پاییز بورس، در آذر به پایان می رسد؟

  فضا، فضای صعود نیست

حسن برادران‌هاشمی، کارشناس بازارسرمایه: یکی از مهم‌ترین چالش‌های بازار سرمایه دراین هفته‌های نه‌چندان امیدوارکننده، سیاست دولت در کنترل دستوری قیمت‌ها در بازارهای مختلف است. سیاستی که به‌نظر می‌رسد حتی در کوتاه‌مدت نیز نتوانسته است موجب مهار قیمت‌ها شود و شاید تنها بازاری که از این دستور تبعیت کرده بازار سرمایه است. در این راستا طی دو‌ماه گذشته نرخ دلار و طلا با شیب ملایمی صعودی بوده، در حالی که طی همین مدت بازار سهام نسبت به سایر بازارها واگرایی داشته است.

 بارها گفته‌ایم و تجربه نیز ثابت کرده که کنترل دستوری بازار و قیمت‌ها پایدار نخواهند ماند بلکه این‌ سازو‌کار درست اقتصاد و نظام عرضه و تقاضا است که می‌تواند موجب ثبات در قیمت‌ها شود.

بازار سرمایه در هفته جاری با فراز و فرود احتمالی دست‌به‌گریبان است. علاوه‌بر نرخ دلار، مذاکرات برجامی که از دوشنبه از سر گرفته خواهد شد و همچنین لایحه بودجه سال آینده که به‌زودی تقدیم مجلس خواهد شد، از جمله چالش‌های پیش‌روی روزهای آینده بازار است. اینکه در این لایحه تکلیف ارز‌۴۲۰۰‌تومانی چه خواهد شد یا برای قیمت‌گذاری دستوری چه سیاستی اتخاد می‌شود، مسیر حرکت قیمت سهام را مشخص خواهد کرد.

چالش دیگر تعیین نرخ خوراک صنایع به‌ویژه پتروشیمی‌ها، پالایشگاهی‌ها و صنایع فلزات اساسی است که می‌تواند در پیش‌بینی سود این شرکت‌ها مهم باشد، اما مشکلات بازار سرمایه به همین چند مورد ختم نمی‌شود. قطعی‌های احتمالی گاز در زمستان نیز می‌تواند روند تولید را دچار مشکل کند. از موارد مهم اثرگذار بر بازار سرمایه تعیین‌تکلیف وضعیت آزاد‌سازی قیمت خودرو است.

همان‌طور که مطلع هستیم تعیین قیمت خودرو از شورای‌رقابت گرفته شده و ستاد تنظیم بازار مسوولیت اعلام نرخ‌های جدید را بر عهده گرفته است؛ درصورتی ‌که این ستاد با آزاد‌سازی قیمت‌ها بر مبنای مصوبه دو هفته قبل موافقت کند این خبر می‌تواند موجب تحرک تازه در بازار و مثبت‌شدن بسیاری از نمادها به‌ویژه شرکت‌هایی که درگیر قیمت‌گذاری دستوری هستند شود.

موضوع دیگر راه‌های جبران کسری‌بودجه دولت برای ماه‌های پیش‌رو است. در این راستا انتشار اوراق و جو روانی ناشی از آن می‌تواند بر بازار اثر منفی داشته باشد. با نگاهی به موارد ذکرشده می‌توان انتظار داشت بازارسهام با مشخص‌شدن نتیجه هرکدام از موارد فوق واکنش مثبت یا منفی داشته باشد اما در شرایط کنونی به‌نظر می‌رسد بازار در کوتاه‌مدت توان حرکت صعودی را نداشته باشد؛ از طرف دیگر قیمت‌ها در اکثر نمادهای بازار در محدوده‌های مهم حمایتی قرار گرفته‌اند، بنابراین انتظار نمی‌رود بازار افت محسوسی نیز در پیش داشته باشد.

شاخص‌کل نیز از نظر تکنیکال در همین محدوده‌ها با حمایت‌های مهمی همراه است. در مجموع با توجه به موارد گفته‌شده به‌نظر می‌رسد بازار درهفته پیش‌رو به سمت متعادل‌شدن گام بردارد؛ مگر اینکه هر‌کدام از متغیرهای مذکور تعیین‌تکلیف شوند که در آن صورت شاهد واکنش متناسب با اتفاقات بازار خواهیم بود. این در حالی است که با دید میان‌مدت انتظار می‌رود شاهد افزایش قیمت در بیشتر نمادهای بازار باشیم.

  قطعی احتمالی گاز و بودجه؛ محرک‌های منفی این هفته بازار

فضل‌‌الله معظمی، کارشناس بازار سرمایه: هفته گذشته همان‌طور که پیش‌‌بینی می‌شد هفته خوشایندی برای بازار سهام نبود. وضعیت نوسانی بازار ادامه داشت و حتی شاخص‌کل بورس تهران در آخرین روز کاری هفته پیش کانال یک‌میلیون و ۴۰۰‌هزار واحد را نیز از دست داد. شاخص در چند‌ماه اخیر برروی این محدوده قیمتی در رفت و برگشت بوده و از قبل نیز چنین روندی قابل پیش‌بینی بود.

