اقتصادآنلاین – عاطفه حسینی؛ فصل چهارم آیین‌نامه خوابگاه‌های دانشجویی به مقررات عمومی حاکم بر خوابگاه‌های دخترانه و پسرانه پرداخته است. فارغ از محتوای جنسیت‌زده تعدادی از ماده‌های قانونی این آیین‌نامه، بر اساس تجربیات بسیاری از دانشجویان دختر می‌توان گفت مسئولان تعدادی از خوابگاه‌های دخترانه اصرار بسیاری بر اجرای هرچه سخت گیرانه‌تر این قوانین تبعیض آمیز دارند.
در ماده 35 آیین‌نامه خوابگاه‌های دانشجویی که زمان ورود و خروج مجاز در خوابگاه‌ها در 6 ماهه اول و دوم سال مشخص شده است، دختران نسبت به پسران باید یک ساعت زودتر به خوابگاه بازگردند.
بر این اساس در 6 ماهه اول سال، ساعت ورود دختران به خوابگاه 1ساعت بعد از اذان مغرب و زمان خروج آنها 2ساعت بعد از اذان صبح است. درحالیکه پسران در بازه زمانی مشابه می‌توانند 2ساعت بعد از اذان مغرب به خوابگاه بازگردند.
در تبصره چهار این ماده نیز آمده است در صورت گزارش سرپرست امور خوابگاه‌ها مبنی بر عدم رعایت ساعات تعیین شده و غیبت غیر موجه از خوابگاه، کمیته اسکان ضمن اطلاع به خانواده دانشجو مطابق مقررات نسبت به ادامه سکونت یا لغو سکونت دانشجو در خوابگاه تصمیم گیری خواهد نمود.
در تبصره بعدی ماده 35 همچنین تاکید شده است درصورت عدم حضور غیرموجه دانشجو در اتاق خوابگاه به مدت دو هفته متوالی در هر ترم، مجوز سکونت وی در خوابگاه در آن نیمسال تحصیلی لغو خواهد شد و هزینه کامل نیمسال تحصیلی بهره مندی از خوابگاه برابر مقررات صندوق رفاه برای دانشجو محاسبه خواهد شد.
تبصره 6 نیز به وظایف سرپرست شیفت خوابگاه اشاره کرده و ذکر کرده است، سرپرست لازم است به منظور حفظ نظم و امنیت، در پایان زمان تعیین شده ورود و خروج، به تمام طبقات و اتاق‌ها مراجعه نموده و با رعایت احترام ضمن رؤیت دانشجویان حضور و غیاب آنها را در دفتر مربوطه ثبت و موارد غیبت را پس از بررسی و در صورت لزوم پیگیری از خانواده دانشجو، به مقامات مافوق گزارش نماید.
با وجود اینکه این تبصره‌های قانونی درخصوص خوابگاه‌های پسرانه و دخترانه صدق می‌کند اما بسیاری از دانشجویان دختر ساکن خوابگاه‌ها می‌گویند در صورت تاخیر نیم ساعته برای ورود به خوابگاه، به خانواده آنها اطلاع داده میشود، درحالیکه درخصوص پسران چنین سختگیری‌هایی به ندرت پیش می‌آید.
نادیا، دانشجو دانشگاه شهید بهشتی که چندسالی است در خوابگاه زندگی می‌کند در همین رابطه به ما گفت: "خیلی اوقات حتی برای بار اول اگر دانشجو در ورودش به خوابگاه تاخیر داشته باشد بازم باید تعهد دهد، حتی اگر قبلش از خانواده اجازه میگرفتی و مسئول بلوک بهت نامه میداد."
این دانشجو ادامه داد: " بعضی از مسئولان خوابگاه خیلی هم براشون مهم نبود چرا دیر کردی و صرفا براشون مهم بود لیستی که جمع میکنن طولانی تر باشه حتی اگه مثلا ۱۰ دقیقه دیر میکردی. این سیاست باعث میشد بچه‌ها کلا شب برنگردند خوابگاه تا اینکه بخواهند برای ۱۰ دقیقه دیر کردن جواب پس بدهند؛ چون اگه برنمیگشتی آنقدر پیگیری نمیکردند نسبت به زمانی که یکم دیر میکردی."
