هشدار نسبت‌به‌ظهور انبساط پولی در ایران

رئیس جمهور روحانی در برنامه تلویزیونی خود اعلام کرد دولت برای افزایش تقاضای دولتی در نظر دارد 7.5 هزار میلیارد تومان را ظرف یکی دو هفته َآینده به طرح‌های عمرانی، طرح‌های عمرانی زود بازده و یارانه در برخی بخش‌های تولیدی تزریق کند تا تقاضای دولت بالا رود. اما آیا این سیاست تزریق منابع سیاستی مثبت است یا منفی و چه تبعات خوب و بدی برای اقتصاد خواهد داشت. به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از اقتصاد، موسی غنی‌نژاد، اقتصاددان به این سوالات پاسخ می‌دهد. *آقای دکتر همان‌طور که در جریانید رئیس جمهور از تزریق 7.5 هزار میلیارد تومانی منابع به طرح‌های عمرانی و طرح‌های زودبازده و بخش تولید خبر داده تا تقاضای دولتی افزایش یابد. این اقدام دولت را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ پیش از ارزیابی این اقدام، یک سوال جدی وجود دارد. آن هم اینکه از چه محلی قرار است این اعتبار 7.5 هزار میلیاردی تامین شود. *رئیس جمهور هنوز محل تامین این اعتبار را عنوان نکرده است. خب در تحلیل پیامدهای مثبت و منفی این اقدام اولین مساله‌ای که باید روشن شود، محل تامین اعتبارات آن است. در این صورت است که می‌توان ابعاد مثبت و منفی این تزریق را بررسی کرد. *از چه منابعی ممکن است دولت بخواهد این اعتبار را تامین کند؟ ممن است منابع متعددی وجود داشته باشد. مثلا شاید دولت بخواهد از طلب‌هایی که دارد -و بعد از توافق هسته‌ای وصول می‌شود- این اعتبار را تامین کند. ممکن است بخواهد از طریق اسناد خزانه و اوراق قرضه این کار را انجام دهد. شاید هم از طریق منابع بانک مرکزی دست به تزریق منابع بزند. *آن‌طور که رئیس جمهور وعده داده است قرار است این تزریق ظرف یکی دو هفته آینده انجام شود. پس بعید است که نظر دولت با منابعی باشد که قرار است بعد از رفع تحریم‌ها آزاد شود. پس شاید نظر دولت روی دو منبع دیگر باشد. اگر قرار باشد دولت این 7.5 هزار میلیارد تومان را از طریق بانک مرکزی تامین کند، قطعا تبعات منفی آن بسیار خواهد بود و کار درستی نیست. چون اگر قرار باشد دولت از منابع بانک مرکزی استفاده کند، پایه پولی افزایش می‌یابد و این اقدام 100درصد تورم‌زاست. به نوعی که تمام دستاوردهای دولت در دو سال گذشته در عرصه کاهش تورم را از بین خواهد برد. *پس از چه راهی می‌توان این اقدام را انجام داد که هم تزریق منابع مالی انجام شود و هم تورم‌زا نباشد؟ در این مورد بارها صحبت شده است. تنها یک راه وجود دارد و آن استفاده از اسناد خزانه و اوراق قرضه است. اینکه دولت منابعی را از طریق فروش اوراق قرضه از مردم بگیرد و به طرح‌های عمرانی و تولید تزریق کند. این اقدام تورم‌زا نیست. اما دولت از هر طریق دیگری جز انتشار اوراق قرضه عمل کند حتما تورم‌زاست و نمی‌تواند کمک‌کننده باشد. این اقداماتی است که پیش از این بارها آزموده شده و هرگز نتیجه خوبی نداشته است. دولت قرار است برای افزایش تقاضا، تقاضای دولت یا به عبارتی هزینه‌های خود را بالا ببرد. اگر قرار باشد این افزایش هزینه از طریق بانک مرکزی باشد به انبساط پولی می‌انجامد، نقدینگی را افزایش می‌دهد و تورم‌زاست. از طرفی کلیت اظهارات رئیس جمهور نشان می‌داد که دولت به سمت سیاست‌های انبساطی قدم برداشته و قرار است انبساط پولی ایجاد شود. اما این کار باید به گونه‌ای انجام شود که تورم‌زا نباشد. پس مهمترین مساله این است که دولت مشخص کند که از چه محلی و چگونه قرار است این اعتبار را ایجاد کند.