اقتصادآنلاین–سهیل بانی؛ هفته گذشته، پس از کش و قوس‌های فراوان اولین خودرو‌ها در بورس کالای ایران عرضه شد تا بازار خودروی ایران، تجربه جدیدی در زمینه فروش محصولات داشته باشد. با این وجود، به نظر می‌رسد که وزارت صمت قصدی برای تغییر رویه خود ندارد و به فکر ایجاد سامانه‌ای جدید برای قرعه‌کشی خودرو است.
آفتی به نام قیمت‌گذاری دستوری
مدت‌هاست که بحث قیمت‌گذاری دستور در اقتصاد ایران و به خصوص در صنعت خودروسازی به یک آفت تبدیل شده است. این رویه به همراه تکنولوژی پایین تولید خودرو سبب شده که درآمد خودروسازان داخلی، از هزینه تولید محصولاتشان به مراتب پایین‌تر باشد. در نتیجه این خودروسازان در سال‌های اخیر، همواره زیان‌های سنگینی را تجربه کرده‌اند.
به طوری که بر اساس آخرین گزارشات مالی خودروسازان، زیان انباشته سایپا معادل ۲۲هزار و ۲۹۰میلیارد تومان ثبت شد و این رقم برای ایران خودرو به ۳۸هزار و ۸۳۰میلیارد تومان رسید.
بورس کالا؛ تجربه‌ای جدید در فروش خودرو
با این وجود، دولت در سال‌های گذشته تدبیری برای بهبود این شرایط نیاندیشیده بود تا اینکه امسال معاملات خودرو در بورس کالا و با قیمتی مبتنی بر تعادل عرضه و تقاضا کلید خورد. بسیاری از کارشناسان حوزه خودرو، عقیده دارند که تداوم معاملات خودرو در بستر بورس کالا، نه تنها باعث شفافیت این معاملات می‌شود، بلکه تقاضای کاذب را از بازار حذف می‌کند.
این تقاضای کاذب، در روش فروش خودرو از طریق قرعه‌کشی، یا بهتر بگوییم، «لاتاری خوردو» به اوج خود رسیده بود. اختلاف قیمت شدید قیمت خودروهای قرعه‌کشی شده با قیمت بازار، باعث شد که بسیاری از افراد، به امید بهره بردن از این رانت در برنامه‌های فروش خودروسازان شرکت کنند. در نتیجه، شانس افرادی که واقعا متقاضی خرید خودرو بودند کاهش می‌یافت.
وزارت صمت به دنبال بازگشت لاتاری
ناکارآمدی این روش فروش، بارها توسط کارشناسان به مسئولان وزارت صمت گوشزد شد و در نتیجه آن، مسئولان این وزارت خانه از موضع خود عقب نشینی کردند. به طوری که فاطمی امین، وزیر صمت، در دی ماه سال گذشته صراحتا اعلام کرد که در سال ۱۴۰۱، قرعه کشی خودر. نخواهیم داشت.
با این حال و با وجود موفقیت نسبی عرضه خودرو در بورس کالا، شنیده‌ها از منابع آگاه حاکی از آن است که ، وزارت صمت قصد دارد سامانه جدیدی برای قرعه‌کشی خودرو معرفی کند و این رویه را با شکلی تازه، از سر بگیرد.
مشخص نیست که این اصرار وزارت صمت بر فروش خودرو از طریق لاتاری، از کجا نشات می‌گیرد. اما ریشه آن هرچه که هست، هم به زیان تولید کننده خودرو است و هم مصرف کننده آن.