یکی از دلایل آن هم ابهاماتی است که در بازار وجود دارد و سایه این ابهامات همچنان بر سر بازار است، اما در شرایط فعلی به‌جز ابهامات قبلی مسائل دیگری وجود دارد که نظر اهالی بازار سرمایه به آنها بسیار جلب شده و روند معاملات این هفته بازار را تحت‌‌تاثیر خود قرار خواهد داد. یکی از این مسائل، مشکلاتی است که در بحث قطعی احتمالی گاز وجود دارد که نگرانی‌‌‌هایی بابت آن به‌وجود آمده است. مساله بعدی نیز بحث بودجه سال آینده است که بر اساس آنچه دولت سیزدهم اعلام کرده لایحه بودجه سال‌۱۴۰۱ را این هفته به مجلس تقدیم و مجلس بررسی آن را شروع خواهد کرد.

این مساله یکی از موضوعاتی است که برای سهامداران بسیار مهم است. اکنون سرمایه‌‌گذاران نمی‌‌دانند تغییرات قیمت حامل‌‌های انرژی چقدر خواهد بود. این هفته این دو ابهام برای سهامداران وجود دارد و همین دو مطلب ذهن بسیاری از سرمایه‌‌گذاران را مشغول خود کرده و به همین دلیل تصمیم‌گیری را برای آنان مشکل کرده است، بنابراین با توجه به شرایطی که تاکید شد وضعیت بازار سهام در هفته پیش‌‌رو نوسانی خواهد بود. از یک‌سو مشکل کمبود گاز بسیار جدی است و ممکن است به صنایع آسیب وارد کند و از سوی دیگر نیز در بودجه سال آینده نیز حتما تغییراتی به‌وجود خواهدآمد.

گرچه هفته گذشته دلار وارد کانال ۲۹هزار تومان شد، اما شاخص‌کل بورس تهران ریخت. برخی معتقدند افزایش قیمت دلار در هر شرایطی محرک بازار سهام خواهد بود اما با وجود قطعی‌های گاز حتما صنایع از این ناحیه آسیب می‌‌بینند و تولیدشان افت می‌کند و شاهد روند نزولی قیمت سهام خواهیم بود. با توجه به این نکات هم‌اکنون نگرانی صنایع فولادی و پتروشیمی‌‌ها از شرایط غیرقابل پیش‌بینی روزهای آینده به اوج خود رسیده، به همین دلیل به‌نظر می‌رسد بازار سهام در دوره انتظار به‌سر می‌‌برد.

  بازار در امتداد روند هفته قبل حرکت می‌‌کند

بهمن فلاح، کارشناس بازار سرمایه: با توجه به تحولات و اتفاقات هفته‌‌ای که گذشت، بازار متعادلی خواهیم داشت، اما آنچه مسلم است آنکه بازار پتانسیل رشد ندارد. بازار با سردرگمی مواجه است که بیشتر به‌نظر می‌رسد این وضعیت به‌دنبال اخباری است که سهامداران از آن بی‌‌خبرند؛ از این‌رو ترس و ابهام در بازار موج می‌زند. به‌عنوان مثال در حوزه سیاست خارجی و انجام مذاکرات بین‌‌المللی برجام، اخبار مثبتی به بازار و سرمایه‌‌گذاران ارائه نشده است.

با توجه به موضع‌‌گیری‌‌های آمریکا و دیگر مسوولان کشورهای بین‌‌المللی در این حوزه، سرمایه‌‌گذاران در ابهام هستند و گمان می‌کنند که بعید است مذاکرات بین‌‌المللی برجام تا پایان سال به نتیجه خاصی برسد. با این اوصاف از یک‌طرف بلاتکلیفی موضوع برجام و از طرف دیگر افزایش نرخ دلار و خبرهای سیاسی داخلی و بین‌‌المللی موجب ترس سرمایه‌گذاران از انجام داد وستدهای بورسی است. نکته‌‌ دیگر این است که بار روانی بسیاری بر دوش سرمایه‌‌گذاران در این روزها وجود دارد که نتیجه آن این است که این ‌بار روانی خودش را در نحوه معاملات نشان خواهد داد.

این مسائل موجب عدم‌تزریق محرک‌های مثبت حمایتی به بازارمی‌شود. در حال‌حاضر نیز دولت موضوعات و اولویت‌های دیگری در حوزه‌های دیگر دارد از این‌رو ترجیح می‌دهد بازار سهام با همین وضع به راه خود ادامه دهد. با این تفاسیر اما هفته‌هاست که منتظریم محرک‌های مثبتی به بازار تزریق شود اما در این‌خصوص خبری نیست.

در یک نگاه کلی باید بگوییم که بازار این هفته هم در امتداد روند هفته پیش به راه خود ادامه خواهد داد، اما با این تفاوت که طبیعتا با یک دیدگاه عقلایی بازار بیشتر از این نباید افت کند. به هر حال واقعیت‌‌ تلخ آن است که روزنه مثبتی برای معاملات آتی دیده نمی‌شود و نمی‌‌توان برای هفته آینده بازاری ایده‌آل و مثبت در نظر گرفت اما به‌نظر می‌رسد همانند هفته قبل شاخص در یک فضای تعادلی به‌راه خود ادامه دهد.