اقتصاد آنلاین – سهیل بانی؛ بیش از یک سال است که بازار سرمایه، شرایط بسیار ناخوشایندی را سپری می‌کند. از مرداد ماه سال گذشته و همگام با سقوط شاخص کل از سقف تاریخی دو میلیون واحدی، بسیاری از سهامداران خرد که با دعوت دولت وقت به بورس کوچ کرده بودند، بخش بزرگی از سرمایه خود را از دست داده‌اند. در این مدت، نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی، بارها از حمایت از سهامداران خرد صحبت کرده‌اند اما نه تنها این حمایت عملی نشده، بلکه حتی منابع و شیوه‌های آن نیز مشخص نیست. به همین بهانه اقتصاد آنلاین سراغ ۴۳نماینده مجلس (اعضای کمیسیون های اقتصادی و برنامه و بودجه) رفته تا تکلیف موضع‌گیری اهالی بهارستان در این زمینه را روشن کند.
وعده‌های مبهم نمایندگان
صعود افسار گسیخته بازار سهام، در اواخر سال ۹۸ و نیمه نخست سال ۹۹ از یک طرف و دعوت‌های مکرر دولت مردان از مردم برای سرمایه‌گذاری در بورس از سوی دیگر، سبب شده است تا تعداد کدهای معاملاتی فعال در بورس به بیش از ۵۰میلیون کد برسد.
گسترش تعداد ذی‌نفعان بازار سرمایه، باعث شده تا بهبود وضعیت بورس، به نقل مجالس اقتصادی تبدیل شود. مجلس شورای اسلامی نیز از این ماجرا مستثنی نبوده و نمایندگان مجلس بارها وعده‌ی حمایت از سهامداران بورسی را داده‌اند. با این وجود، هیچ‌یک از نمایندگان، توضیح مشخص و روشنی از منابع موجود برای حمایت از بورسی‌ها ارائه نداده است.
برای یافتن پاسخ، با اعضای کمیسیون اقتصادی و کمیسیون برنامه و بودجه، تماس گرفتیم و پس از تماس‌های مکرر موفق شدیم با ۱۰نفر از نمایندگان دراین مورد صحبت کنیم که در ادامه به نقل قول از آنها می‌پردازیم.
مجلسی‌ها در این‌باره چه گفتند؟
کمیسیون اقتصادی
• سیدکاظم موسوی، نایب رییس اول: پیشنهاد مجلس اوراق تبعی بوده است؛ این اوراق سهامداران در مقابل زیان بیمه می‌کند، منابع مالی این اوراق نیز از سود کارمزدها تامین می‌شود.
• غلامرضا مرحبا، سخنگو: اراده حمایت از سهامداران زیان دیده بورسی وجود دارد اما راه انجام آن مشخص نیست و کمیسیون اقتصادی و وزارت اقتصاد روی این موضوع کار می‌کنند.
• محمد باقری بنابی: اطلاعات زیادی در این زمینه ندارم.
• مهدی طغیانی: اطلاع زیادی ندارم اما تنها منبعی که وجود دارد صندوق تثبیت بازار سرمایه است.
• محمد صفایی: رییس سازمان بورس، وزیر اقتصاد و معاون اقتصادی دولت، به کمیسیون آمدند و قول دادند که با منابع شرکت‌های بزرگی مثل فولادی‌ها و پتروشیمی‌ها، از سهامداران بورسی حمایت کنند. به علاوه، هیچ منبعی برای اعطای وام به سهامداران بورسی وجود ندارد.
• بهروز محبی نجم آبادی: قرار است دولت از سهامداران خرد حمایت کند اما منبع آن مشخص نیست. اگر قرار باشد دولت از سهامداران حمایت کند، این مسئله قطعا در بودجه ۱۴۰۱ خود را نشان می‌دهد.
• سید ناصر موسوی لارگانی: مجلس نمی‌تواند به مسئله حمایت از سهامداران خرد ورود کند. زیرا اگر طرحی را ارائه کند که برای دولت هزینه‌زا باشد، قطعا با مخالفت شورای نگهبان مواجه می‌شود. با این وجود، اگر دولت برنامه‌ای در این زمینه ارائه کند، مجلس آن را بررسی می‌کند.
کمیسیون برنامه و بودجه
• محمد مهدی مفتح، سخنگو: از کمیسیون اقتصادی بپرسید.
• جعفر قادری: حجم بازار بورس آن‌قدر گسترده است که حمایت‌های مالی نمی‌تواند اثرگذار باشد و نیاز است حمایت‌ها بیشتر قانونی باشند. از طرفی مجلس و دولت چنین امکانی ندارند که حمایت‌های مالی انجام دهند.
• مهرداد گودرزوند چگینی: دولت و مجلس پیگیر این موضوع هستند. بحث وام بلاعوض در مجلس مطرح شده اما هنوز توافقی صورت نگرفته است.