ماده 36 آیین‌نامه خوابگاه‌های دانشجویی نیز به نکته چالش برانگیزی که معمولا محل دعوای دانشجویان دختر با مسئولان خوابگاه است، اشاره می‌کند. بر اساس این ماده دانشجویان ساکن در خوابگاه می‌توانند بعضی شب‌ها فقط در منزل خویشاوندان ساکن در شهر محل تحصیل و یا شهرهای مجاور به طور موقت اقامت نمایند. لازم است قبلاً مشخصات، آدرس، تلفن و نسبت آنها با دانشجو در فرم خویشاوندان قید شده و به تأیید ولی قانونی دانشجو رسیده باشد.
در تبصره این ماده ذکر شده است امضای ولی یا سرپرست قانونی دانشجو در فرم خویشاوندان در بدو ورود به خوابگاه باید ثبت محضری شده باشد.
همچنین در ماده 29 این آیین نامه آمده است: "استفاده از وسایلی نظیر VCD ،ویدئو و... و کامپیوتر توسط دانشجو در اتاق با رعایت شرایط تعیین شده و کسب مجوز از طرف اداره امور خوابگاه‌ها امکان پذیر می‌باشد."
وجود چنین ماده‌ای برای دانشجویان که وسایلی مانند کامپیوتر و لپ تاپ برای آنها ضروری است و تفریح آنها معمولا در تماشا فیلم و سریال خلاصه میشود مشخص نیست به چه منظوری در این آیین نامه گنجانده شده است.
از سوی دیگر ماده 42 آیین‌نامه خوابگاه‌های دانشجویی به نکته بسیار مهم و حساسی اشاره کرده است. بر اساس این ماده قانونی، به منظور حفظ امنیت شئونات دانشجویی در محیط خوابگاه، تهیه عکس یا فیلمبرداری از محیط داخلی خوابگاه دانشجویان و استفاده از دوربین عکاسی و تصویربرداری یا تلفن همراه دارای فناوری عکس و فیلم بدون اخذ مجوز از اداره امور خوابگاه‌ها ممنوع است.
ممنوع دانستن چنین امری شاید غیر ممکن باشد اما دانشجویان ساکن خوابگاه‌ها باید توجه داشته باشند که تبصره این ماده قانونی تاکید کرده است با هرگونه سوء استفاده از فناوری تلفن همراه، دوربین و ... درخوابگاه‌های دانشجویی علاوه بر پیگرد قانونی برابر مقررات شورای انضباطی دانشجویان رفتار خواهد شد.
در تبصره 3 ماده 43 این آیین نامه آمده است: "رعایت بهداشت محیط و نظافت اتاق یا واحد اسکان دانشجویی و وسایل موجود درآن، خصوصا یخچال به عهده دانشجویان ساکن آن اتاق یا واحد خواهد بود و نحوه نظارت بر آن به عهده اداره امور خوابگاه‌ها می‌باشد."
این درحالی است که یکی از دانشجویان دانشگاه علامه که چند سالی در خوابگاه زندگی کرده به روزنامه شرق گفته است: "شرایط ما با پسرها خیلی متفاوت بود. ساده‌ترینش اینکه سوئیت و خوابگاه ما را تمیز نمیکردند ولی برای پسرها را هفته‌ای دو سه بار تمیز می‌کردند. وقتی هم که اعتراض می‌کردیم می‌گفتند شما دختر هستید و دو روز دیگر باید خانه خودتان را تمیز کنید که آخر من گفتم این موضوع را رسانه‌ای می‌کنم و هفته‌ای یک بار تمیز می‌کردند"
همچنین ماده 48 این آیین نامه به موضوعی عجیب اشاره کرده است: "استفاده از ابزار آلات موسیقی در خوابگاه‌ها ممنوع می‌باشد."
با خواندن این ماده قانونی اولین سوالی که به ذهنمان میرسد این است که پس دانشجویان موسیقی باید چه کنند؟! و یا دانشجویی که در کنار رشته دانشگاهی خود موسیقی را به طور جدی پیگیری کرده‌اند و حالا ساکن خوابگاه هستند یعنی باید بین علاقه خود و مکانی برای خوابیدن، یکی را انتخاب کند؟!
در ماده 49 آمده است: "رییس اداره خوابگاه‌ها ضمن هماهنگی با مسئول مافوق و با حضور نماینده معرفی شده از طرف حراست دانشگاه، در صورت لزوم و گزارش موارد مشکوک مجازند نسبت به بازدید اتاق و بازرسی کمد، ساک، کیف، چمدان و لوازم موجود شخصی در اتاق دانشجو اقدام نمایند."
