اقتصاد آنلاین-فرناز حیدری؛ در معاملات فیوچرز یا معاملات آتی، یک دارایی مشخص که معمولا شامل، ارزهای دیجیتال، فلزات گران بها، کالا در بازار فارکس و امثال آن، در تاریخی مشخص، با توافق هر دو طرف، معامله می شود.
مطلب زیر ماحصل گفت و گو با محمد بخشی، مدیرعامل صرافی بیت ایمن، در خصوص معاملات آتی یا همان فیوچرز است.
معاملات آتی یا فیوچرز چیست؟
تصور کنید مالک یک شرکت لوازم خانگی قرار است تا شش ماه دیگر دویست دستگاه یخچال را آماده تحویل کند. این شرکت برای تولید هر یخچال دو عدد و جمعا به ۴۰۰ عدد درِ یخچال نیاز دارد. حال مسئله اینجاست که چه تضمینی است که قیمت این در ها، تا پایان تولید یخچال ها ثابت بماند؟ بنابراین برای حل مشکل نوسانات قیمت ها یک قرارداد آتی برای خرید درِ یخچال با قیمت مشخص بسته و در آن قرارداد، تاریخ تحویل این در ها را مشخص می شود.
فرض می کنیم که قیمت هر در ۲ میلیون تومان است و مالک هم قصد دارد در ۶ ماه آینده، با همان قیمت ۲ میلیون آنها را خریداری کند. در این شرایط ۲ حالت وجود خواهد داشت:
حالت اول: بنا به دلایلی، مثلا سیاسی یا اقتصادی، قیمت این در ها کاهش پیدا کند. فرضا قیمت هر درِ یخچال به یک میلیون و پانصد هزار تومان برسد. در این صورت مالک ضرر کرده در حالی که کارخانه سود خوبی از این معامله خواهد برد.
حالت دوم: قیمت درِ یخچال افزایش یابد و فرضا به دو میلیون و پانصد هزار برسد. در این حالت مالک سود و کارخانه ضرر کرده است.
پس بدیهی است که در معاملات فیوچرز افراد مبتنی بر پیش بینی خود معامله می کنند. و در صورتی که پیش بینی صحیح باشد معامله گر سود کرده و در صورت غلط بودن پیش بینی ضرر می‌کند. همچنین کنترل نوسانات بازار به کمک فیوچرز از جمله کاربرد های مثبت آن است.
از دیگر مزیت ها در معاملات فیوچرز این است که، افراد به عنوان خریدار، هنگام عقد قرارداد به کارخانه، نقدینگی وارد کرده و چرخ تولید را به گردش در آورده اند. به همین دلیل قرارداد های آتی به خصوص برای کارخانه هایی که سرمایه کافی ندارند، بسیار سودمند است. چرا که مبلغ معامله، همان ابتدا توسط خریدار به فروشنده پرداخت می شود.
معاملات فیوچرز در بازار ارزهای دیجیتال چگونه است؟
تعریف معاملات فیوچرز یا آتی در بازار رمزارزها کمی متفاوت با تعریف آن در سهام و کالا و… است. در بازار ارز دیجیتال، فیوچرز تریدینگ (Futures Trading) یک روش برای کسب سود از نوسانات قیمت ارزهای دیجیتال، بدون مالکیت واقعی آنها است. معاملات فیوچرز در بازار کریپتو به کاربران اجازه می دهد تا روی قیمت آینده یک رمزارز مشخص در تاریخ مشخص معامله کنند.
در معاملات فیوچرز شما می توانید علاوه بر افزایش قیمت، از کاهش قیمت یک ارز نیز سود کسب کنید و این بستگی به پوزیشن معاملاتی شما دارد.هنگامی که شما احتمال می دهید، قیمت یک رمزارز، به عنوان مثال بیت کوین کاهش پیدا می کند، باید یک پوزیشن شورت باز کنید؛ اگر قیمت بیت کوین طبق پیش بینی شما پیش برود، از این معامله سود خواهید برد. یا برعکس، اگر احتمال می دهید قیمت یک ارز دیجیتال، مثلا همان بیت کوین، افزایش می یابد باید یک معامله با پوزیشن لانگ باز کنید. در صورتی که پیش بینی شما در ست باشد، سود خواهید کرد و اگر اشتباه باشد، زیان می کنید.