• علیرضا شهبازی: دولت باید وارد این مسئله شود و از زیان دیدگان بورسی حمایت کنند. مجلس هم از دولت خواسته که تدابیری بیاندیشد تا اعتماد مردم را به بورس بازگرداند. دولت پیشنهاداتی در این‌باره ارائه کرده ولی تا الان هیچ یک از آنها جنبه رسمی و قانونی به خود نگرفته اند.
بی اطلاعی، پاسکاری و اظهارات متناقض
همانطور که به وضوح از این اظهارات مشخص است، نه تنها بخش بزرگی از نمایندگان اظهار بی اطلاعی از این موضوع می‌کنند، بلکه برنامه‌های اعلام شده توسط بخش دیگر نمایندگان، کاملا متفاوت بوده و حتی در مواردی در تناقض با یکدیگر است. حتی در مواردی دیده شد که یک نماینده در دو روز متوالی، دو پاسخ متفاوت به این سوال داد!
در شرایطی که به گفته برخی از نمایندگان، جلسات متعددی بین دولت و مجلس، حول محور حمایت از سهامداران بورسی برگزار شده است. اظهار بی‌اطلاعی در این زمینه از سوی گروهی دیگر از نمایندگان سوالات زیادی را به‌وجود می‌آورد. آیا واقعا این جلسات متعدد برگزار شده‌اند؟ اگر این جلسات تشکیل شده‌اند، آیا سایر اعضای کمیسیون در آنها حضور داشته‌اند؟ آیا برنامه‌های اعلام شده توسط نمایندگان، حاصل این گفت‌وگو‌ها بوده یا صرفا نظر شخصی آنها است؟
یک نگرانی بزرگ
برآوردی که می‌توان از مجموعه پاسخ‌های اعضای دو کمیسیون محوری و اصلی مجلس داشت؛ بی‌برنامگی و بلاتکلیفی قانونگذاران در زمینه نحوه حمایت از سهامداران بورسی است. نکته‌ای که اگر مورد کنکاش و توجه قرار نگیرد می‌تواند موجبات اتخاد تصمیماتی مخرب، برای کلیت اقتصاد کشور و حتی بدنه سهامداران کشور را فراهم کند.
بلاتکلیفی نمایندگان در بحبوحه تقدیم لایحه بودجه ۱۴۰۱ به مجلس، این هشدار را به ناظران اقتصاد کشور می‌دهد که در شرایط نامساعد کنونی اقتصادی می‌تواند زمینه را برای ایجاد مشکلات و موانعی در مسیر سیاست‌های حیاتی مانند کنترل تورم فراهم کند.
نمایندگان ملت؛ دور از دسترس مردم
اقتصاد آنلاین در طول چهار روز کاری تلاش کرد تا با همه اعضای کمیسیون اقتصادی مجلس ارتباط گرفته و پرسش فوق را با آنها در میان گذاشته و پاسخ ایشان را منعکس کند. اما با کمال تاسف از مجموع ۲۰عضو کمیسیون اقتصادی مجلس یازدهم تنها ۹عضو پاسخگو بوده و چند تن دیگر نیز از مصاحبه در این زمینه خودداری کردند.
این فرار از پاسخگویی در بین اعضای کمیسیون برنامه و بودجه شدیدتر از کمیسیون اقتصادی بود به‌نحوی که از مجموع ۲۳ عضو این کمیسیون تنها چهار نماینده پاسخگوی پرسش مطروحه در زمینه منابع و نحوه حمایت از بازار سرمایه بودند.
هرچند این طرز برخورد نمایندگان مجلس با رسانه‌ها مسبوق به سابقه بوده و در ادوار پیشین نیز همواره تکرار شده است، اما انتظار می‌رود نمایندگان دوره یازدهم مجلس شورای اسلامی که داعیه «مردمی بودن» را دارند شیوه برخورد خود با رسانه‌ها، که تریبونی برای طرح مطالبات مردم است تغییر دهند.
سهم ۶هزار میلیاردی صندوق تثبیت از بودجه۱۴۰۱
صبح امروز، مجید عشقی، رییس سازمان بورس و اوراق بهادار در نخستین نشست خبری خود با اصحاب رسانه، در پاسخ به پرسش خبرنگار اقتصادآنلاین مبنی بر آخرین وضعیت واریز منابع صندوق توسعه ملی به صندوق تثبیت بازار سرمایه اظهار کرد: ستاد هماهنگی اقتصادی دولت، مصوبه‌ای برای واریز منابع از صندوق توسعه ملی به صندوق تثبیت بازار سرمایه داشته است. در لایحه بودجه ١۴٠١ نیز، عددی برای این موضوع درنظر گرفته شده است. اما این عدد در حال حاضر اعلام نمی‌شود تا بودجه در مجلس به تصویب برسد.
گفتنی است در لایحه‌ای که امروز تقدیم مجلس شد، ۶ هزار میلیارد تومان برای تخصیص به صندوق تثبیت بورس در نظر گرفته شده است.
