به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از ایران، روستای فردو و این تأسیسات نزدیک به 80 کیلومتر با هم فاصله دارند، زیرا این دو منطقه در اطراف قم، اما در دو جهت مخالف قرار دارند. تأسیسات هسته‌ای فردو، در محدوده 30 کیلومتری جاده قم به تهران قرار دارد، اما روستای فردو، نزدیک به 40 کیلومتر در جنوب قم واقع شده است. در هر حال، آن تأسیسات و این روستا، فراتر از اشتراک در اسم، از نظر دیگری هم به پیوند خورده اند؛ نزدیکی به مرکز مذهبی و دینی جمهوری اسلامی ایران.
قمی‌ها کمتر به گردشگری غیرمذهبی توجه نشان می‌دهند یا این وجه از این شهر را برجسته می‌کنند. برای همین فقط وقتی تابلوی «فردو» را خواهید دید که به شهر «کهک» رسیده باشید. کهک که پیش از این روستایی بود، منطقه‌ای تاریخی، اما خوش آب و هوا است. این شهر امروز و روستای دیروز، زادگاه و بعدها تبعیدگاه ملاصدرا، فیلسوف و متاله نامی عصر صفوی است. ملاصدرا نه به خاطر فلسفه «حرکت جوهری» اش، که بیشتر به خاطر تلفیق حکمت و فلسفه شناخته می‌شود؛ ایجاد پیوند میان مفاهیم دین و خرد.
برای رسیدن به فردو، باید از کهک به راست بپیچید، راهی طولانی و میان تپه‌ها و کوهپایه‌ها، با روستاهای متعدد در مسیر و گندمزارهای دیم در چشم انداز. در مسیر فردو، بالای کوهی یکه و بلند در میان دشتی وسیع، هیبت رصدخانه «ویریچ» نمایان می‌شود. رصدخانه‌ای که بواسطه نزدیک‌ترین روستا، نامگذاری شده است. اما ما اصلاً نمی‌دانستیم که قم، رصدخانه‌ای چنین با هیبت و عظمت دارد، جایی که در دوره هایی، پذیرای طلبه‌هایی است که دوره‌های نجوم را می‌گذرانند و شامگاهان برای تماشای آسمان پرستاره در بالای این کوه اردو می‌زنند.
فردو، تقریباً آخرین روستای این مسیر است که از کهک به این سمت می‌آید. روستایی کوهپایه‌ای که بواسطه هوا و کشت و کار و مردمش، شبیه طالقان تهران است.
سابق بر این کشت اصلی مردم روستا، گندم بوده است. گفته می‌شود تصویر معروفی از رهبر معظم انقلاب که ایشان را درحال دروی گندم نشان می‌دهد، مربوط به همین روستا است.
این تصویر مربوط به سال 65 است، حالا در این سال‌ها، وضع کشت و کار مردم فردو عوض شده است.
«حاج محمد» اهل فردو، اما ساکن قم است. سالروز رحلت حضرت رسول(ص) از قم به فردو آمد تا در هیئت قدیمی خود شرکت کند. شغل او خیاطی است، اما از حال و کار روستا خبر دارد. به طعنه و شوخی، آدرس تأسیسات هسته‌ای را می‌پرسم، اما او می‌داند که این تأسیسات در بخش شرقی جاده قم به تهران است. می‌پرسم پس چرا به اسم فردو نامگذاری شد؟ «حاج محمد» می‌گوید «علت این نامگذاری تعداد زیاد شهدای روستا است.»فردو به‌عنوان یکی از آخرین روستاهای مسیر، بیش از 100 شهید تقدیم انقلاب اسلامی و دفاع مقدس کرده است، آن هم در حالی که براساس سرشماری سال 95، اندکی بیش از هزار نفر جمعیت دارد. شاید به همین دلیل است که یکی از میدان‌های منطقه پردیسان قم (چیزی شبیه به شهرستان پردیس در تهران) «شهدای فردو» نام دارد.فردو آب و هوایی معتدل دارد، به قول «حاج محمد» سالانه 200 میلی متر در این روستا باران می‌بارد. گاهی هوا ابری، گاهی دیگر آفتابی است، شاید گاه دیگر مه آلود. او اما از نبود کار و شغل برای جوانان گلایه دارد، امری که باعث می‌شود بسیاری از جوانان از روستا بروند.«حاج محمد» می‌گوید «حالا گیلاس‌های فردو معروف است.» به خاک شنی اطراف جاده اشاره و اضافه می‌کند: «گویا گیلاس در خاکی که شنی باشد بهتر به عمل می‌آید، تا خاک رس، اینجا هم می‌بینی خاکش شنی است، به همین خاطر گیلاس‌های فردو خوب است و گیلاس‌های اینجا یکی از بهترین گیلاس‌های قم است.»
وی ادامه می‌دهد: «البته گیلاس هم بومی اینجا نبود، بلکه به اینجا آورده شد و بعد از فردو، در روستاهای دیگر هم گیلاس کاشته شد.»
فردو در سالروز رحلت پیغمبر(ص) بارانی و مه آلود است، چیزی شبیه ماسوله گیلان. اما ساعتی بعد، نه از ابر و باران خبری است، نه از مه. و این چنین فردو، این روستای شهره جهان، به ییلاقی خوش آب و هوا تبدیل می‌شود. اما کمتر کسی حتی شاید اهالی قم، این روستا را به این دلیل بشناسند. بیشتر نام فردو به تأسیسات هسته‌ای گره خورده است که در آنجا نیست، نه به‌نام گیلاس‌های خوش طعمش.
اما فارغ از این، آنچه جالب توجه است، پیوند قم، کهک، فردو و آن تأسیسات مخفی زیرزمینی است که اتفاقی، افشا شد، نه اینکه کشف شده باشد.
قم، مرکزیت دینی و فقهی جمهوری اسلامی ایران و بخش کهک و آن خانه تاریخی ملاصدرا، که به «حرکت جوهری» اش، پیوندی عمیق میان دین و عقل برنهاد و بر فراز همه اینها، روستایی کوهپایه‌ای و خوش نشین است. گویی کهک و فردو از یسار و تأسیسات هسته‌ای از یمین، به دو بال قم می‌مانند؛ بالی برای عظمت جستن.