از جمله ویژگی های معاملات آتی در بازار ارز دیجیتال، امکان معامله با اهرم یا لوریج بالا است.
یعنی افراد با استفاده از اهرام های معاملاتی می توانند سود یا ضرر خود را چند برابر کنند .
معایب معاملات فیوچرز چیست؟
از آنجایی که هیچ چیز در بازار ایده آل نیست هر موضوعی در کنار مزایای خود معایبی نیز دارد.
به طور خلاصه، معامله و سرمایه گذاری در بازار ارزهای دیجیتال با ریسک نسبتا بالایی همراه است. در معاملات فیوچرز اگر شما بتوانید آینده قیمت یک ارز را به درستی پیش بینی کنید، با توجه به اهرم یا لوریج این نوع معاملات، می توانید چند برابر سرمایه خود سود کنید؛ اما اگر در تحلیل و پیش بینی خود دچار اشتباه شوید و یا اخبار ناگهانی ای باعث شود روند بازار برخلاف پیش بینی شما حرکت کند، زیان سنگینی متحمل خواهید شد. به طور کلی، دو عیب بزرگ معاملات فیوچرز عبارتند از:
نوسان: نوسان زیاد می تواند برای معامله گران نعمت یا عذاب باشد. تعیین حرکت بازار تضمینی نیست!
ریسک بالا: به دلیل اهرم بالای موجود، معاملات آتی کریپتو یکی از پرخطرترین ابزار معاملاتی است. معامله گران تازه کار باید معاملات آتی خود را به حداقل برسانند و با یک استراتژی مدیریت ریسک قوی وارد این معاملات شوند.
در ایران با توجه به قوانین دینی، کارشناسان حوزه مذهبی نظراتی مبهم در این خصوص دارند ، انجام معاملات فیوچرز از نظر شرعی را چگونه ارزیابی می کنید؟
در معاملات فیوچرز ارز دیجیتال در واقع شما علاوه بر اینکه می توانید ارز را بخرید و از افزایش قیمت آن در طول زمان سود کسب کنید، می توانید یک معامله فروش باز کنید و از افت قیمت آن ارز دیجیتال سود ببرید. در این حالت، صرافی بابت آن معامله فروش یا پوزیشن شورتی که باز کردید مقداری ارز دیجیتال به شما قرض می دهد. صرافی در ازای آن ارزهایی که به ما قرض می دهد پولی نمی گیرد تا ما با آن کار کنیم و بعدا اصل پول را بدون هیچ سودی به صرافی بر می گردانیم. صرافی تنها همان کارمزدش را که مرسوم است، از کل مبلغ کم می کند.
با این اوصاف، اسلام حکم شرعی اینگونه مسائل را که مبهم هستند، مطابق با قانون اساسی کشور اسلامی قرار داده است. در این صورت رعایت قانون مساوی با رعایت شرع می باشد.
چرا معاملات فیوچرز در کریپتوکارنسی در بین مردم رایج شده است؟
معاملات فیوچرز از بسیاری جهات با معاملات اسپات فرق می کنند. همین تفاوت ها تا حدودی مزیت معاملات آتی نسبت به معاملات اسپات به شمار می روند.
معاملات فیوچرز نیازی به خرید و فروش مستقیم و یا نگهداری ارز دیجیتال ندارد. در این نوع معاملات، معامله گران به دنبال خرید و فروش قرارداد آتی هستند و این قراردادها نشان دهنده ارزش یک ارز دیجیتال در تاریخ مشخص در آینده هستند.
معاملات فیوچرز به معامله گران اجازه می دهند تا ارزش یک ارز دیجیتال در آینده را حدس بزنند. مثلا کاربران می توانند بر سر افزایش قیمت یک ارز دیجیتال معامله کنند.
