او استاد تمام دانشگاه علوم پزشکی ایران است و بار دومی است که بر صندلی وزارت علوم تکیه می‌زند. او در گفت‌وگویی از نخستین‌‌هایی می‌گوید که به دست او پایهگذاری شدند.
آقای دکتر، حال علم و فناوری کشور چطور است؟
با 4میلیون و 800هزار دانشجو که در 2859 موسسه آموزش عالی مشغول به تحصیل هستند و نسبت به اوایل انقلاب رشد 27درصدی و با بیش از 720هزار دانشجو در مقطع کارشناسی‌ارشد که نسبت به سه سال قبل رشدی 24 درصدی داشته‌اند، حال علم و فناوری کشور خوب است. در همه
بخشهای آموزش عالی پیشرفت داشته‌ایم که اگر بخواهم به تک تک آنها اشاره کنم، زمان زیادی لازم است.
اگر ممکن است به مهمترین آنها اشاره کنید.
همانطور که می‌دانید ایران یک درصد جمعیت دنیا را داراست ولی در حال حاضر براساس دادههای پایگاههای اطلاعرسانی، تا 7 ماهه اول 2016، کشور ما 82/1درصد علم جهان را تولید کرده است؛ یعنی حدود دوبرابر آنچه نسبت به جمعیت، از ما انتظار میرود. جالب است بدانید که در شانزده سال گذشته سهم ایران در تولید علم جهانی 18 برابر شده است.
این رشد کمی همه هدف ما نیست؛ بلکه تلاش وزارت علوم ارتقای کیفیت تحصیلات تکمیلی و گسترش مرزهای دانش و فناوری است.
همچنین 14دانشگاه ایرانی نیز بر اساس نظام رتبهبندی بین‌المللی «لایدن» در جمع یک درصد دانشگاههای برتر و تاثیرگذار دنیا قرار گرفته‌اند؛ در حالی که در سال 1392 تنها 5 دانشگاه ایرانی در این فهرست قرار داشتند.
وضعیت توسعه واحدهای آموزش عالی در دو سال گذشته که شما مدیریت مجموعه را برعهده داشتید چگونه بوده است؟
هم‌اکنون حدود 2859 موسسه آموزش عالی دولتی و غیر دولتی در کشور فعال است و بنا‌بر برنامه‌های تقدیمی من به مجلس شورای اسلامی که اصلاح فرآیند گسترش کمی آموزش عالی و ضابطه‌مند کردن توسعه رشته‌ها و ارتقای کیفیت آموزش عالی بود، طی سال‌های 92 تا 94 هیچ مرکز جدیدی ایجاد نشده و افزایش آماری که نسبت به سال 92 وجود دارد صرفا به دلیل افزایش تعدادی از واحدهای دانشگاه فرهنگیان و واحدهای دانشگاه جامع علمی کاربردی است.
آیا در فرآیند ایجاد رشته‌های تحصیلی دانشگاهها نیز تغییری رخ داده است؟
اولویت ما در وزارت علوم، پاسخگویی به نیازهای بازار کار است به همین علت عمده رشته‌های تدوین شده جدید بین رشته‌ای بوده و طی 3سال گذشته در مقطع کارشناسی 6 مورد، کارشناسی ارشد ناپیوسته 37 مورد و دکترا 31 مورد رشته میانرشتهای ایجاد شده است. البته برای بهروزرسانی و کارآمد کردن برنامه‌های درسی دانشگاهها، 500 برنامه در گروههای آموزشی مختلف مورد بازنگری قرار گرفت که برخی از این برنامهها 30 سال قدمت داشتند.
اتفاق مهمی که اخیرا رخ داده است، این است که برای قانونمند کردن و نهادینه کردن هرگونه گسترش آموزش عالی کشور در تعداد دانشگاهها و رشته‌های تحصیلی، طرح آمایش آموزش عالی تدوین شد و پس از بحث‌های کارشناسی، به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی رسید که توسط رییس‌جمهور ابلاغ شد.
