اقتصاد آنلاین- فرزانه طهرانی؛ کمبود برق و فاصله بین مصرف و تولید باعث شد دولت دست به سیاست های تنظیمی بزند و برق صنایع و مصارف خانگی را با محدودیت تامین کند.
نحوه تامین برق در صنایع سیمان اما مشکلات زیادی را در بازار این کالا بوجود آورد به طوری که قیمت سیمان در نیمه نخست امسال پنج برابر شد.
حالا گویا قرار است پس از 2 ماه و نیم محدودیت اعمال شده برای صنایع، تامین برق از ابتدای مهر ماه به طور کامل صورت گیرد.
مصطفی رجبی مشهدی در گفت‌وگو با اقتصادآنلاین در خصوص نحوه مصارف کارخانجات سیمان گفت: از ساعت 24 تا 10 صبح کارخانجات سیمان بدون محدودیت، برق دریافت می کنند. از ساعت 10 صبح تا 24 نیز بر اساس توافقی که با شرکت‌های برق منطقه‌ای یا شرکت‌های توزیع دارند؛ میزان مصرف را در روز تنظیم خواهند کرد.
رجبی مشهدی اظهار کرد: این روال تا پایان شهریور ادامه داشته و از ابتدای مهر ماه هیچ محدودیتی در تامین برق کارخانجات سیمان وجود نخواهد داشت.
تلاطمات بازار سیمان چگونه رقم خورد؟
سیمان کالایی است که از 40 سال گذشته همواره تحت مدیریت دولت بوده است. با وجود آنکه در دو دهه گذشته به دنبال اجرای اصل 44 قانون اساسی، بخشی از کارخانجات سیمان به بخش خصوصی و نیمه دولتی واگذار شد اما حضور دولت در این صنعت کمرنگ نشده و همواره قیمت گذاری سیمان از سوی مسئولان وزارت صنعت انجام شده است.
این در حالی است که قیمت مصوب و دولتی سیمان، برای بخش خصوصی این صنعت مشکلاتی ایجاد کرده و تامین سرمایه در گردش صنایع را با تاخیر و موانعی روبرو ساخته است.
از این رو دولت در اواخر سال گذشته، پس از چندین جلسه کارشناسی تصمیم بر آزادسازی بازار سیمان گرفت و بدین ترتیب از ابتدای سال 1400، عرضه سیمان در بورس کالا آغاز شد.
به دنبال این آزادسازی، قیمت سیمان بر اساس نظام عرضه و تقاضای حاکم در بورس تعیین و درصدی افزایش یافت. به طوری که طی پنج هفته ابتدایی عرضه سیمان در بورس، قیمت ها در محدوده 22 هزار و 500 تومان در هر پاکت (50 کیلویی) تعیین شد. این در حالی است که در آخرین قیمت گذاری دولتی در انتهای سال 1399، قیمت این کالا 19 هزار تومان در هر پاکت تعیین شده بود.
بر اساس آمار منتشر شده از سوی بورس کالا، قیمت سیمان نسبت به نرخ مصوب دولت، پس از عرضه در بورس تنها 18 درصد افزایش یافت.
اما این روند ادامه دار نبود و در تیرماه شرایط جدیدی در بازار رقم خورد. 14 تیرماه وزارت نیرو اعلام کرد که قادر به تامین کامل برق صنایع نیست. بنابراین تصمیم گرفته شد در طول روز 30 درصد برق کارخانجات سیمان تامین شود و شب‌ها تامین برق به صورت کامل صورت گیرد.
با این اتفاق عملا تولید سیمان متوقف شد. چراکه کارخانجات سیمان کوره هایی دارند که برای گرم شدن و رسیدن به درجه 1300 درجه سانتی گراد لازم است 24 ساعت به طور مداوم روشن باشند. بنابراین هر وقفه کوتاهی در روشن بودن این کوره‌ها، کار را به نقطه صفر باز می گرداند.
از این رو با قطعی چند ساعته برق کارخانجات، توقف تولید اتفاق افتاد و کمبود سیمان در بازار، مساله آفرین شد. در همین شرایطی که وصف آن رفت، توزیع کنندگان سیمان نیز از قطعی برق کارخانجات و کمبود سیمان استفاده کردند تا بر گرانی ها دامن بزنند. به گونه ای که بلافاصله پس از اعلام قطعی برق، سیمان در بازار نایاب شد در حالی که موجودی بازار و انبارهای کارخانجات می توانست یک هفته تا 10 روز از نیاز بازار را تامین کند. بنابراین احتکار صورت گرفته از سوی توزیع کنندگان سیمان که به گفته رضا جمارانیان رئیس انجمن صنفی تولیدکنندگان سیمان 15 نفر بیشتر نیستند؛ زمینه جهش زودهنگام قیمت ها را فراهم کرد.
در هفته سوم تیر ماه روند جهشی قیمت سیمان آغاز شد و نرخ هایی که پیش از عید در سطح 20 هزار تومان در هر پاکت قرار داشت به 80 و حتی 100 هزار تومان رسید. افزایش پنج برابری قیمت سیمان اگرچه در پی قطعی برق و فعالیت دلالان اتفاق افتاد اما از سوی برخی افراد به گردن عرضه های بورس انداخته شد و همزمانی عرضه سیمان در بورس و قطعی برق این ظن را ایجاد کرد که آزادسازی بازار سیمان، قیمت ها را 400 درصد افزایش داده است.
فاصله 12 هزار مگاواتی تولید و مصرف برق
علت خاموشی های صنایع و برق خانگی در ماه های گذشته فاصله 12 هزار مگاواتی است که بین تولید و مصرف برق وجود دارد. در شرایطی که میزان مصرف به 64 هزار مگاوات رسیده، تولید برق در سطح 52 هزار مگاوات مانده است.
دولت تصمیم گرفت برای جبران این کسری، میزان مصرف را به اجبار کاهش دهد؛ بنابراین سال گذشته خاموشی ها را با برق معابر شروع کرد. این در شرایطی بود که میزان برق مصرفی معابر 300 مگاوات نخمین زده می شود. بنابراین این اقدام وزارت نیرو از سوی کارشناسان به شویی تعبیر شد که برای جلب نظر حاکمیت و گرفتن بودجه بیشتر اجرا شد.
پس از آنکه خاموشی های معابر با افزایش تصادفات و جرایمی مانند دزدی، واکنش برانگیز شد؛ دولت تصمیم به خاموشی برق خانه ها و صنایع گرفت. صنایع اگرچه پرمصرف ترین گروه در حوزه انرژی محسوب می شوند اما این خاموشی ها لطمات زیادی را به بدنه تولید کشور وارد کرد و در شرایطی که اقتصاد در تنگنای تحریم و کرونا رشدهای منفی را تجربه می‌کند؛ زیان بیشتری را متوجه کشور کرده است.
