اقتصاد آنلاین- شیرکو سهرابی؛ کلاهبرداران و تبهکاران راه‌های متفاوتی برای دستیابی به اهداف شوم خود دنبال میکنند، اما هدف آن‌ها مشترک است: سرقت سرمایه شما. گاهی با استفاده از آسیب‌پذیری‌های موجود به شما ضربه می‌زنند، گاهی با استفاده از مهندسی اجتماعی از اعتماد شما سو استفاده میکنند و برخی اوقات نیز از ناآگاهی مخاطبان بهره می‌جویند.
راگ پول چیست؟
سایت کوین مارکت کپ این کلاهبرداری را چنین تعریف می‌کند: «نوعی از کلاهبرداری که در آن توسعه‌دهندگان یک پروژه، آن را رها میکنند و پول سرمایه‌گذاران را به سرقت می‌برند». راگ پول به پامپ و دامپ شباهت دارد و با اسامی دیگری همچون «کلاهبرداری خروج-exit scam» نیز شناخته می‌شود. این کلاهبرداری اغلب بدین شکل رخ می‌دهد که پروژه بی‌ارزشی به کمک تبلیغات فراوان، باارزش جلوه داده می‌شود. سپس زمانی که توجه و البته سرمایه کاربران به این پروژه جلب شد، توسعه‌دهندگان و بانیان پروژه با سرمایه کاربران فرار میکنند و سرمایه‌گذاران را با یک مشت توکن بی‌ارزش تنها می‌گذارند.
رایج‌ترین نوع راگ پول
تابع approve در قرارداد توکن‌های نوشته شده با استاندارد ERC-20 و یا BEP-20 (استانداردهای ایجاد توکن در شبکه‌های اتریوم و بایننس اسمارت چین) می‌تواند مورد استفاده سودجویان قرار گیرد. این تابع می‌تواند به نحوی توسط سازندگان مقداردهی شود که خریداران جدید نتوانند آن را «خرج» کنند. زمانی که کاربر این توکن را خریداری می‌کند، به قرارداد هوشمند آن اجازه می‌دهد که آن را خرج کند. اما این تابع می‌تواند به شکلی دستکاری شود که خریدار نتواند آن را به فروش برساند و امکان این عمل تنها در اختیار کسانی که توسط توسعه‌دهندگان مشخص شده‌اند، باشد.
نشانه ها و ویژگی های راگ پول
- توسعه‌دهندگان هویتی ناشناس دارند و سابقه و پیوند مشخصی بین آن‌ها و دیگر پروژه‌های خوشنام این حوزه وجود نداشته است.
- قیمت توکن به فاصله زمانی بسیار اندکی رشد شدیدی را تجربه کرده است. معمولا این پروژه‌ها به دلیل حجم معاملات اندک می‌توانند با صرف مبلغ ناچیزی، قیمت را به شدت دستکاری کنند. همچنین ایجاد چنین فضایی برای فومو (FOMO) شدن کاربران و جذب آن‌ها سودمند است.
- عموم پروژه‌های معتبر، دارایی‌های خود در استخرهای نقدینگی برای مدت مشخصی قفل میکنند. این قفل کردن سبب پویایی معاملات و جلوگیری از خروج سازندگان به محض رشد قیمت می‌شود.
راه‌های جلوگیری از این کلاهبرداری
·به کسانی که آن را به شدت تبلیغ میکنند، توجه کنید
·دارایی توسعه‌دهندگان را بررسی کنید
به توزیع توکن‌های یک پروژه توجه ویژه داشته باشید، به خصوص به این دقت کنید که چند درصد از کل توکن‌ها در اختیار تیم سازنده یا افراد وابسته به آنان است. در صورتی که این عدد چشمگیر باشد، همواره احتمال خالی کردن آن در صورت بالا رفتن قیمت وجود دارد. همچنین حجم بالا به آن‌ها امکان دستکاری در قیمت را می‌دهد.
به کدهای پروژه توجه کنید
بسیاری از پروژه‌ها کدهای قراردادهای هوشمند و توکن خود را به شکل عمومی منتشر میکنند. در صورت دارا بودن دانش لازم، حتما آن را بررسی کنید و در غیر این صورت از بازبینی آن‌ها توسط شرکت‌های معتبر بررسی‌کننده اطمینان حاصل کنید.
منابع، مستندات و سایت پروژه را به دقت مطالعه کنید
یکی از نشانه‌های خطرناک کلاهبرداری بودن یک پروژه، ناتوانی از ارائه توضیحی روشن و شفاف از نحوه عمل و هویت سازندگان پروژه است. همواره وایت پیپر یک پلتفرم را مطالعه کنید و سوابق کاری پیشین توسعه‌دهندگان را بررسی کنید.