چنین اقدامی در شرایطی خاص اجتناب ناپذیر است اما تجربیات بسیاری از دانشجویان در این موقعیت‌ها حکایت از برخورد نه چندان مناسب مسئولان با دانشجویان دارد. نادیا در همین رابطه گفت: "یکبار یکی از مسئولان خوابگاه بدون در زدن کلید انداخت و وارد اتاق ما شد درحالی که محیط اتاق یه چیز شخصی محسوب میشه. این رفتار بسیار تکرار میشود که بدون در زدن وارد اتاق می‌شوند."
ماده 53 نیز پاسخ یکی از سوالات پرتکرار دانشجویان را داده است. در این ماده آمده است، ورود و اقامت افراد غیردانشجو تحت عنوان میهمان، معلم یا شاگرد خصوصی و ... در خوابگاه‌های دانشجویی ممنوع می‌باشد.
تبصره 1 این ماده نیز توضیح داده است که اقامت دانشجوی غیر ساکن در خوابگاه فقط با رضایت هم اتاقی‌های میزبان و دریافت مجوز کتبی از اداره امور خوابگاه‌ها به صورت محدود مجاز است. تبصره 2 هم توضیح داده است، در صورت وجود ضرورت و امکانات معاونت دانشجویی و فرهنگی هر دانشگاه در ارتباط با حضور کوتاه مدت بستگان درجه یک دانشجو در خوابگاه به صورت میهمان تصمیم گیری خواهد نمود.
ماده 54 آیین‌نامه خوابگاه‌های دانشجویی شرایط ملاقات بستگان دانشجو در خوابگاه دختران را توضیح داده است. بر این اساس، ساعت ملاقات حداکثر تا پایان زمان تعیین شده تردد در خوابگاه می‌باشد.
همچنین در خوابگاه دختران ملاقات کننده مرد باید از محارم دانشجو باشد و کارت شناسایی عکس‌دار معتبر و یا شناسنامه خود را به سرپرست شیفت خوابگاه ارایه نماید و فرم مخصوص ملاقات و یا دفتر مربوطه را تکمیل و امضاء نماید، سرپرست شیفت خوابگاه موظف است مشخصات ملاقات کننده مرد را قبل از اعلام به دانشجو با مشخصات اسامی نزدیکان دانشجو (که قبلاً در فرم مخصوص قید شده است) تطبیق و در صورت مغایرت از ملاقات جلوگیری و مراتب را به رییس اداره امور خوابگاه‌ها گزارش نماید.
همچنین درخصوص دانشجویان متاهل تاکید شده است که در خوابگاه دختران لازم است، همسر دانشجوی متأهل هنگام ملاقات، شناسنامه خود را به سرپرست شیفت خوابگاه ارایه نماید، کارت شناسایی کافی نیست و سرپرست شیفت خوابگاه موظف است مطابق مفاد ماده 51-2 این آیین نامه مراحل اجازه ملاقات را رعایت نماید. همچنین ملاقات در اتاق عمومی و یا محلی که به همین منظور تعیین شده و در ساعات اعلام شده قابل انجام خواهد بود.
نادیا در بخشی پایانی گفتگو خود با ما در توضیح جو حاکم بر خوابگاه‌ها گفت: "در بعضی مواقع جو حاکم بر خوابگاه این گونه است که میخواد به دانشجویان القا کند که آنها مقصرند، اشتباه میکنند، اینکه ترافیک بوده و چند دقیقه دیرتر رسیدند تقصیر آنهاست، اینکه هوا خوب نبود و ماشین گیر نمیومد، همه تقصیر دانشجویان است."
او ادامه داد: "شاید این موارد از نظر خوانندگان خیلی مهم نباشه اما فکر کنید به مدت مثلا ۴ سال هر موقع بخواهی بری بیرون این حس رو بگیری. تایمی که بیرون هستی مدام به ساعت نگاه میکنی که تا کی فرصت داری برگردی تا بتونی بدون نگاه سنگین مسئولان خوابگاه و اسم نوشتن بری داخل. با این وجود بعد برای چند دقیقه تاخیر تا آخر اون ماه استرس داری که آیا به خانواده زنگ زدن یا نه، لازمه که خودم تعهد بدم یا نه. این موارد با هم به مرور زمان، فشار زیادی را به دانشجویان تحمیل می کند."
