت. دولت برای سال آینده نفت را ۵۵ دلار و ارز را ۳۳۰۰ تومان پیش بینی کرد. همچنین در بودجه ۹۶ جزئیات طرح هدفمندی یارانه‌ها و افزایش قیمت حامل‌های انرژی بررسی نشده که از ضعفهای این لایحه است. عده‌ای از کارشناسان بر این باورند که نفت باید از لایحه بودجه کنار گذاشته شود و عده ای دیگر می‌گویند که نمی‌توانیم این اقدام اساسی را انجام دهیم. از طرفی درآمدهای مالیاتی بیش از درآمدهای نفتی در نظر گرفته شده که اتفاقی جدید است.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از آرمان ، غلامرضا حیدری کرد زنگنه، اقتصاددان و رئیس سابق سازمان امور مالیاتی کشور می‌گوید:«باید گفت عددی که در بودجه برای مالیات‌ها پیش‌بینی شده دور از دسترس نیست و می‌تواند تحقق پیدا کند.»
لایحه بودجه سال ۹۶ با تغییر و تحولاتی تقدیم مجلس شد. به عنوان مقدمه بودجه سال آینده را چطور ارزیابی می‌کنید؟
بودجه سال ۹۶ انبساطی بسته شد. این موضوع می‌تواند کمک کند تا بتوانیم از رکود خارج شویم. برای اولین بار هم سهم مالیات‌ها افزایش پیدا کرد و از درآمدهای نفتی هم بیشتر شد. همین اتفاق بسیار مثبت ارزیابی می‌شود و می‌تواند نوید روزهای خوبی را به اقتصاد ایران دهد.
درآمدهای مالیاتی در بودجه سال آینده دو هزار میلیارد تومان بیشتر از درآمدهای نفتی در نظر گرفته شده است. به نظر شما با توجه به شرایط رکودی که وجود دارد، امکان دارد این درآمدها تحقق پیدا کند؟
به طور کلی ما در ایران نسبت به GDP شکاف مالیاتی داریم که بخشی از این شکاف به خود کارایی سازمان امور مالیاتی مربوط می‌شود و بخش دیگر آن مربوط به فرارهای مالیاتی می‌شود. مساله قاچاق و عدم شفافیتی که وجود دارد مسائلی است که در حال حاضر به شکاف مالیاتی انجامیده است، ضمن آنکه مالیات بر ارزش افزوده هم اکنون جا افتاده و به صورت مالیات بر عملکرد شانه به شانه پیش می‌رود. بنابراین درباره مالیات‌ها باید گفت بخشی از آنها عملکردی است و بخشی دیگر مالیات بر مصرف است. طبیعی است کسانی که مصرف بالایی دارند باید مالیات بیشتری نیز بپردازند. اگر ما پایه مالیاتی کشور را گسترش دهیم، مالیات بر ارزش افزوده می‌تواند کاستی‌های موجود را جبران کند. باید فشار را از روی پایه‌های فعلی کم کنیم تا به افراد کم درآمد فشار وارد نشود. بنابراین کشف منابع جدید مالیاتی و توجه به مالیات بر ارزش افزوده و شفاف‌سازی حساب‌ها می‌تواند وضعیت مالیاتی کشور را تغییر دهد. به طور کلی هزینه‌های جاری مملکت باید از طریق مالیات‌ها تامین شود. در نتیجه باید گفت عددی که در بودجه برای مالیات‌ها پیش‌بینی شده دور از دسترس نیست و می‌تواند تحقق پیدا کند.
بسیاری از کارشناسان عنوان می‌کنند که ما باید نفت را از لایحه بودجه کنار بگذاریم. با توجه به اینکه درآمدهای نفتی در سال گذشته با بررسی بودجه این سال محقق نشد، شما فکر می‌کنید ما چگونه می‌توانیم بودجه را بدون توجه به نفت ببندیم؟
نفت ثروتی ملی است. یک کشور اگر منابع زیرزمینی و معادن خود را که متعلق به همه نسل‌هاست مصرف کند به مشکل بر می‌خورد. بر همین اساس چنین منابع با ارزشی باید سرمایه‌گذاری شود؛ اقدامی که نروژ و مالزی انجام دادند. این کشورها نفت را خارج از بودجه قرار دادند؛ کاری که باید سال‌ها پیش انجام می‌دادیم. به طور کلی اگر بخواهیم در سطح اقتصاد خرد نگاه کنیم استفاده از نفت و منابع طبیعی مانند این است که خانواده‌ای بخواهد فرش زیر پای خود را برای آنکه خرج مصرف روزانه را تامین کند، بفروشد. امروز به دلیل بزرگی دولت، تعداد وزارتخانه‌ها، کارکنان دولت و... که دولت ما را به یکی از بزرگ‌ترین دولت‌های دنیا به نسبت جمعیت تبدیل کرده است، نمی‌توانیم نفت را از بودجه کنار بگذاریم. این کاهش هزینه‌ها به یکباره امکانپذیر نیست. در حال حاضر بیش از ۹۰ درصد درآمدهای دولت صرف دستمزد کارکنان دولت می‌شود. بنابراین اقدامی که دولت یازدهم در بودجه انجام داده است بسیار مثبت ارزیابی می‌شود، اما از آن طرف هم دولت باید هزینه‌های خود را تا حد امکان کاهش دهد و باید بار مالی و مدیریتی خود را کم کند. باید برون سپاری و خصوصی سازی در دستور کار قرار گیرد. دولت باید تمام این اقدامات را انجام دهد تا نفت را برای سرمایه‌گذاری هزینه کند.
