حسن ذاکری، کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصاد آنلاین، با اشاره به اینکه صندوق‌های بازنشستگی یکی از بحران‌های پیش روی اقتصاد کلان ایران در آینده نزدیک خواهد بود، گفت: به نظر می‌رسد طی چند ماه آینده یکی از دغدغه‌هایی که به طور علنی جامعه ایرانی با آن درگیر خواهد بود، موضوع افت کارکرد صندوق‌های بازنشستگی است.
این اقتصاد دان با بیان اینکه هم اکنون نرخ پشتیبانی صندوق های بازنشستگی به جایی رسیده که در ازای یک نفر شاغل هم اکنون یک نفر بازنشسته می‌شود، گفت: این رونددر حالی است که پیشتر از هر 5 نفر شاغل یک نفر بازنشسته می‌شد و به نظر می‌رسد با توجه به عدم مدیریت بهینه دارایی‌ها در پرتفوی صندوق‌های بازنشستگی به زودی این موضوع تبدیل به دمل چرکینی برای اقتصاد کلان کشور تبدیل خواهد شد که هنوز سر باز نکرده است.
وی با بیان اینکه صندوق‌های بازنشستگی با هدایت و مدیریت غلط یکسری اشخاص در گذشته دچار معضل های کنونی شده‌اند، بیان کرد: برخی از این صندوق‌ها به مثابه حیاط خلوتی برای برخی اشخاص تبدیل شده که از طریق لابی‌های سیاسی، به دنبال کسب درآمدهای نامشروع هستند. این موضوع باعث شده امروز صندوق‌های بازنشستگی و از کارافتادگی با چالش‌های نقدینگی مواجه باشند.
ذاکری در ادامه افزود: چندگانگی صندوق‌های بازنشستگی از جمله وجود صندوق‌های بازنشستگی کارکنان مس، صندوق بازنشستگی کارکنان فولاد، صندوق بازنشستگی کارکنان بانک‌ها و صندوق‌های بازنشستگی کشوری و لشکری در کنار بنیادهای تعاون باعث شده تا در واقعیت تمرکز مدیریتی در صندوق‌ها از بین رفته و از این رو باعث شود تا دورنمای صندوق‌های بازنشستگی را تیره و مبهم کند.
این استاد دانشگاه با اشاره به جمعیت مشمولان و مستمری‌بگیران صندوق‌های بازنشستگی در کشور که عموم مردم و کارگران را تشکیل می‌دهند، گفت: با وجود صندوق‌های منتسب به مجمتع‌های فولادی و فلزی و برخورداری از سهام شرکت‌های صنعتی مختلف در پرتفوی این صندوق‌ها، اما متأسفانه می‌بینیم که در پرداخت مستمری بازنشستگان خود دچار مشکل هستند.
به گفته وی، اغلب صندوق‌های بازنشستگی به عنوان زیرمجموعه‌های وزارت رفاه به شمار می‌روند که به دلیل نفوذ برخی گروهها و جناح ها هم اکنون زمین خورده‌اند، باید پرسید چرا صندوق‌های بازنشستگی کشوری و لشکری با اینکه از دارایی‌های مالی و سرمایه‌ای مختلف برخوردارند، اما در پرداخت حقوق مشمولان خود مانده‌اند، آیا شرکت های وابسته به صندوق ها مانند هواپیمایی آسمان یا شرکت ملی نفتکش درآمد ندارند؟
ذاکری عنوان کرد: متأسفانه صندوق‌های بازنشستگی از هدف اصلی خود دور مانده‌اند تخصص و مدیریت سرمایه‌گذاری در صندوق‌ها به طور کامل فراموش شده است. هر چند ممکن است افرادی را در صندوق‌ها جایگزین کنند که از تحصیلات آکادمیک برخودار باشند اما چون اغلب مدیران ارشد از وابستگی‌های حزبی و سیاسی برخوردارند، کاری نمی‌توانند انجام دهند.
این کارشناس اقتصادی از صندوق‌های بازنشستگی به عنوان پاشنه آشیل اقتصاد یاد کرد و گفت: صندوق ذخیره فرهنگیان در حالی هم اکنون دچار بحران شده که در بانک سرمایه به عنوان یکی از دارایی‌های متعلق به این صندوق در ازای وثیقه یک ملک در شمال تهران به قیمت 17 میلیارد تومان، تسهیلات 190 میلیارد تومانی اعطا شده است. این چیزی نیست جزء حیف و میلی سرمایه معلمان و فرهنگیانی که بخشی از حقوق خود را برای روزهای از کارافتادگی به این صندوق داده‌اند و اکنون صندوق ذخیره فرهنگیان به دلیل سوء مدیریت دچار مشکلات بسیاری است.
وی مشکلات مالی و نقدینگی در سایر صندوق‌ها و نهادهای بازنشستگی وابسته به نهادهای کشوری و لشکری را یادآور شد و گفت: در صندوق‌های بازنشستگی کشوری و لشکری هم اکنون فرآیندی در حال رخ دادن است که به دلیل کسب نقدینگی نامشروع از سوی برخی افراد، شائبه فساد سیستمی به ذهن خطور می‌کند.
این کارشناس بازار سرمایه ادامه داد: مجموعه تأمین اجتماعی هم اکنون بدهی 1800 میلیارد تومانی به بانک رفاه دارد، در مقابل بانک رفاه نیز که متعلق به مجموعه تأمین اجتماعی است، به جای بدهی خود می‌خواهد دارایی‌های ثابت را تهاتر کند و این در حالی است که بانک رفاه نیازمند نقدینگی و گردش آن است، زیرا دارایی‌ها برای آن پول نمی‌شود.
وی افزود: صندوق‌های بازنشستگی مرتبط با هم از جمله صندوق‌های کارکنان فولاد، مس و غیرهباید در یکدیگر ادغام شوند، در عین حال صندوق‌های مرتبط با بنیادهای تعاون لشکری باید به عنوان یک صندوق واحد در مجموعه ستاد کل نیروهای مسلح قرار گیرند.
به گفته ذاکری، فساد در برخی صندوق‌های بازنشستگی در حالی است که عموم مردم به عنوان مستمری‌بگیران، کارگران، معلمان و یا فرزندان شاهد و ایثارگران از جمله مستمری‌بگیران آنها هستند و توسعه فساد سیستمی در این بخش در مقابل عدم پاسخگویی صندوق ها به مستمری بگیران خود در آینده ای نزدیک می تواند این بار آشوب بر سر آب و نان را برای اقتصاد ایران رقم زند.