یکی از اصلی ترین مزایای معاملات آتی رمزارزها این است که هم امکان بازدهی و هم زیان را افزایش می‌دهد. بنابراین، کاربران باید معاملات خود را با احتیاط بسیار بالایی انجام دهند. بهتر است معامله گران از مقدار اهرمی استفاده کنند که متناسب با ریسک آن ها باشد. برای مثال؛ برای یک تازه کار اهرام 2 یا 5 برابری مناسب خواهد بود.
معاملات آتی ارزهای دیجیتال، پتانسیل رشد بیشتری در اختیار سرمایه گذاران قرار می دهند. در واقع، اهرم موجود در این معاملات امکان سرمایه گذاری چند برابر سرمایه را مهیا می کند.
اهرم یا Leverage چیست؟
اهرم یا لوریج همان خاصیتی است که بیشتر معامله گران را به بازار آتی یا فیوچرز جذب می‌کند؛ چرا که با وجود اهرم افراد می توانند با چند برابر سرمایه خود به معامله بپردازند. برای مثال، بابت خرید ۱ بیت کوین در بازار نقدی، به هزاران دلار (در زمان نگارش این مطلب، ۳۹هزار و ۷۰۰ دلار) نیاز دارید. با استفاده از معاملات صورت استفاده از معاملات فیوچرز شما می توانید با کسری از هزینه، یک پوزیشن باز کنید. این تنها در صورت استفاده از اهرم میسر خواهد شد. هر قدر اهرم بیشتری داشته باشید، پول کمتری برای باز کردن یک پوزیشن نیاز خواهید داشت. در این صورت، اگر فقط USDT ۵۰۰۰ در کیف پول خود داشته باشید، فقط می توانید ۵۰۰۰ USDT در بیت کوین بپردازید. برای ورود به یک پوزیشن در معاملات فیوچرز، یک حاشیه (Margin) اولیه نیاز است. حاشیه اولیه یا مارجین مورد نیاز، درصدی از ارزش فرضی موقعیت آتی می باشد که هنگام استفاده از معاملات فیوچرز باید به وسیله وجه نقد یا وثیقه، تضمین شود. به بیانی مارجین (Margin) به حداقل مقداری که معامله گران برای باز نگه داشتن پوزیشن معاملاتی خود نیاز دارند، اشاره دارد. هر گاه محدودیت حاشیه یا مارجین نگهداری معامله گر کاهش پیدا کند، پوزیشن او منحل شده که به آن حالت اصطلاحا کال ماریجین گفته می شود.
همچنین در خصوص نرخ های تامین مالی می توان گفت مبادلات در قراردادهای آتی کریپتو، به سیستمی نیاز دارند که اطمینان حاصل کند، قیمت های شاخص و قیمت های آتی به طور منظم، همگرا می شوند. به مکانیسمی که این کار را انجام می دهد، نرخ تامین مالی می گویند. نرخ های تامین مالی بر اساس اختلاف قیمت بین بازارهای نقدی و آتی محاسبه می شود. نرخ‌های تامین مالی می تواند اثرات نامطلوبی برای معامله گران به همراه داشته باشد. به عنوان مثال؛ نرخ‌های تامین مالی ممکن است در یک بازار افزایشی، بیش از حد افزایش یابد و باعث شود نگه داشتن موقعیت های خرید برای معامله گران هزینه بر باشد.
و در پایان لازم به ذکر است که ابزارهایی مانند معاملات فیوچرز در بازار ارزهای دیجیتال، فرصت رشد سرمایه معامله گران را در این بازار فراهم می کنند. امروزه بسیاری از صرافی های خارجی و ایرانی ارز دیجیتال، معاملات آتی را ارائه می دهند. توجه داشته باشید که، برنده شدن در این تجارت مستلزم آشنایی با اصول آن است. در صورتی که، دانش کافی و استراتژی مدیریت ریسک برای جلوگیری از ضررهای بزرگ را داشته باشید، معاملات فیوچرز می توانند برایتان سود آور باشند. پیش از ورود به معاملات فیوچرز ، باید بر استراتژی های لازم تسلط یافته و دقت کافی داشته باشید؛ همچنین، باید مزایا و معایب این نوع معامله را به خوبی بررسی کنید.