سهم صندوق توسعه ملی در بودجه سال آینده ۲۰ درصد در نظر گرفته شده است. به نظر شما نباید سهم صندوق توسعه ملی افزایش پیدا کند؟
باید سهم صندوق توسعه ملی را تا حد امکان افزایش دهیم. به عبارت ساده‌‌تر باید کل درآمدهای نفتی را به صندوق توسعه ملی واریز کنیم. البته در حال حاضر با این حجم دولت و تعداد کارکنان و به طور کلی هزینه‌های جاری امکانپذیر نیست که بتوانیم سهم صندوق توسعه ملی را افزایش دهیم. باید تدابیری بیندیشیم که صندوق توسعه ملی به صندوق سرمایه‌گذاری کشور تبدیل شود و تمام درآمدهای این صندوق صرف پروژههای عمرانی و زیرساخت‌های کشور صرف شود.
درباره حامل‌های انرژی و یارانههای نقدی باید گفت که در بودجه سال گذشته درباره این دو موضوع اساسی سخن گفته نشد. در بودجه امسال هم افزایش حامل‌ها بررسی نشده است. ارزیابی شما از این موضوعات چیست؟
قیمت حامل‌های انرژی باید افزایش پیدا کند و به عبارت دقیق‌‌تر هر سال باید افزایش پیدا کند. انرژی ارزان یکی از مبناهای اتلاف انرژی و نیروست. البته ما کشوری هستیم که در تمام زمینه‌ها شاهد اتلاف انرژی هستیم. در برخی از کشورهای اروپایی لامپ روشن کردن در روز جرم است، اما در ایران فرهنگ اسراف به قدری گسترش پیدا کرده است که اگر همین‌طور ادامه داشته باشد نمی‌توانیم از آن جلوگیری کنیم. تنها راه کاهش مصرف انرژی در ایران افزایش قیمت حامل‌های انرژی است که در بودجه لحاظ نشده است.
دلار پس از سال‌ها بیش از ۳۰۰۰ تومان در نظر گرفته و ۳۳۰۰ تومان در بودجه نوشته شد. به نظر شما این موضوع مشکل ساز است یا تاثیر مثبت بر اقتصاد دارد؟
باید قبول کنیم که نرخ واقعی دلار همین عدد است و این موضوع به نفع صادرات کشورمان است. به طور کلی دلار گران باعث ارز آوری می‌شود. برای مثال گردشگران به راحتی می‌توانند با قیمت دلار واقعی به کشورمان وارد شوند. از طرف دیگر دلار با قیمت واقعی به تولید داخل کمک می‌کند. افزایش نرخ دلار می‌تواند در بلند مدت چرخ‌های تولیدی کشور را به حرکت در آورد.
ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا شد و به نظر بسیاری از کارشناسان اقتصادی این موضوع می‌تواند بر تمام بازارهای جهانی تاثیرگذار باشد، اما در بودجه سال آینده این مساله مهم در نظر گرفته نشد. این موضوع را چطور ارزیابی می‌کنید؟
به نظر نمی‌رسد انتخاب ترامپ و تمدید احتمالی تحریم‌های ۱۰ ساله تاثیری در اقتصاد ایران داشته باشد. باید توجه داشته باشیم که این تحریم‌ها بیش از ۲۰ سال حاکم بوده و مشکلی در کشورمان به وجود نیاورده است و تنها تحریم‌های هسته‌ای که تصویب شد به ما صدمه زد. ضمن آنکه رئیس‌جمهور فعلی آمریکا هم اعلام کرد که از امضای داماتو خودداری نمی‌کند. در نتیجه وقتی ما سیاست‌های منطقی خود را داشته باشیم فرقی نمی‌کند ترامپ یا اوباما رئیس‌جمهور آمریکا باشد. تا امروز هم ما با همین محدودیت‌هایی که وجود داشت صادرات خود را افزایش دادیم و از این پس هم به راحتی محصولاتمان را صادر می‌کنیم.