وضعیت رشد مقالات علمی را چگونه می‌بینید؟
ایران از نظر رتبه علمی که تولید مقاله از شاخصهای مهم آن است در هر دو پایگاه معتبر جهانی اسکوپوس و‌ای. اس‌ای رتبه اول منطقه و جهان اسلام و رتبه 16 دنیا را در اختیار دارد همچنین تعداد مقالات نمایه شده در پایگاه ISI در سال 94 نسبت به سال 92، رشدی 10 درصدی داشته است.
وضعیت دانشمندان و اعضای هیات علمی ایرانی در سطح بین‌المللی چگونه است؟
در دو سال اخیر شاهد رشد چشم‌گیر تعداد دانشمندان برتر ایرانی در سطح جهان هستیم به‌طوری که در سال 94، 173 دانشمند ایرانی در فهرست یک درصد دانشمندان جهان قرار گرفته بودند که در سال 1395 این تعداد به 229 دانشمند افزایش یافته است در حالی که در تمام سال‌های قبل از آن کسی از ایران در این فهرست قرار نداشت.
از نظر رشد نهادهای پژوهشی کشور در چه شرایطی قرار داریم؟
تقریبا در تمام نهادهای پژوهشی شاهد میانگین رشدی 10 درصدی بوده‌ایم ولی با توجه به اقتصاد مقاومتی وضعیت ما در احداث تکمیل و تجهیز «آزمایشگاههای مرکزی» بسیار رضایت‌بخش بوده است؛ به گونه‌یی که تعداد این آزمایشگاهها از 21 آزمایشگاه در سال 92 به 131 آزمایشگاه رسیده است و مجموع تعداد آزمایشگاههای مرکزی و غیر مرکزی در بستر شبکه آزمایشگاههای علمی ایران از 200 آزمایشگاه به 1451 رسیده است.
وزارت علوم در راستای سیاستهای اقتصاد مقاومتی چه اقدامهایی انجام داده است؟
با توجه به اینکه پایه و اساس اقتصاد دانش بنیان ایجاد شرکت‌های دانش‌بنیان برای تولید محصولات فناورانه و ثروت آفرینی از علم است حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان از برنامه‌های اصلی وزارت علوم است و در سایه این حمایت‌ها، تعداد شرکت‌های دانش بنیان از 14 شرکت در سال 92 به بیش از 946 مستقر در پارکهای علم و فناوری شرکت افزایش یافته یعنی بیش از 67 برابر رشد کرده است.
البته نسبت به سال 92 تعداد 1000 واحد فناور جدید ایجاد شده است و تعداد فناوریهای مهم خلق شده در این واحدها از 723 مورد در سال 92 به 1587 مورد در سال 94 رسیده است. مساله مهم، تبدیل شدن ایده‌ها به ثروت است که در این پارکها و مراکز رشد اتفاق افتاده است. برای مثال، میزان صادرات دانش‌بنیان توسط پارکها و مراکز رشد در دو سال اخیر حدود 120میلیون دلار بوده که رقم قابل توجهی است در حالی که در سال 92، این مبلغ حدود ۱۴/۱ میلیون دلار بوده است و برای نخستین بار در کشور ایجاد 5 منطقه وی‍ژه علم و فناوری در 5 استان تصویب شده است.
در دولت یازدهم، برای بهبود شرایط تحصیل دانشجویان برنامهریزی شده است؟
میزان اعتبارات وامهای دانشجویی نسبت به سال 92 دوبرابر شده است و شاهد رشد 400درصدی وام دکتری و 200درصدی وام شهریه بوده‌ایم و با اقداماتی که انجام شده است در سال تحصیلی جدید به همه دانشجویان دکترا وام داده خواهد شد و به دانش‌آموختگان صاحب مهارت فنی نیز تا 100 میلیون تومان وام کارآفرینی اعطا می‌شود.
برنامه محوری شما در حوزه آموزش عالی چیست؟
هدفی که من برای خود در کسوت وزیر علوم تعریف کرده‌ام، با الهام از رهنمودهای مقام معظم رهبری، رسیدن به مرجعیت علم و فناوری و احراز جایگاه برجسته علمی و الهام بخش در جهان است. ما باید در تراز منطقه‌یی و جهانی، حرفی برای گفتن داشته باشیم و التزام داریم که در توسعه سرمایه انسانی و اعتلای دانش و فرهنگ جامعه تلاش کنیم.
